سیمای امام زمان علیه السلام

سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن

مطالبی از قرآن در رابطه با امام عصر علیه السلام در قالب چندین شماره با شرح سوره و آیاتی که مربوط به حضرت می باشد، جمع آوری شده است. در مطالب سیمای امام زمان علیه السلام، آیات و احادیث به دوران عصر غیبت و نحوه بهره مندی از امام زمان علیه السلام و حتی ظهور ایشان اشاره کرده است.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 1 – سوره فجر

والفَجرِ * وَ لَیالٍ عَشرٍ * وَالشَّفعِ وَ الوَترِ * وَالَّیلِ إذا یَسرِ. سوره فجر آیات 1 تا 4

سوگند به فجر [سپیده دم که جهان روی روشنایی می بیند] * و شبهای دهگانه * و سوگند به جفت و به فرد * قسم به شب آنگاه که به روز روشن مبدل شود.

راوی می گوید: امام جعفر صادق علیه السلام فرمودند:

قولُهُ عَزّوجلّ: “وَالفَجرِ”، ألفَجرُ هُوَ القائِمُ؛ “لَیالٍ عَشرٍ”، ألأئِمَّهُ مِنَ الحَسَنِ إلی الحَسنِ؛ “وَالشَّفعِ”، أمیرُالمؤمِنینَ وَ فاطِمَهُ؛ “وَالوِترِ”، هُوَ اللّهُ وَحدَهُ لاشَریکَ لَهُ ؛ “وَالَّیلِ إذا یَسرٍ”، هِیَ دَولَهُ حَبتَرٍ فَهی تَسری إلی دَولَهِ القائِمِ.  تأویل الآیات الظاهره ص٧٩٢

مراد از فرموده ی خدای عزوجل در “والفجر” فجر همان قائم است. “و لیال عشر” امامان از حسن [مجتبی] تا حسن [عسکری] هستند؛ “والشفع” امیرالمؤمنین و فاطمه میباشند؛ “والوتر” همان خداوند یکتاست که هیچ شریک ندارد. “والیل اذا یسر” منظور دولت حبتر (روباه) است که ادامه پیدا می کند تا دولت حضرت قائم (عجل الله فرجه) منتهی میگردد.

پ. ن: حبتر کنایه از اولین غاصب خلافت اهل بیت علیهم السلام است.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 2 – سوره شمس

و الشَّمسِ وَ ضُحاها * وَ القَمَرِ إذا تَلاها * وَ النَّهارِ إذا جَلّاها * وَ اللَّیلِ إذا یَغشاها. سوره شمس آیات 1 تا 4

سوگند به خورشید و هنگام اوج درخشندگیش * و سوگند به ماه که در پی آن است * و سوگند به روز که تاریکی را می زداید و جهان را روشن می کند * و قسم به شب هنگامی که عالم را پردهء سیاهی برکشد.

راوی می گوید: از امام جعفر صادق علیه السلام درباره ی معنای آیه شریفه “والشَّمسِ وَ ضُحاها” پرسیدم، فرمودند:  خورشید رسول خدا میباشد که برای مردم دینشان را واضح و روشن ساخت. عرض کردم: “و سوگند به ماه که در پی آن است” ، فرمودند: او امیرالمومنین است که در پی رسول خدا است.

گفتم: “و سوگند به روز که تاریکی را می زداید و جهان را روشن می سازد”، فرمود: آن امام از ذریه فاطمه از نسل رسول الله است که تاریکی جور و ظلم را می زداید. پس خداوند سبحان از او حکایت آورده که فرموده: “و سوگند به روز که تاریکی را می زداید و جهان را روشن می سازد”، منظور از آن حضرت قائم می باشد.

و پرسیدم:”و سوگند به شب هنگامیکه عالم را در پردهء سیاهی برکشد”، فرمود: آن امامان جور و ظلم هستند که به استبداد خود جدای از خاندان رسول، زمام امور را به دست گرفتند و به مسندی تکیه زدند که آل رسول شایسته تر بودند، پس دین خدا را با ظلم و ستم پوشاندند، که خدای سبحان کار آنان را حکایت کرد و فرمود: و سوگند به شب هنگامی که عالم را در پرده سیاهی برکشد.

تأویل الآیات الظاهره ص ۸۰۵


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 3 – سوره نور

وعَدَ اللّهُ الّذینَ آمَنوا مِنکُم وَ عَمِلوا الصّالِحاتِ لَیَستَخلِفَنَّهم فی الأرضِ کَما استَخلَفَ الّذینَ مِن قَبلِهِم وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُم دینَهُم الّذی ارتَضی لَهُم وَ لَیُبَدِّلَنَّهُم مِن بَعدِ خَوفِهِم أمناً یَعبُدونَنی لایُشرِکونَ بی شَیئاً وَ مَن کَفَرَ بَعدَ ذلکَ فاؤلئِکَ هُمُ الفاسِقونَ. سوره نور آیه 55

خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند وعده فرموده که در زمین خلافت دهد. چنانکه امم صالحِ پیامبران گذشته را جانشین پیشینیان خود ساخت، و دینِ پسندیده آنان را بر همه جا مسلط و نافذ گردانَد و بر آنان پس از ترس و هراس، ایمنی عطا فرماید که مرا عبادت کرده هیچ به من شرک نورزند، و کسانی که بعد از آن کافر شوند، همان فاسقان اند.

راوی می گوید: از امام جعفر صادق علیه السلام درباره این آیه شریفه پرسیدم، فرمودند: “خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده اند وعده فرمود که در زمین خلافت دهد. چنانچه امم صالح از پیامبران گذشته را جانشین پیشینیان خود ساخت”

فرمود: درباره علی بن ابیطالب (علیهما السلام) و امامان از فرزندان او نازل گشت؛ “و دین پسندیده آنان را بر همه جا مسلط و نافذ گرداند و بر همه مومنان پس از ترس و هراس از دشمنان ایمنی عطا فرمود که مرا عبادت کرده و هیچ شرک نورزند” فرمود: منظور از آن ظهور حضرت قائم (عجل الله فرجه) است.

تأویل الآیات الظاهره ص۳۶۸ – کافی ۱۹۳/۱


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 4 – سوره عصر

والعَصرِ * إنَّ الإنسانَ لَفی خُسرٍ * إلّا الّذینَ آمَنوا وَ عَمِلوا الصّالِحاتِ وَ تَواصَوا بِالحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبرِ. سوره عصر آیات 1 تا 3

سوگند به عصر *که همانا انسان در زیانکاری و خسران است * مگر آنانکه ایمان آورده اند و کارهای نیک انجام داده و یکدیگر را به حق سفارش نموده و به صبر و پایداری توصیه کرده اند.

راوی میگوید: از امام جعفر صادق علیه السلام درباره این آیات پرسیدم، فرمودند:

“العَصرُ” عَصرُ خُروجِ القائِمِ؛ “إنَّ الإنسانَ لَفی خُسرٍ” یَعنی أعدائِنا؛ “إلّا الّذینَ آمَنوا” بِآیاتِنا “وَ عمِلوا الصّالِحاتٍ” یَعنی بِمواساهِ الإخوانِ “وَ تَواصَوا بِالحَقِّ” یَعنی بِالإمامَهِ “وَ تَواصَوا بِالصَّبرِ” یَعنی فِی الفَترَهِ.  کمال الدین و تمام النعمه ۶۵۶/٢

عصر، زمان خروج حضرت قائم (عجل الله فرجه) است و “همانا انسان در زیانکاری و خسران است”، یعنی دشمنان ما در زیانند؛ “مگر آنانکه ایمان آورده اند” یعنی آنانکه به آیات ما ایمان آورده اند و “کارهای نیک انجام دادند” یعنی با مواسات برادران دینی؛ و “یکدیگر را به حق سفارش نمودند” یعنی به امامت؛ “یکدیگر را به صبر و پایداری توصیه کردند” یعنی به صبر در دوران غیبت که عقاید در آن سست می شود.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 5 – سوره حجر

قالَ رَبِّ فَأنظِرنی إلی یَومِ یُبعَثونَ قالَ فإنَّکَ مِنَ المُنظَرینَ إلی یَومِ الوَقتِ المَعلومِ.  آیات 63 تا 38

ابلیس گفت: پروردگارا پس مرا تا روزی که خلایق برانگیخته شوند مهلت ده، خداوند فرمود: البته تو از مهلت داده شدگانی تا هنگام معین و معلوم.

راوی می گوید: به امام صادق علیه السلام عرضه داشتم روز مورد نظر این آیه چه روزی خواهد بود؟فرمودند:

أتَحسَبُ أنَّهُ یَومَ یَبعَثُ اللّهُ تَعالی النّاس؟ لا، ولکِنَّ اللّهَ عزّوجلّ أنظَرَهُ إلی یَومَ یَبعَثُ اللّهُ عزّوجلّ قائِمَنا، فإذا بَعَثَ اللّهُ عزّوجلّ قائِمَنا فَیُأخَذُ بِناصِیَتِهِ و یُضرَبُ عُنُقُهُ فذلکَ یومُ الوَقتِ المَعلومِ.  دلائل الإمامه ص٢۴٠

آیا گمان کرده ای که آن روز، روز رستاخیز (قیامت) است؟ خیر، لکن خدا او را تا روزی که قائم ما (علیه السلام) را برانگیزد مهلت داده است؛ پس هنگامی که خدا قائم ما (عجل الله فرجه) را برانگیزد، پیشانی ابلیس را می گیرد و گردن او را می زند؛ آن هنگام روز وقت معلوم است.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 6 – سوره إسراء

و قُل جاءَ الحَقُّ وَ زَهَقَ الباطِلُ إنَّ الباطِلَ کانَ زَهوقاً. سوره إسراءآیه 81

و بگو که حق آمد و باطل نابود شد که همانا باطل محوشدنی و سزاوار نابودی است. راوی می گوید: امام باقرالعلوم علیه السلام درباره این آیه ی شریفه فرمودند: إذا قامَ القائِمُ ذَهَبَ دَوْلَهُ الباطِلِ. هر گاه قائم (عجل اللّه فرجه) بپاخیزد، دولت باطل از بین می رود و زایل میگردد.

روضه کافی ص۲۸۷


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 7 – سوره انبیاء

و لَقَد کَتَبنا فِی الزَّبورِ مِن بَعدِ الذِّکرِ أنَّ الأرضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصّالِحونَ. سوره انبیاء آیه 105

و به راستی که ما پس از نوشتن در ذکر، در زبور نیز نگاشتیم که البته بندگان صالح من زمین را به ارث خواهند برد. راوی می گوید: امام جعفر صادق سلام الله علیه در معنای این آیه شریفه فرمودند:

 الکُتُبُ کُلُّها ذِکرُ اللّهِ، “أنَّ الأرضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصّالِحونَ” قال: القائِمُ وَ أصحابُهُ. تفسیر قمی ۷۷/۲ تأویل الآیات الظاهره تفسیر مجمع البیان ۶۶/۷

تمام کتاب ها[ی آسمانی] ذکر خداوند است و “البته بندگان صالح من زمین را به ارث خواهند برد” منظور: حضرت قائم (عجل الله فرجه) و اصحاب اویند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 8 – سوره نور

اللّهُ نورُ السَّماواتِ وَ الأرضِ مَثَلُ نورِهِ کَمِشکوهٍ فیها مِصباحٌ المِصباحُ فی زُجاجَهٍ الزُّجاجَهُ کَأنَّها کَوکَبٌ دُرِّیٌّ یوقَدُ مِن شَجَرَهٍ مُبارَکَهٍ زَیتونَهٍ لا شَرقیَّهٍ و لا غَربِیَّهٍ یَکادُ زَیتُها یُضیُّ وَ لَو لَم تَمسَسهُ نارٌ نورٌ عَلی نورٍ یَهدِی اللّهُ لِنورِهِ مَن یَشاءُ وَ یَضرِبُ اللّهُ الأمثالَ لِلنّاسِ وَاللّهُ بِکُلِّ شَیءٍ عَلیمً. سوره نور آیه 35

خداوند نور آسمان ها و زمین است، مَثَل نورش مانند مشکاتی است که در آن چراغی باشد، آن چراغ در میان شیشه ای، آن شیشه همچون ستاره درخشانی تلألو کند، از درخت مبارک زیتونی برافروخته است که شرقی و غربی نیست، نزدیک است که روغن آن روشنایی بدهد. هرچند آتشی به آن نرسیده باشد. نوری بر روی نور قرار گرفته و خداوند هر که را خواهد به نور خویش هدایت می فرماید؛ و این مثل ها را خداوند برای مردم می زند، و خداوند به همه امور داناست.

جابر بن عبدالله انصاری می گوید: به مسجد کوفه داخل شدم، دیدم حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام با انگشت چیزی می نویسد و تبسم میکند؛ عرضه داشتم: یا امیرالمؤمنین! چه چیز موجب خنده شما شده؟ فرمود: در شگفتم از کسی که این آیه را میخواند ولی آنطور که شایسته است به معنای آن معرفت ندارد.

عرض کردم: کدام آیه یا امیرالمؤمنین؟ فرمودند: “الله نور السماوات و الارض مثل نوره کمشکوه” مشکات: حضرت محمد صلی الله علیه و آله است. “فیها مصباح” من هستم. “فی زجاجه” حسن و حسین علیهما السلام میباشند. “کانها کوکب دری” او علی بن الحسین است.

یوقد من شجره مبارکه” محمد بن علی است. “زیتونه” جعفر بن محمد است. “لا شرقیه” موسی بن جعفر است. “لا غربیه” علی بن موسی الرضاست. “یکاد زیتها یضیء” محمد بن علی است. “و لو لم تمسسه النار” علی بن محمد است. “نور علی نور” حسن بن علی است. “یهدی الله لنوره من یشاء” مهدی قائم است که درود بر آنان باد. “و یضرب الله الامثال للناس والله بکل شیء علیم“.

(المحجه فی ما نزل فی القائم المهدی، ذیل آیه)


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 9 – سوره مبارکهء آل عمران

یا أیُّها الّذینَ آمَنوا اصبِروا وَ صابِروا و رابِطوا وَ اتَّقوا اللّهَ لَعَلَّکُم تُفلِحونَ. سوره مبارکهء آل عمران آیه 200

ای کسانیکه ایمان آورده اید، صبر کنید و یکدیگر را به صبر وا دارید و مرابطه نمایید و تقوی را پیشه سازید، باشد که رستگار شوید.

راوی می گوید: امام باقرالعلوم علیه السلام در تفسیر این آیه شریفه فرمودند:

 إصبِروا عَلی أداءِ الفَرائِضِ وَ صابِروا عَدُوَّکُم و رابِطوا إمامَکُمُ المُنتَظَر.  کتاب الغیبه ص١٠۵

صبر کنید بر ادای فرایض و با دشمنانتان پایداری کنید و با امامتان که انتظارش را می کشید، مرابطه (*) نمایید.

(*) مرابطه با امام عصر علیه السلام یعنی: خود را به رشته ی ولایت او بستن و بر خدمت و یاری و پیروی از او گردن نهادن {برای توضیح بیشتر به ترجمه ی کتاب مکیال المکارم ۵۸۶/۲ مراجعه نمایید.}


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 10 – سوره نساء

یا أیُّها الّذینَ آمَنوا أطیعوا اللّهَ وَ أطیعوا الرَّسولَ و اولی الأمرِ مِنکُم. سوره نساءآیه 59

ای کسانیکه ایمان آورده اید اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیغمبر و اولی الامرتان را.

جابر بن عبدالله انصاری می گوید: هنگامی که این آیه نازل گردید، به پیامبر خدا عرضه داشتم: ای رسول خدا، الله و رسولش را شناختیم، اولی الامر که خداوند، طاعتشان را به طاعت شما مقرون ساخته چه کسانی هستند؟ فرمودند:

 هم خُلَفائی یا جابِرُ وَ أئِمَهُ المُسلِمینَ مِن بَعدی أوّّلُهُم علیُّ بنُ أبی طالِبٍ ثُمَّ الحَسَنُ ثُمَّ الحُسینُ ثُمَّ علیُّ بنُ الحُسَینِ ثُمُّ محمدُ بنُ علیٍ المَعروفُ فی التَّوراهِ بِالباقِرِ ، سَتُدرِکُهُ یا جابِرُ فإذا لَقیتَهُ فأقرَئهُ مِنّی السّلامَ ثُمَّ الصّادِقُ جَعفَرُ بنُ محمّدٍ ثُمَّ موسی بنُ جَعفرٍ ثُمَّ علیُّ بنُ موسی ثمَّ محمدُ بنُ علیٍّ ثمَّ علیُّ بنُ محمدٍ ثُمّ الحسنُ بنُ علیٍ ، ثُمَّ سَمّیی وَ کَنییّ حُجَّهُ اللّهِ فی أرضِهِ و بَقیَّتُهُ فی عِبادِهِ ابنُ الحَسَن بنِ علیّ ؛ ذاک الّذی یَفتَحُ اللّهُ تَعالی ذکرُهُ به مَشارِقَ الأرضِ وَ مَغارِبَها عَلی یَدَیهِ ،
ذاک الّذی یَغیبُ عَن شیعَتِهِ و اؤلیائه غَیبَهً لایَثبُتُ فیها عَلی القَولِ بِإمامَتِهِ إلّا مَن اَمتَحَنَ اللّهُ قَلبَه لِلایمانِ.یا رَسولَ اللّهِ فَهل یَقَعُ لِشیعَتِهِ الإنتِفاعُ بِهِ فی غَیبَتِهِ؟ فقالَ: ای وَالّذی بَعَثَنی بِالنُّبُوَّهِ ، إنَّهم یَستَضیئونَ بِنورِهِ و یَنتَفِعونَ بِوِلایَتِهِ فی غَیبَتِهِ کَانتِفاعِ الشَّمسِ وَ إن تَجَلَّلَها سَحابٌ…
کمال الدین و تمام النعمه ٢۵٣/١

آنان خلفای من هستند ای جابر! و امامان مسلمین پس از من می باشند؛ اولشان علی بن ابیطالب، سپس حسن، سپس حسین، سپس علی بن الحسین، سپس محمد بن علی که در تورات به باقر معروف است و تو ای جابر، او را درک خواهی کرد؛ پس هر گاه او را ملاقات کردی سلام مرا به او برسان.

سپس صادق بن محمد، سپس موسی بن جعفر، سپس علی بن موسی، سپس محمد بن علی، سپس علی بن محمد، سپس حسن بن علی، سپس هم نام و هم کنیه ام حجت خدا در زمین و بقیه الله در بندگانش، فرزند حسن بن علی، آنکه خدای تعالی او را یاد کرده و به دست او مشارق و مغارب زمین را فتح خواهد کرد، آنکه از شیعیان و دوستانش غیبتی خواهد داشت که در زمان غیبتش بر اعتقاد به امامت او ثابت نمی ماند مگر کسی که خداوند دلش را برای ایمان آزمایش کرده باشد.

جابر گوید: عرضه داشتم: یا رسول الله ! آیا برای شیعیانش نفعی از او در زمان غیبت هست؟ فرمود: آری، سوگند به آن که مرا به پیامبری مبعوث ساخت، آن ها در عصر غیبت به نور او روشنایی می گیرند و به ولایت او نفع می برند، هم چنان که مردم از نور خورشید سود می برند هر چند که ابری آن را بپوشاند…


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 11 – سوره نساء

و مَن یُطِعِ اللّهَ و الرَّسولَ فاؤلئکَ مَعَ الّذینَ أنعَمَ اللّهُ عَلَیهم مِنَ النَّبیّینَ و الصِّدّیقینَ و الشُّهَداءِ و الصّالِحینَ و حَسُنَ اؤلئکَ رَفیقاً. سوره نساء آیه 69

و هر کس خدا و رسول را اطاعت کند، پس آنان البته با کسانی که خداوند نعمتش را بر آنان کامل گردانیده از پیغمبران و صدیقان و شهیدان و نیکوکاران خواهند بود و چه نیکو رفیقانی هستند.

علی بن ابراهیم در تفسیرش از قول امام صادق علیه السلام می گوید:

 “النّبیّینَ” رَسولُ اللّهِ ، “و الصِّدّیقینَ” عَلِیٌّ ، “و الشُّهداءِ” الحَسَنُ و الحُسینُ ، “و الصّالِحینَ” الأئِمَّهُ ، “وَ حَسُنَ اؤلئکَ رَفیقاً” القائِمُ مِن آلِ مُحَمَّدٍ . تفسیر قمی ۱۴۲/۱

 “نبیین” رسول خدا است و “صدیقین” علی است و “شهیدان” حسن و حسین و “صالحان” ائمه می باشند و “نیکو رفیقان” قائم از آل محمد علیهم السلام است.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 12 – سوره نساء

و إن مِن أهلِ الکِتابِ إلّا لَیؤمِنَنَّ بِهِ قَبلَ مَوتِهِ و یَومَ القِیامَهِ یَکونُ عَلَیهِم شَهیداً. سوره نساء آیه 159

و هیچ کس از اهل کتاب نیست جز آنکه پیش از مرگ به وی {حضرت عیسی علیه السلام} ایمان خواهد آورد و روز قیامت بر آنان گواه خواهد بود.

راوی می گوید: شهر بن حوشب گفت: حجاج بمن گفت: ای شهر! آیه ای در کتاب خدا هست که در آن درمانده ام! گفتم: ای امیر کدام آیه است؟ گفت: فرمودهء خداوند: “هیچ کس از اهل کتاب نیست جز آنکه پیش از مرگ به وی ایمان خواهد آورد”؛ به خدا سوگند من دستور میدهم یهودی و نصرانی را گردن می زنند، سپس چشم بر او می دوزم، پس نمی بینم لبهایش حرکت کند تا اینکه بی حرکت گردد.

گفتم: خداوند حال امیر را اصلاح نماید، چنانکه تأویل کرده ای نیست! گفت: چگونه است؟ گفتم:

إنَّ عیسی یَنزِلُ قَبلَ یَومِ القِیامَهِ إلی الدُّنیا فلایَبقی أهلُ مِلَّهٍ یهودیًّ و لا نَصرانیًّ إلّا آمَنَ بِهِ قَبلَ موتِهِ وَ یُصَلّی خَلفَ المَهدیّ. قال: وَیحَک … أنّی لَکَ هذا وَ مِن أینَ جِئتَ بِهِ؟ فقلتُ: حَدَّثنی به محمّدُ بنُ علیِّ بن الحُسینِ بنِ علیِّ بنِ أبیطالِبٍ. فقالَ: جِئتَ بِها وَاللّهِ مِن عَینٍ صافِیَهٍ. تفسیر قمی ۱۵۸/۱

همانا عیسی علیه السلام پیش از قیامت به دنیا فرود می آید، پس اهل هیچ آیین یهودی و نصرانی، باقی نماند مگر آن که پیش از مردنش به او ایمان آورد و پشت سر مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نماز می گزارد.

حجاج گفت: وای بر تو … این را از کجا میگویی و از کجا آورده ای؟ گفتم: این را محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابیطالب علیهم السلام برایم حدیث فرمود. گفت: به خدا سوگند! آن را از چشمهء زلالی آورده ای.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 13 – سوره انعام

فلَمّا نَسوا ما ذُکِّروا بِهِ فَتَحنا عَلیهم أبوابَ کُلِّ شَیءٍ حَتّی إذا فَرِحوا بِما اوتوا أخَذناهُم بَغتَهً فإذا هُم مُبلِسونَ. سوره انعام آیه 44

پس چون آن چه به ایشان تذکر داده شده بود، همه را فراموش کردند ابواب همه چیز را بر آن ها گشودیم تا آن گاه که به آنچه عطا شدند شادمان و مغرور گشتند؛ به ناگاه آنها را گرفتار کردیم و در آن هنگام خوار و ناامید شدند.

راوی می گوید: از امام باقرالعلوم علیه السلام درباره آیه ی فرق پرسیدم، فرمودند:

 أمّا قَولُهُ : “فَلَمّا نَسوا ما ذُکِّروا بِهِ” یَعنی فَلَمّا تَرَکوا وِلایَهَ علیٍّ أمیرِالمؤمنینَ و قَد اُمِروا بِها ، “فَتَحنا عَلیهم أبوابَ کُلِّ شَیءٍ” یَعنی دَولَتَهُم فِی الدُّنیا و ما بُسِطَ لَهم فیها ، وَ أمّا قَولُهُ : “حَتّی إذا فَرِحوا بِما اوتوا أخَذناهُم بَغتَهً فإذا هُم مُبلِسونَ” بذلک قیامَ القائِمِ ، حَتّی کَأنَّهم لَم یَکُن سُلطانٌ قَطٌّ ، فذلکَ قَولُهُ “بَغتَهً”؛  تفسیر قمی ۲۰۰/۱ ، بصائر الدرجات ص٧٨

 این که فرموده: “پس چون آن چه به ایشان تذکر داده شده بود همه را فراموش کردند” یعنی: پس چون ولایت حضرت علی، امیرالمومنین علیه السلام را ترک گفتند در حالی که به آن امر شده بودند، ” ابواب همه چیز را بر آن ها گشودیم”

یعنی: دولت شان در دنیا و آنچه بر ایشان در آن گسترده شده است، و اما اینکه فرمود: “تا آنگاه که به آنچه عطا شدند شادمان و مغرور گشتند به ناگاه آن ها را گرفتار کردیم و در آن هنگام خوار و ناامید شدند”، منظور از آن قیام حضرت قائم علیه السلام است، به طوری که گویا هیچ گاه آنان سلطنتی نداشته اند و این است که فرموده: “به ناگاه” ؛


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 14 – سوره توبه

هوَ الّذی أرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدی وَ دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَی الدّینِ کُلِّهِ وَ لَو کَرِهَ المُشرِکونَ. سوره توبه آیه 33

اوست خدایی که رسولش را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر همه ی دین ها آشکار سازد، هر چند که مشرکان این امر را اکراه دارند.

راوی می گوید از امام کاظم علیه السلام پرسیدم: “اوست خدایی که رسولش را با هدایت و دین حق فرستاد”، منظور چیست؟ فرمودند:

هوَ أمرُ اللّهِ وَ رَسولِهِ ، هُوَ الّذی أمَرَ رَسولَهُ بِالوِلایَهِ لِوَصِیِّهِ و الوِلایَهُ هِیَ دینُ الحَقِّ. قلتُ: “لِیُظهِرَهُ عَلَی الدّینِ کُلِّهِ”؟ قالَ: یُظهِرَهُ عَلی جَمیعِ الأدیانِ عِندَ قِیامِ القائمِ. کافی ۴۳۲/۱

آن امر خداوند و رسول اوست، اوست خدایی که رسولش را امر فرموده به ولایت برای وصیش، و ولایت همان دین حق می باشد. عرض کردم: “تا او را بر همه دین ها آشکار سازد” منظور چیست؟ فرمود: آن را بر همه ادیان آشکار می سازد هنگام قیام قائم (عجل الله فرجه).


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 15 – سوره حدید

إعلَموا أنَّ اللّهَ یُحیِی الأرضَ بَعدَ مَوْتِها. سوره حدید آیه 17

بدانید که البته خداوند، زمین را پس از مردن آن زنده خواهد کرد… راوی میگوید: امام باقرالعلوم سلام الله علیه درباره این آیه شریفه فرمودند:

یعنی بِمَوتِها کُفرَ أهلِها وَ الکافِرُ مَیِّتٌ، فَیُحییها اللّهُ بِالقائِمِ فَیَعدِلُ فیها فَیُحیی الأرضَ وَ یُحیی أهلَها بَعدَ مَوْتِهِم.  تأویل الآیات الظاهره ص۶۶۳

منظور از مردنِ زمین، کفر ورزیدن اهل آن است و کافر مرده است؛ پس خداوند آن را به (ظهور) حضرت قائم (علیه السلام) زنده خواهد کرد که در زمین عدالت می نماید پس زمین را زنده می سازد و اهل آن را پس از مرگشان زنده می نماید.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 16 – سوره یونس

و یَقولونَ لَو لا اُنزِلَ عَلیهِ آیَهٌ مِن رَبِّهِ قُل إنَّما الغَیبُ لِلّهِ فَانتَظِروا إنّی مَعَکُم مِنَ المُنتَظِرینَ. سوره یونس آیه 20

و [کافران] گویند چرا آیتی از پروردگارش بر او نازل نمی شود، پس بگو همانا غیب مخصوص خداوند است، پس منتظر باشید که من نیز از منتظران هستم.

راوی می گوید:از امام صادق علیه السلام دربارهء آیات ابتدایی سوره بقره پرسیدم، فرمودند:

 ألمُتَّقونَ، شیعَهُ عَلیٌّ وَ الغَیبُ هُوَ الحُجَّهُ القائِمُ وَ شاهِدُ ذلکَ قَولُ اللّهِ عزّوجلّ : ” وَ یَقولونَ لَو لا اُنزِلَ عَلیهِ آیَهٌ مِن رَبِّهِ قُل إنَّما الغَیبُ لِلّهِ ، فَانتَظِروا إنّی مَعَکُم مِنَ المُنتَظِرینَ.” کمال الدین و تمام النعمه ٣۴٠/٢

متقیان، شیعیان علی هستند و غیب، همان حجت قائم می باشد و شاهد بر این است فرموده خدای عزوجل: “و [کافران] گویند چرا آیتی از پروردگارش بر او نازل نمی شود، پس بگو همانا غیب مخصوص خداوند است، پس منتظر باشید که من نیز از منتظران هستم.”


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 17 – سوره مُلک

 قل أرَأیتُم إن أصبَحَ ماؤکُم غَوراً فَمَن یَاتیکُم بِماءٍ مَعینٍ. سوره مُلک آیه 30

بگو اگر آب به زمین فرو رود، کیست که باز آب گوارا برایتان پدید آرد؟ عمار می گوید: از رسول خدا صلی الله علیه و آله پرسیدم: پدرم و مادرم به فدایت ای رسول خدا، این مهدی کیست؟ فرمودند:

یا عَمّارُ ، إنَّ اللّهَ تَبارَکَ عَهِدَ إلَیَّ أنَّهُ یُخرِجُ مِن صُلبِ الحُسَینِ أئمَّهً تِسعَهً و التّاسِعُ مِن وُلدِهِ یَغیبُ عَنهُم وَ ذلکَ قَولُهُ عزّوجلّ : “قُل أرَأیتُم إن أصبَحَ ماؤکُم غَوراً فَمَن یَاتیکُم بِماءٍ مَعینٍ” ؛ تَکونُ لَهُ غَیبَهٌ طَویلَهٌ یَرجِعُ عَنها قومٌ وَ یَثبُتُ عَلَیها آخَرونَ ، فَاذا کانَ فی آخِرِ الزَّمانِ یَخرُجُ فَیَملَا الدُّنیا قِسطاً وَ عَدلاً کَما مُلِئت جَوراً وَ ظُلماً وَ یُقاتِلُ عَلَی التَّأویل کَما قاتَلتُ عَلی التَّنزیل وَ هو سَمِیَّی وَ أشبَهُ النّاسِ بی. کفایه الأثر ص١٢٠

ای عمار، خداوند تبارک و تعالی با من پیمان بسته که از صلب حسین نُه امام بیرون آورد، و نهمین آنها از نظر مردم غایب می شود و همین است که خداوند عزوجل فرماید: “بگو اگر آب به زمین فرو رود، کیست که باز آب گوارا برایتان پدید آورد؟

غیبتی طولانی برای او خواهد بود که گروهی از عقیده شان بر می گردند و عده ی دیگری ثابت قدم می مانند، پس هر گاه آخر زمان شود خروج می کند و دنیا را پر از قسط و عدل می نماید چنانچه از ظلم و جور پُر شده است، و بر مبنای تأویل مقاتله میکند همانطور که من بر مبنای تنزیل جهاد نمودم، و او همنام و شبیه ترین مردم به من است.

راوی می گوید: از حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام دربارهء معنای این آیهء شریفه پرسیدم، فرمودند:

اذا غابَ عَنکُم إمامَکُم فَمَن یَاتیکُم بِإمامٍ جَدیدٍ.اصول کافی ۳۳۹/۱


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 18 – سوره معارج

خاشِعَهً أبصارُهُم تَرهَقُهُم ذِلَّهٌ ذلکَ الیَومُ الذّی کانوا یوعَدونَ. سوره معارج آیه 44 

در حالی که چشم هایشان به خواری فرو افتاده و ذلت آنان را فراگرفته است، آن همان روز است که به آنان وعده داده اند.

راوی می گوید: امام باقرالعلوم علیه السلام دربارهء این آیهء شریفه فرمودند:

یعنی یَوْمَ خُروجِ القائِمِ. تأویل الآیات الظاهره ص٧٢۶

یعنی روز خروج حضرت قائم (علیه السلام).


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 19 – سوره مدثر

فإذا نُقِرَ فی النّاقورِ * فذلِکَ یَؤمَئِذٍ یَوْمٌ عَسیرٌ * عَلی الکافِرینَ غَیرُ یَسیرٍ. سوره مدّثر آیات 8، 9، 10 

پس آنگاه که در آن صور دمیده شود * پس آن روز بسیار روز سخت و دشواری است * بر کافران هیچ آسودگی در آن نیست.

راوی می گوید: امام جعفر صادق علیه السلام درباره قول خدای عزوجل “پس آنگاه که در صور دمیده شود” فرمودند:

إنَّ مِنّا إماماً مُظَفَّراً مُستَتِراً فإذا أرادَ اللّهُ عزّوجلّ إظهارَ أمرِهِ نَکَتَ فی قَلبِهِ نُکتَهً فَظَهَرَ فقامَ بأمرِ اللّهِ تَعالی. اصول کافی ۳۴۳/۱
غیبه نعمانی ص۱۸۷
کمال الدین و تمام النعمه ٣۴٩/٢  

همانا از ما، امامِ پیروزِ پنهانی خواهد بود، که چون خدای عزوجل بخواهد امر او را ظاهر سازد در دل او نکته ای گذراند، پس ظاهر شود و به اذن خدای تعالی قیام نماید.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 20 – سوره مدثر

فإذا نُقِرَ فی النّاقورِ * فذلِکَ یَؤمَئِذٍ یَوْمٌ عَسیرٌ * عَلی الکافِرینَ غَیرُ یَسیرٍ. سوره مدّثر آیات 8، 9، 10  

پس آنگاه که در آن صور دمیده شود * پس آن روز بسیار روز سخت و دشواری است * بر کافران هیچ آسودگی در آن نیست.

راوی می گوید: امام باقرالعلوم علیه السلام درباره قول خدای عزوجل “پس آنگاه که در صور دمیده شود” فرمودند:

النّاقورُ هُوَ النِّداءُ مِنَ السَّماءِ “ألا إنَّ وَلِیَّکُم فُلانُ بنُ فُلانٍ القائِمُ بِالحَقِّ” یُنادی بِهِ جَبرائیلُ … “فذلِکَ یَومٌ عَسیرٌ عَلی الکافِرینَ غَیرُ یَسیرٍ” ؛ یَعنی “بِالکافِرینَ” المُرجِئَه الّذینَ کَفَروا بِنِعمَهِ اللّهِ وَ بِوِلایَهِ علی بنِ أبی طالِبٍ. تأویل الآیات الظاهره ص٧٣٢

ناقور همان ندا از آسمان است که:” آگاه باشید که ولیّ شما فلانی فرزند فلان همان قائم به حق است. ” که جبریل این ندا را سر میدهد … “آن روز بسیار سخت روزی است * بر کافران که هیچ آسودگی برایشان نیست” ؛ منظور از کافران “مرجئه” هستند که به نعمت خداوند و ولایت علی بن ابیطالب کفر ورزیده اند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 21 – سوره مدثر

ذرنی وَ مَن خَلَقتُ وَحیداً. سوره مدثر آیه 11 

آن کس که من او را تنها آفریدم، کارش را به من واگذار.

راوی میگوید: امام باقرالعلوم علیه السلام دربارهء این آیهء شریفه فرمودند:

یعنی بِهذه الآیهِ إبلیس اللَّعینَ خَلَقَهُ وَحیداً مِن غَیرِ أبٍ وَ اُمٍ ، وَ قَولُهُ : ” وَ جَعلتُ لَه مالاً مَمدوداً ” یَعنی هذه الدَّولَهَ إلی یَومِ الوَقتِ المَعلومِ یَومَ یَقومُ القائِمُ ، ” وَ بَنینَ شُهوداً وَ مَهَّدتُ لَهُ تَمهیداً ثُمَّ یَطمَعُ أن أزیدَ کَلّا إنَّهُ کانَ لِآیاتِنا عَنیداً ” یَقولُ مُعانِداً لِلأئمَّهِ یَدعوا إلی غَیرِ سَبیلِها وَ یَصُدُّ النّاسَ عَنها وَ هِیَ آیاتُ اللّهِ. تأویل الآیات الظاهره ص۷۳۴

منظور از این آیه ابلیس لعین است که بدون پدر و مادر او را آفریده و اینکه فرمود: “و برای او ثروت و مال فراوان قرار دادم” یعنی:این دولت و سلطه شیطانی تا روز وقت معلوم هست، روزی که قائم قیام نماید؛ “و پسران آماده به خدمت به او دادم * و زمینه های اقتدار و مکنت برایش فراهم آوردم * آنگاه طمع دارد که باز هم بر او بیفزاییم * هرگز، زیرا که او با آیات ما عناد و دشمنی دارد ” میفرماید:

او معاند و مخالف امامان (علیهم السلام) است، به غیر راه ایشان دعوت میکند و مردم را از آنان باز می دارد در حالیکه ایشان (امامان) آیات الله هستند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 22 – سوره تکویر

فلا اُقسِمُ بِالخُنَّسِ الجَوارِ الکُنَّسِ. سوره تکویر آیات 15، 16 

سوگند به آن ستارگان که حرکت کرده و پنهان میشوند.

راوی می گوید: از امام باقرالعلوم علیه السلام دربارهء این آیهء شریفه پرسیدم، فرمودند:

الخُنَّسُ إمامٌ یَخنَسُ فی زَمانِهِ عِندَ انقطاعٍ مِن عِلمِهِ عندَ النّاسِ سَنَهَ سِتّینَ وَ مِأتَینِ ثُمَّ یَبدو کَالشَّهابِ الثّاقِبِ الواقِدِ فی ظُلمَهِ اللّیلِ ، فَإن أدرَکتَ ذلکَ قَرَّتْ عَینُک. کافی ۳۴۱/۱
کتاب الغیبه ص۷۵
تأویل الآیات الظاهره ص۷۶۹

“خُنَّس” امامی است در زمان خودش هنگامیکه اطلاع از او از مردم قطع میگردد ، سال ۲۶۰ پنهان میشود؛ سپس همچون ستارهء نافذِ تابان در تاریکی شب آشکار می گردد، اگر آن دوران را درک کنی دیده ات روشن می شود.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 23 – سوره طارق

إنَّهُم یَکیدونَ کَیداً * وَ أکیدُ کَیداً * فَمَهِّلِ الکافِرینَ أمهِلهُم رُوَیداً. سوره طارق آیه 15، 16، 17 

البته آنان هر چه بتوانند کید و مکر میکنند * و من هم کید خواهم کرد * پس تو مهلت ده کافران را مهلت کمی.

راوی میگوید: از امام صادق علیه السلام دربارهء این آیهء شریفه پرسیدم، فرمودند:

إنَّهُم یَکیدونَ کَیداً * وَ أکیدُ کَیداً * فَمَهِّلِ الکافِرینَ أمهِلهُم رُوَیداً. تفسیر قمی ۴۱۶/۲

با رسول خدا کید نمودند و با حضرت علی نیز کید کردند و نسبت به فاطمه (سلام الله علیها) با کید و مکر رفتار نمودند، پس خداوند فرمود: ای محمد، “آنان هر چه بتوانند کید و مکر میکنند و من هم کید خواهم کرد پس تو ای محمد، کافران را مهلت ده، مهلت کمی” تا وقت برانگیختن قائم (عجل الله فرجه) که برای او از جباران و طاغوتهای قریش و بنی امیه و سایر مردم انتقام خواهد گرفت.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 24 – سوره غاشیه

هل أتاکَ حَدیثُ الغاشیهِ * وُجوهٌ یَؤمَئِذٍ خاشِعَهٌ * عامِلَهٌ ناصِبَهٌ * تَصلی ناراً حامیهً. سوره غاشیه آیات 1 تا 4 

آیا حدیث آن [عقوبت] فراگیر بتو رسیده * چهره هایی در آن روز ترسناک و ذلیل است * همهء کارشان رنج و مشقت * به آتش سوزان می رسند.

راوی میگوید: از امام صادق علیه السلام دربارهء این آیات پرسیدم، فرمودند:

قلتُ : “هَل أتاکَ حَدیثُ الغاشیه” ؟ ، قالَ : یَغشاهُمُ القائمُ بِالسَّیفِ ، قلتُ : “وُجوهٌ یَؤمَئذٍ خاشِعَهٌ” ؟ ، قالَ : خاشِعَهٌ لا تُطیقُ الإمتِناعَ ، قُلتُ : ” عامِلَهٌ” ؟ ، قالَ : عَمِلَت بِغَیرِ ما أنزَلَ اللّهُ ، قلتُ : “ناصِبَهٌ” ، قالَ : “نَصَبَت غَیرَ وُلاهِ الإمامِ” ، قلتُ : “تَصلی ناراً حامیهً ” ؟ قالَ : تَصلی نارَ الحَربِ فی الدُّنیا عَلی عَهدِ القائِمِ و فی الآخِرَهِ نارَ جَهَنُّمَ. روضه کافی ص۵۰

عرض کردم معنی: “آیا حدیث آن عقوبت فراگیر به تو رسیده است” چیست؟ آن حضرت فرمودند: حضرت قائم (علیه السلام) آنها را با شمشیر فراگیرد عرضه داشتم: “چهره هایی در آن روز ترسناک و ذلیل است”

فرمود: خوارند زیرا توان رد کردن عقوبت را ندارند عرض کردم:”عامله” چه معنی دارد ؟ فرمودند: به غیر آنچه خداوند نازل فرمود عمل کردند. عرض کردم: “ناصبه” یعنی چه ؟ فرمود: غیر از والیان امام را نصب کردند. عرض کردم: “به آتش سوزان میرسند”؟ فرمود: به آتشِ جنگ در دنیا در عهد حضرت قائم (عجل الله فرجه) دچار میشوند و در آخرت به آتش دوزخ می افتند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 25 – سوره شمس

و الشَّمسِ وَ ضُحاها * وَ القَمَرِ إذا تَلاها * وَ النَّهارِ إذا جَلّاها * وَ اللَّیلِ إذا یَغشاها. سوره شمس آیات 1 تا 4 

سوگند به خورشید و هنگام اوج درخشندگیش * و سوگند به ماه که در پی آن تابان است * و سوگند به روز که تاریکی را می زداید و جهان را روشن می کند * و قسم به شب هنگامی که عالم را پردهء سیاهی برکشد.

راوی می گوید: از امام جعفر صادق علیه السلام دربارهء معنای آیهء شریفهء “والشَّمسِ وَ ضُحاها” پرسیدم ، فرمودند:

الشَّمسُ رَسولُ اللّهِ اَوضَحَ لِلنّاسِ دینَهُم ، قلتُ : “وَ القَمَرِ إذا تَلاها” ، قالَ : ذاکَ أمیرُالمؤمِنینَ تَلا رَسولَ اللّهِ ؛ قلتُ : “وَ النَّهارِ إذا جلّاها” ، قالَ : ذاکَ الإمامُ مِن ذُرّیهِ فاطِمَهَ نَسلِ رَسولِ اللّهِ ، فَیُجلی ظَلامَ الجَورِ وَ الظُّلمِ ، فَحَکی اللّهُ سُبحانَهُ عَنهُ فقالَ “النَّهارِ إذا جَلّاها” یعنی بِهِ القاىِمَ ؛ قلتُ : “وَ اللّیلِ إذا یَغشاها” ، قالَ : ذلکَ أئمَّهُ الجَورِ الّذینَ استَبَدّوا بِالاُمورِ دونَ آلِ الرَّسولِ وَ جَلَسوا مَجلِساً کانَ آلُ الرَّسولِ أولی بِهِ مِنهُم ، فَغَشَوا دینَ اللّهِ بِالجَورِ وَ الظُّلمِ فَحَکی اللّهُ سُبحانَهُ فِعلَهُم فقالَ : “وَ اللّیلِ إذا یَغشاها” . تأویل الآیات الظاهره ص۸۰۵

خورشید رسول خدا می باشد که برای مردم دینشان را واضح و روشن ساخت عرض کردم: “و سوگند به ماه که در پی آن تابان است”، فرمودند: او امیرالمومنین است که در پی رسول خدا است؛ گفتم: “و سوگند به روز که تاریکی را می زداید و جهان را روشن می سازد “،

فرمود: آن امام از ذریهء فاطمه از نسل رسول الله است که تاریکی جور و ظلم را می زداید، پس خداوند سبحان از او حکایت آورده که فرموده: “و سوگند به روز که تاریکی را می زداید و جهان را روشن می سازد” منظور از آن حضرت قائم می باشد.

و پرسیدم: “و سوگند به شب هنگامیکه عالم را در پردهء سیاهی برکشد”، فرمود: آن امامان جور و ظلم هستند که به استبداد خود جدای از خاندان رسول، زمام امور را به دست گرفتند و به مسندی تکیه زدند که آل رسول از آنها نسبت به آنان شایسته تر بودند، پس دین خدای را با ظلم و ستم پوشاندند، که خدای سبحان کار آنان را حکایت کرد و فرمود: و سوگند به شب هنگامی که عالم را در پردهء سیاهی برکشد.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 26 – سوره لیل

والَّیلِ إذا یَغشی * والنَّهارِ إذا تَجَلّی. سوره لیل آیات 1 و 2

 سوگند به شب آنگاه که همه جا را در پردهء سیاهی بپوشاند * و سوگند به روز هنگامی که جهان را روشن سازد.

راوی می گوید: از امام باقرالعلوم علیه السلام دربارهء “وَالّّیلِ إذا یَغشی” پرسیدم، فرمودند:

اللَّیلُ فی هذا المَوْضِعِ الثّانی یَغشی أمیرالمؤمِنینَ فی دَولَتِهِ الّتی جَرَت لَهُ عَلَیهِ وَ امیرالمؤمِنین یَصبِرُ فی دَولَتِهِم حَتّی تَنقَضی ، قالَ : “وَالنَّهارِ إذا تَجَلّی” ، قالَ : النَّهارُ هُوَ القائِمُ مِنّا اهلَ البَیتِ إذا قامَ غَلَبَتْ دَولَتُهُ الباطِلَ وَ القُرآنُ ضُرِبَ فیهِ الأمثالُ لِلنّاسِ وَ خاطَبَ نَبیُّهُ وَ نَحنُ فَلَیسَ یَعلَمُهُ غَیرُنا. تفسیر قمی ۴۲۵/۲

شب، در اینجا دومی است (عمر بن الخطاب) که پردهء سیاهش را در دولتش که برایش فراهم آمد، بر امیرالمؤمنین قرار داد؛ امیرالمؤمنین (علیه السلام) در دولت آنها صبر می کند تا وقتیکه به پایان رسد، فرمود: “و سوگند به روز هنگامی که جهان را روشن سازد”؛ روز همان قائم (عجل الله فرجه) از ما اهل البیت است که هر گاه بپاخیزد دولت او بر دولت باطل غالب شود؛ و در قرآن مَثَل هایی برای مردم آورده شده و خداوند آن را به پیغمبرش و ما خطاب فرموده، که جز ما کسی آن را نمی داند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 27 – سوره قدر

سلامٌ هِیَ حَتّی مَطلَعِ الفَجرِ. سوره قدر آیه 5

سلام و رحمتی پیوسته تا هنگام طلوع فجر.

راوی از قول امام باقر العلوم علیه السلام نقل می کند که ایشان فرمودند: امیرالمؤمنین در حالیکه حسنین علیهما السلام نزد ایشان بودند سورهء قدر را خواندند …… آنگاه فرمودند: رسول خدا به من فرموده است:

……هذهِ السّورَهُ لکَ مِن بَعدی وَ لِوَلَدَیکَ مِن بَعدِکَ ، إنَّ جَبرئیلَ أخی مِنَ المَلائِکَهِ حَدَّثَ إلَیَّ أحداثَ اُمَّتی فی سَنَتِها وَاللّهِ إنَّهُ لَیُحَدِّثُ ذلکَ إلیکَ کإحداثِ النُّبُوَّهِ وَ لَها نورٌ ساطِعٌ فی قَلبِکَ وَ قُلوبِ أوصیائِکَ إلی مَطلَعِ فَجرِ القائِمِ. تأویل الآیات الظاهره ص٨٢٠

……این سوره برای توست پس از من، و برای دو فرزندت بعد از تو؛ همانا جبرییل برادرم از فرشتگان، حوادث و کارهای امتم در این سالشان را به اطلاع من رسانید، به خدا سوگند همانا این جریانِ اطلاع دادن از حوادث و کارها برای تو نیز خواهد بود همچون خبر گرفتن نبوت، و برای آن نور درخشانی است در دل تو و دلهای اوصیای تو تا طلوع فجر حضرت قائم (علیه السلام).


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 28 – سوره بینه

و ذلکَ دینُ القَیِّمَهِ. سوره بینه آیه 5 

و آن است دین استوار و آیین محکم و درست.

راوی می گوید: از امام جعفر صادق علیه السلام دربارهء این آیهء شریفه پرسیدم، فرمودند:

إنَّما هُوَ ذلکَ دینُ القائِمِ. تأویل الآیات الظاهره ص٨٣١

همانا این دین حضرت قائم (عجل الله فرجه) است.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 29 – سوره عنکبوت

و لَئِن جاءَ نَصرٌ مِن رَبِّکَ لَیَقولُنَّ إنّا کُنّا مَعَکُم. سوره عنکبوت آیه 10 

و چنانچه نصرت و پیروزی از سوی پروردگارت آید همانا خواهند گفت که ما هم با شما بودیم.

در تفسیر علی بن ابراهیم از قول امام صادق علیه السلام آمده است که فرمودند:

وَ لَئِن جاءَ نَصرٌ مِن رَبِّکَ” یَعنی القائِمَ . تفسیر قمی ۱۴۹/۲

چنانچه نصرت و پیروزی از سوی پروردگارت آید” یعنی حضرت قائم (عجل اللّه فرجه) .


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 30 – سوره لقمان

و أسبَغَ عَلَیکُم نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَهً. سوره لقمان آیه 20 

و نعمت های ظاهری و باطنی خویش را بر شما تمام کرد.

راوی می گوید: امام کاظم علیه السلام فرمودند:

الظاهِرَهُ الإمامُ الظّاهِرُ وَ الباطِنَهُ الإمامُ الغائِبُ. مناقب آل ابیطالب ۱۸۰/۴

نعمت ظاهری ، امام ظاهر است و نعمت باطنی، امام غایب می باشد.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 31 – سوره لقمان

و أسبَغَ عَلَیکُم نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَهً. سوره لقمان آیه 20

و نعمت های ظاهری و باطنی خویش را بر شما تمام کرد.

راوی می گوید: از امام کاظم علیه السلام دربارهء این آیه پرسیدم، فرمودند:

النِعمَهُ الظاهِرَهُ الإمامُ الظّاهِرُ وَ الباطِنَهُ الإمامُ الغائِبُ. فقلتُ لَهُ : وَ یَکونُ فی الأئِمَّهِ مَن یَغیبُ ؟ قالَ : نَعَم یَغیبُ عَن أبصارِ النّاسِ شَخصُهُ وَ لایَغیبُ عَن قُلوبِ المُؤمِنینَ ذِکرُهُ وَ هُوَ الثّانی عَشَرَ مِنّا ، یُسَهِّلُ اللّهُ لَهُ کُلَّ عَسیرٍ وَ یُذَلِّلُ لَهُ کُلَّ صَعبٍ وَ یُظهِرُ لَهُ کُنوزَ الأرضِ وَ یُقَرِّبُ لَهُ کُلَّ بَعیدٍ وَ یُبیرُ بِهِ کُلَّ جَبّارٍ عَنیدٍ وَ یُهلِکُ عَلی یَدِهِ کُلَّ شَیطانٍ مَریدٍ ، ذلکَ إبنُ سَیِّدَهِ الإماءِ الّذی تَخفی عَلَی النّاسِ وِلادَتُهُ وَ لایَحِلُّ لَهُم تَسمِیتُهُ حَتّی یُظهِرَهُ اللّهُ عزّوجلَّ فَیَملَأُ الأرضَ قِسطاً وَ عَدلاً کَما مُلِئت جَوراً وَ ظُلماً. کمال الدین و تمام النعمه ٣۶٨/٢
کفایه الأثر ص٣٢٣

نعمت ظاهر، امام ظاهر است و نعمت باطن، امام غایب می باشد؛ به آن جناب عرضه داشتم: آیا در امامان کسی هست که غایب شود؟  فرمود: آری، از دیدگان مردم شخص او غایب می شود، ولی از دلهای مؤمنین یاد او غایب نمی گردد و او دوازدهمین تَن از ماست؛

خداوند هر دشواری را برای او آسان می نماید و هر سختی را برایش رام میسازد و گنج های زمین را برایش آشکار می سازد و هر دوری را برای او نزدیک می نماید و هر سرکشِ ستیزه گر را به او نابود می کند و بر دست او هر شیطانِ طاغی را هلاک می سازد؛ او پسر بهترین کنیزان است، آنکه ولادتش بر مردم پوشیده می مانَد و نام بردنش برای آنها حلال نباشد تا اینکه خداوند او را آشکار سازد، پس زمین را پر از قسط و عدل نماید، همچنانکه از ستم و ظلم آکنده باشد.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 32 – سوره صف

و اُخری تُحِبّونَها نَصرٌ مِنَ اللّهِ وَ فَتحٌ قَریبٌ… سوره صف آیه 13

و باز [تجارت] دیگری که آن را دوست دارید , نصرت و یاری از سوی خداوند و فتحی نزدیک است…

علی بن ابراهیم در تفسیر خود از قول امام صادق علیه السلام ذیل این آیهء شریفه میگوید:

یعنی فی الدُّنیا بِفَتحِ القائِمِ. تفسیر قمی ۳۶۶/۲

یعنی در دنیا، با فتح و پیروزی حضرت قائم (عجل اللّه فرجه)


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 33 – سوره مطففین

إذا تُتلی عَلیهِ آیاتُنا قالَ أساطیرُ الأوَّلینَ. سوره مطففین آیه 13

هر گاه آیات ما بر او خوانده شود گوید: افسانه های پیشینیان است.

راوی می گوید: امام صادق علیه السلام ذیل این آیهء شریفه فرمودند:

یعنی یُکَذِّبُ بِالقائِمِ إذ یَقولُ لَهُ : لَسنا نَعرِفُک وَ لَستَ مِن وُلدِ فاطِمهَ کَما قالَ المُشرِکونَ لِمُحَمَّدٍ.
تأویل الآیات الظاهره ص٧٧٢

یعنی حضرت قائم (علیه السلام) را تکذیب می کنند که به آن حضرت می گویند: تو را نمی شناسیم و تو از فرزندان حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نیستی، همانطور که مشرکین به حضرت محمد صلی الله علیه و آله، چنین گفتند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 34 – سوره لقمان

أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَیکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَهً وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ لا هُدىً وَ لا کِتابٍ مُنیر.
سوره لقمان آیه 20

آیا نظر نکرده‏اید، که خدا (منافع) آنچه را در آسمان‏ها و آنچه را در زمین است مسخّر شما ساخت، و نعمت‏هایش را آشکارا و پنهانى بر شما گسترده و تمام کرد؟! و [لى‏] از میان مردم کسى است که بدون هیچ دانش و هیچ رهنمود و هیچ کتاب روشنى بخش، در باره خدا مجادله مى‏کند

عَنْ أَبِی أَحْمَدَ مُحَمَّدِ بْنِ زِیادٍ الْأَزْدِی قَالَ: سَأَلْتُ سَیدِی مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ علیهما السّلام عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ وَ أَسْبَغَ عَلَیکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَهً[1] فَقَالَ علیه السلام النِّعْمَهُ الظَّاهِرَهُ الْإِمَامُ الظَّاهِرُ وَ الْبَاطِنَهُ الْإِمَامُ الْغَائِبُ فَقُلْتُ لَهُ وَ یکُونُ فِی الْأَئِمَّهِ مَنْ یغِیبُ قَالَ نَعَمْ یغِیبُ عَنْ أَبْصَارِ النَّاسِ شَخْصُهُ وَ لَا یغِیبُ عَن‏قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ ذِکْرُهُ

وَ هُوَ الثَّانِی عَشَرَ مِنَّا یسَهِّلُ اللَّهُ لَهُ کُلَّ عَسِیرٍ وَ یذَلِّلُ لَهُ کُلَّ صَعْبٍ وَ یظْهِرُ لَهُ کُنُوزَ الْأَرْضِ وَ یقَرِّبُ لَهُ کُلَّ بَعِیدٍ وَ یبِیرُ بِهِ کُلَّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ یهْلِکُ عَلَى یدِهِ کُلَّ شَیطَانٍ مَرِیدٍ ذَلِکَ ابْنُ سَیدَهِ الْإِمَاءِ الَّذِی تَخْفَى عَلَى النَّاسِ وِلَادَتُهُ وَ لَا یحِلُّ لَهُمْ تَسْمِیتُهُ حَتَّى یظْهِرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَیمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً.
کمال الدین و تمام النعمه، ج‏2، ص: 368
[1] ( 3). لقمان: 20.

محمّد بن زیاد أزدىّ گوید: از سرور خود موسى بن جعفر علیهما السّلام از تفسیر این کلام الهى پرسیدم: وَ أَسْبَغَ عَلَیکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَهً فرمود نعمت ظاهره امام ظاهر است و نعمت باطنه امام غائب است، گفتم: آیا در میان ائمّه کسى هست که غائب شود؟ فرمود: آرى شخص او از دیدگان مردم غایب مى‏ شود امّا یاد او از قلوب مؤمنین غایب نمى ‏شود و او دوازدهمین ما امامان است.

خداوند براى او هر امر سختى را آسان و هر امر دشوارى را هموار سازد و گنجهاى زمین را برایش آشکار کند و هر بعیدى را براى وى قریب سازد و به توسّط وى تمامى ‏جبّاران عنود را نابود کند و هر شیطان متمرّدى را به دست وى هلاک سازد، او فرزند سرور کنیزان است کسى که ولادتش بر مردمان پوشیده و ذکر نامش بر آنها روا نیست تا آنگاه که خداى تعالى او را ظاهر ساخته و زمین را پر از عدل و داد نماید همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 35 – سوره بینه

وَ ما أُمِرُوا إِلاَّ لِیعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفاءَ وَ یقیمُوا الصَّلاهَ وَ یؤْتُوا الزَّکاهَ وَ ذلِکَ دینُ الْقَیمَه

سوره بینه آیه 5

در حالى که فرمان نیافته بودند جز آنکه خدا را بپرستند، و ایمان و عبادت را براى او از هرگونه شرکى خالص کنند، و حق‏گرا باشند، و نماز را برپا دارند، و زکات بپردازند؛ و این است آیین استوار و ثابت‏

عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام ‏ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیمَهِ قَالَ إِنَّمَا هُوَ وَ ذَلِکَ‏[1] دِینُ‏ الْقَائِمِ‏ علیه السلام.

تأویل الآیات ص801
[1] ( 1) کذا، بزیاده الواو.

ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) درمورد این آیه وَذَلِکَ دِینُ الْقَیِّمَهِ نقل می کند که حضرت فرمودند: آن همان دین حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 36 – سوره قصص

وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثین‏
سوره قصص آیه 5

ما اراده کرده‌ایم تا بر مستضعفان زمین نعمت بخشیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم.

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَینِ‏ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِی علیه السلام‏ فِی قَوْلِهِ تَعَالَى‏ وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ‏[1] قَالَ هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ یبْعَثُ اللَّهُ مَهْدِیهُمْ بَعْدَ جَهْدِهِمْ فَیعِزُّهُمْ وَ یذِلُّ عَدُوَّهُمْ‏.  الغیبۀ (طوسی) ص184
[1] ( 2) القصص: 5.

امیرالمومنین در مورد این آیه وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ فرمودند : آنان که در زمین ضعیف گشته‌اند آل پیغمبر (صلی الله علیه و آله) هستند که خداوند پس از تلاش همه‌ی ائمّه (علیهم السلام)، مهدیِ آن‌ها را بر می‌ انگیزد تا آنان را عزیز و دشمنانشان را ذلیل گرداند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 37 – سوره هود

بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ وَ ما أَنَا عَلَیکُمْ بِحَفیظ.
سوره هود آیه 86

ذخیره الهى براى شما بهتر است؛ اگر مؤمن باشید. و من بر شما نگهبان نیستم.

حَدَّثَنِی جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْفَزَارِی مُعَنْعَناً عَنْ عُمَرَ بْنِ زَاهِرٍ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام نُسَلِّمُ عَلَى الْقَائِمِ بِإِمْرَهِ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ لَا ذَلِکَ اسْمٌ سَمَّى اللَّهُ بِهِ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ [علیه السلام ‏] لَا یسَمَّى بِهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ وَ لَا بَعْدَهُ إِلَّا کَافِرٌ قَالَ فَکَیفَ نُسَلِّمُ عَلَیهِ قَالَ تَقُولُ السَّلَامُ عَلَیکَ یا بَقِیهَ اللَّهِ قَالَ ثُمَّ قَرَأَ جَعْفَرٌ بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ‏.
تفسیر فرات کوفی ص193

عمر بن‌ زاهر گوید: مردی از امام صادق (علیه السلام) پرسید: «[آیا] به امام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با عنوان امیرمؤمنان سلام می‌ کنند»؟ فرمود: «نه! خداوند آن نام را مخصوص امیرالمؤمنین (علی‌ّ بن‌ ابی‌ طالب (علیه السلام)) نهاده است، پیش از او کسی به این نام، نامیده نشده و بعد از او هم جز کافر آن نام را برخود نبندد».

عرض کردم: «قربانت شوم! پس چگونه بر او سلام کنند»؟ فرمود: می‌گویند: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا بَقِیَّهَ الله»! سپس این آیه را قرائت فرمود: بَقِیَّهُ الله خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِین.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 38 – سوره فصلت

سَنُریهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فی‏ أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یتَبَینَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَ وَ لَمْ یکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَی‏ءٍ شَهید.
سوره فصلت آیه 53

بزودى نشانه‏ هاى خود را در اطراف (جهان) و در خودشان به آنان مى‏ نمایانیم، تا اینکه براى آنان آشکار شود که او حق است؛ و آیا کافى نیست که پروردگارت بر هر چیز گواه است؟! (53)

عَنْ أَبِی بَصِیر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یتَبَینَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ‏[1] قَالَ یرِیهِمْ فِی أَنْفُسِهِمُ الْمَسْخَ وَ یرِیهِمْ فِی‏ الْآفَاقِ‏ انْتِقَاضَ‏ الْآفَاقِ‏ عَلَیهِمْ‏ فَیرَوْنَ قُدْرَهَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی أَنْفُسِهِمْ وَ فِی الْآفَاقِ قُلْتُ لَهُ‏ حَتَّى یتَبَینَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ‏ قَالَ خُرُوجُ الْقَائِمِ هُوَ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یرَاهُ الْخَلْقُ لَا بُدَّ مِنْهُ.
الکافی ج8ص381
[1] ( 4) فصّلت: 53.

ابوبصیر گوید: درباره‌ی تفسیر آیه: سَنُرِیهِمْ آیاتِنَا فِی الآفَاقِ و فِی أَنفُسِهِمْ حَتَّی یتَبَینَ لهُمْ أَنَّهُ الحَقُّ از امام صادق علیه السلام سؤال کردم. آن حضرت فرمود: «خداوند در وجودشان مسخ‌شدن و در جهان، تنگ‌ شدن عرصه‌ ی هستی بر آنان را به ایشان نشان می‌ دهد. در نتیجه آنان به قدرت خداوند در وجودشان و جهان هستی پی می‌برند. همچنین حَتَّی یتَبَینَ لهُمْ أَنَّهُ الحَقُّ به معنای خروج قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که حقیقتی از سوی پروردگار است که بی‌تردید مردم او را خواهند دید.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 39 – سوره آل عمران

أَ فَغَیرَ دینِ اللَّهِ یبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیهِ یرْجَعُون‏.
سوره آل عمران ایه 83

آیا آن‌ها [آیینى] غیر از آیین خدا مى‌طلبند؟! [آیین او همین اسلام است]؛ و تمام کسانى‌که در آسمان‌ها و زمین هستند، از روى اختیار یا از روى اجبار، در برابر [فرمانِ] او تسلیمند‌؛ و به‌ سوى او بازگردانده‌ مى‌شوند.

رَوَى عَلِی بْنُ عُقْبَهَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: إِذَا قَامَ الْقَائِمُ حَکَمَ بِالْعَدْلِ وَ ارْتَفَعَ فِی أَیامِهِ الْجَوْرُ وَ أَمِنَتْ بِهِ السُّبُلُ وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ بَرَکَاتِهَا وَ رَدَّ کُلَّ حَقٍّ إِلَى أَهْلِهِ وَ لَمْ یبْقَ أَهْلُ دِینٍ حَتَّى یظْهِرُوا الْإِسْلَامَ وَ یعْتَرِفُوا بِالْإِیمَانِ أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یقُولُ‏ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیهِ یرْجَعُون‏ …
اعلام الوری ، ص462

علیّ‌ بن‌ عقبه گوید: هرگاه قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ظهور کند عدل را در میان مردم برقرار می‌سازد و جور و ستم در زمان او برطرف می‌ شود و راه‌ها امن می‌گردد در زمان او زمین برکات خود را بیرون می‌کند و قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) هر حقی را به صاحبش بر می‌گرداند در ظهور او تمام مردم روی زمین دین اسلام را خواهند پذیرفت و به ایمان آوردن اعتراف میک نند، ایا این آیه‌ی شریفه را نشنیده ای : وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 40 – سوره انعام

أُولئِکَ الَّذینَ آتَیناهُمُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّهَ فَإِنْ یکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیسُوا بِها بِکافِرین‏.  سوره انعام / 89

آن (پیامبر) ان کسانى هستند که کتاب [الهى‏] و حکم و نَبوّت به آنان دادیم؛ و اگر آن (کافر) ان بدان کفر ورزند، پس حتماً گروه (دیگر) ى را حمایتگر (و نگهبان) آن مى‏ سازیم که بدان کافر نیستند.

عَنْ سُلَیمَانَ بْنِ هَارُونَ الْعِجْلِی قَالَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یقُولُ‏[1] إِنَّ صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ مَحْفُوظَهٌ لَهُ أَصْحَابُهُ لَوْ ذَهَبَ‏ النَّاسُ‏ جَمِیعاً أَتَى اللَّهُ لَهُ بِأَصْحَابِهِ وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- فَإِنْ یکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیسُوا بِها بِکافِرِینَ‏[2] وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ فِیهِمْ- فَسَوْفَ یأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یحِبُّهُمْ وَ یحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَى الْکافِرِین‏.
غیبت نعمانی ص316
[1] ( 1). فی بعض النسخ« قال: قال أبو عبد اللّه( ع):« ان صاحب- الخ».[2] ( 2). الأنعام: 89.

سلیمان بن هارون می گوید از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمود : یاران صاحب این امر برای وی محفوظند و اگر همه‌ی مردم از بین بروند، خدا یارانش را برای او می‌آورد و آنان همان کسانی‌اند که خدای عزّوجلّ در مورد آنان می­فرماید: فَإِن یَکْفُرْ بِهَا هَؤُلاء فَقَدْ وَکَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّیْسُواْ بِهَا بِکَافِرِینَ.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 41 – سوره نحل

أَتى‏ أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالى‏ عَمَّا یشْرِکُون‏.
سوره نحل /1

فرمان خدا (براى مجازات مشرکان) فرا رسید، پس بدان شتاب مورزید؛ او منزّه و برتر است از آنچه شریک (او) قرار مى‏ دهند.

عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام‏ فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ أَتى‏ أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ  فَقَالَ هُوَ أَمْرُنَا أَمْرُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَلَّا تَسْتَعْجِلَ بِهِ حَتَّى یؤَیدَهُ اللَّهُ بِثَلَاثَهِ أَجْنَادٍ الْمَلَائِکَهِ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الرُّعْبِ وَ خُرُوجُهُ‏ کَخُرُوجِ‏ رَسُولِ‏ اللَّهِ‏ ص وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ- کَما أَخْرَجَکَ رَبُّکَ مِنْ بَیتِکَ بِالْحَقِّ وَ إِنَّ فَرِیقاً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ لَکارِهُون‏.  غیبت نعمانی، ص243

عبدالرّحمن‌ بن‌ کثیر گوید: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: أَتَی أَمْرُ اللهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ فرمود: «منظور، امر (امام زمان علیه السلام) ماست؛ خداوند حکم کرده است که درباره‌ ی آن عجله نکنیم تا او را با سه لشکر یاری رساند: با ملائکه، مؤمنان و ترس [در دل دشمنان]. خروج قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) همانند ظهور پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) است. همان‌گونه که خداوند فرموده است: آن‌چنان بود که پروردگارت تو را از خانه ات به حق بیرون آورد، حال آنکه گروهی از مؤمنان ناخشنود بودند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 42 – سوره حج

 أُذِنَ لِلَّذینَ یقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدیر.
سوره حج/39

به کسانى که جنگ بر آنان تحمیل شده، رخصت (جهاد) داده شد، بخاطر اینکه آنان مورد ستم واقع شده‏ اند؛ و قطعاً خدا بر یارى آنان تواناست‏.

عَنِ ابْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع‏ فِی قَوْلِهِ «أُذِنَ لِلَّذِینَ یقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا … إلخ» قَالَ: إِنَّ الْعَامَّهَ یقُولُونَ نَزَلَتْ فِی‏ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لَمَّا أَخْرَجَتْهُ قُرَیشٌ مِنْ مَکَّهَ وَ إِنَّمَا هِی لِلْقَائِمِ علیه السلام إِذَا خَرَجَ‏ یطْلُبُ‏ بِدَمِ‏ الْحُسَینِ‏ علیه السلام وَ هُوَ قَوْلُهُ: نَحْنُ أَوْلِیاءُ الدَّمِ وَ طُلَّابُ الدِّیه.
تفسیر القمی، ج‏2، ص: 84

ابن مسکان از امام­صادق نقل‌ می کند که در مورد این سخن خداوند عزّوجلّ [که فرموده:] أُذِنَ لِلَّذینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللهَ عَلی نَصْرِهِمْ لَقَدیرٌ؛ فرمود: «اهل سنّت معتقدند که این آیه در مورد رسول خدا در آن هنگام که قریش ایشان را از مکّه بیرون راندند، نازل شده است؛ در حالی‌که منظور آیه، حضرت قائم است؛ در آن‌ هنگام‌ که ظهور کرده و خون خواهی حسین نماید، گوید: ما اولیای دم و خواهان دیه ی امام‌ حسین (علیه السلام) هستیم.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 43 – سوره حج

الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَهُ الْأُمُور. حج/41

(همان) کسانى که اگر در زمین به آنان امکانات دهیم، نماز را برپا مى ‏دارند، و زکات را مى‏ پردازند، و به [کار] پسندیده فرمان مى ‏دهند، و از [کار] ناپسند منع مى‏ کنند، و فرجام همه کارها تنها براى خداست‏

عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام‏ فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَهُ الْأُمُورِ قَالَ هَذِهِ لِآلِ مُحَمَّدٍ وَ[1] الْمَهْدِی وَ أَصْحَابِهِ یمْلِکُهُمُ اللَّهُ تَعَالَى مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ یظْهِرُ الدِّینَ وَ یمِیتُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ وَ بِأَصْحَابِهِ الْبِدَعَ وَ الْبَاطِلَ کَمَا أَمَاتَ السَّفَهَهُ الْحَقَّ حَتَّى لَا یرَى أَثَرٌ مِنَ الظُّلْمِ وَ یأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ ینْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ.
البرهان ج3ص893
[1] ( 1) الزیاده من تفسیر القمّیّ.

از امام­ باقر نقل‌ شده که در مورد آیه‌ ی: الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ؛ فرمود: «این آیه اختصاص به آل‌ محمّد تا آخرین امام حضرت‌ مهدی و یارانش دارد، همان کسانی‌ که خداوند آن‌ها را مالک شرق و غرب زمین خواهد نمود و دین را به‌ وسیله‌ی او آشکار کند و بدعت‌ها و ناحقّ را به‌ وسیله‌ی او و یارانش از میان بردارد؛ آن چنان‌که بی‌خِردان، حقّ را نابود کرده‌اند؛ و [عدالت آنگونه گسترش یابد که] اثری از ظلم باقی­ نمی‌ماند؛ و آن‌ها امر به ­معروف و نهی ­از منکر می­ کنند.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 44 – سوره طه

قُلْ کُلٌّ مُتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِی وَ مَنِ اهْتَدى‏.
سوره طه / 135

بگو:» همه منتظریم، پس انتظار بکشید که بزودى خواهید دانست چه کسى اهل راه درست است، و چه کسى راهنمایى شده است!

عَنْ عِیسَى بْنِ دَاوُدَ النَّجَّارِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ: سَأَلْتُ أَبِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ فَسَتَعْلَمُونَ‏ مَنْ‏ أَصْحابُ‏ الصِّراطِ السَّوِی‏ وَ مَنِ‏ اهْتَدى‏ قَالَ الصِّرَاطُ السَّوِی هُوَ الْقَائِمُ وَ الْمَهْدِی مَنِ اهْتَدَى إِلَى طَاعَتِهِ وَ مِثْلُهَا فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدى‏ قَالَ إِلَى وَلَایتِنَا.
تأویل الآیات ص317

موسی بن جعفر علیه السلام می فرماید که از پدرم در مورد این آیه پرسیدم ، فرمودند : منظور از الصِّرَاطِ السَّوِیِّ؛ حضرت قائم است و هرکس که به فرمانبرداری از او راه یابد، هدایت‌ شده است. نظیر این آیه، آیه‌ ی دیگری است که خداوند در آن می‌فرماید: وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ و َآمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَی؛ که منظور از راه یافتن در اینجا، راه یافتن به ولایت ما می‌باشد.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 45 – سوره انفال

لِیحِقَّ الْحَقَّ وَ یبْطِلَ الْباطِلَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُون‏.
سوره انفال / 8

تا حق را تثبیت کند، و باطل را نابود گرداند، و گر چه خلافکاران ناخشنود باشند.

قال أبو جعفر علیه السلام:… و أما قوله: «لِیحِقَّ الْحَقَ‏» فإنه یعنی لیحق حق آل محمد حین یقوم القائم علیه السلام، و أما قوله: «وَ یبْطِلَ‏ الْباطِلَ‏» یعنی‏ القائم‏ فإذا قام یبطل باطل بنی أمیه، و ذلک قوله: «لِیحِقَّ الْحَقَّ وَ یبْطِلَ الْباطِلَ- وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ‏».
تفسیر عیاشی ج2 ص50

امام باقر علیه السلام فرمودند : این کلام خدای عزّوجلّ: لِیُحِقَّ الحَقَّ یعنی حقّ آل محمّد را در هنگام قیام قائم احقاق می‌کند و این سخن خدای تبارک ‌و تعالی: وَ یُبْطِلَ الْبَاطِلَ؛ یعنی حضرت قائم هنگامی‌ که قیام می‌ کند، باطل بنی‌ امیّه را ابطال خواهد کرد و این همان سخن اوست که فرمود: لِیُحِقَّ الحَقَّ وَ یُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَ لَوْ کَرِهَ المُجْرِمُونَ.


سیمای امام زمان علیه السلام در قرآن شماره 46 – سوره جن

حَتَّى إِذا رَأَوْا ما یوعَدُونَ فَسَیعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَدا.
سوره جن/24

تا هنگامى که آنچه را وعده داده شده ‏اند ببینند، پس بزودى خواهند دانست که چه کسى از نظر یاور ناتوان‏تر و از نظر تعداد کمتر است!

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیلِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْمَاضِی علیه السلام قَالَ: … قُلْتُ‏ حَتَّى إِذا رَأَوْا ما یوعَدُونَ‏ فَسَیعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً[1] یعْنِی بِذَلِکَ الْقَائِمَ وَ أَنْصَارَه‏…
الکافی، ج1،ص432
[1] ( 2) الجن: 24.

 محمّد بن ‌فضیل گوید: از امام کاظم (علیه السلام) درباره‌ی این آیه: حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عَدَداً پرسیدم. فرمود: «مقصود از این آیه قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و یاران اوست.


دسترسی سریع و آسان به راهکار و محتوا برای مناسبت‌های نیمه شعبان، غدیر، محرم و فاطمیه
برای مطالعه و مشاهده مطالب خدمتگزاران میتوانید به فهرست مطالب در زیر مراجعه نمایید.

فهرست مطالب محرم فهرست مطالب فاطمیه فهرست مطالب نیمه‌شعبان فهرست مطالب غدیر کتابخانه خدمتگزاران
انواع کتیبه غدیر
انواع استیکر پشت شیشه خودرو
اسپند دودکن
انواع جادستمال کاغذی
انواع مگنت یخچالی مذهبی
انواع استکان مذهبی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا