خطبه شعبانیه 29 – تذکر دهنده ماه رمضان

خطبه شعبانیه 29 – تذکر دهنده ماه رمضان

امروز، روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان و شاید آخرین روز این ماه باشد، لذا یک جمع بندی نسبت به کل خطبه شعبانیه 29 در محضرتان  خواهیم داشت.

فایل صوتی شرح خطبه شعبانیه 29 

امروز، روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان و شاید آخرین روز این ماه باشد، لذا یک جمع بندی نسبت به کل خطبه شعبانیه 29 در محضرتان  خواهیم داشت. آن طور که ملاحظه فرمودید این خطابه در واقع بیانگر گوشه ناچیزی از ارزش و اهمیت ماه مبارک رمضان بود. که در این فرصت کوتاهِ روزی چند دقیقه، در هر روز، به چند جمله از آن پرداختیم و درباره فرازی از آن گفت و گو کردیم.

واقعیت امر این است که حرف خیلی، خیلی بیش از این ها برای گفتن است، اما  فرصت اندک و وقت تنگ. نتیجه ای که می خواستم از این مطلب محضرتان بگیرم، که نتیجه کلی و اصلی هست، این که آن چه که بیان شد، در واقع در این خطابه شعبانیه پیامبر اکرم، فرمایشات آن بزرگوار، یک تصویر مختصری است از آیه مبارکه سوره بقره که :

“شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی‏ وَ الْفُرْقانِ ” [1] که ماه رمضان را در یک آیه، خدای متعال معرفی می فرماید. که ماه مبارک رمضان چه ماه پر ارزشی است.

خب تبیین این که، این ماه چیست؟ می شود خطبه شعبانیه، و این تازه یک جزئی ازتبیین این ماه است نه همه حرف. بنابراین اگر قرار است که درباره علوم قرآنی و دانش های وحیانی با هم سخن بگوییم، نمی شود به قرآن تنها اکتفا کرد، یعنی قرآنِ تنها، ما را راهنمایی نمی کند.

یک هفده رکعت نماز شبانه روزی مان را، ما از قرآن نمی توانیم استخراج کنیم. احکام اخلاقی را که در ارتباطِ اخلاق اجتماعی، چه جاهایی قصاص بهتر است یا چه جاهایی عفو و بخشش اولویت دارد؟ تشخیص آن به این راحتی نخواهد بود.

در اصول اعتقادات هم به همین گونه. حالا به عنوان مثال چون بحث ما، بحث ماه رمضان و روزه بود و ماه روزه الهی، در همین موضوع احکام الهی، از شش هزار و ششصد و چند آیه قرآن، پانصد آیه، آیات الاحکام است. که بزرگان این آیات را در مجامع خودشان جمع آوری کرده اند.

در مجامع فقهی به خصوص این بحث خیلی کار شده است. کل آیات قرآن کریم، در موضوع احکام، پانصد آیه را تشکیل می دهد. یعنی کم تر از ده درصد قرآن. اگر بخواهیم تفسیر این پانصد آیه را نگاه کنیم، حداقلِ حداقلِ مراجعه ما چهل و هشت جلد کتاب خواهد بود.

یعنی سی جلد کتاب شریف وسائل الشیعه از شیخ حر عاملی، این چاپ های جدید اگر باشد و هجده جلد مستدرک الوسائل مرحوم محدث نوری رضوان الله علیه، که جمعاً می شود چهل و هشت جلد کتاب. این رقم، رقم بسیار سنگینی به نظر می آید. چیزی نیست که بشود به سادگی از کنار آن عبور کرد.

بنابراین برای فهم قرآن، برای دریافت حقایق قرآن، بایستی حتماً و حتماً و حتماً به در خانه اهل البیت رفت. عقل حکم می کند که قرآن بیان کلیات را کرده است، و دریافت جزئیات و تفسیر و بواطن آیات قرآن، مشروط به مراجعه به کسانی است که خود قرآن به ما شناسانده:
“بَلْ هُوَ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ” [2]  قرآن آیاتِ بیناتی است در سینه های کسانی که خدا به آن ها علم عطا کرده است. و از آن طرف هم ما را به آن ها احاله داده: ” فَسْئَلُوا أَهْلَ‏ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُون ” [3] آن چیزهایی که نمی دانید حتماٌ و حتماً به صاحبان ذکر که اهل بیت علیهم السلام باشند، مراجعه کنید.

و از این قبیل آیات فراوان داریم در باب ارجاع به این بزرگواران، بنابراین این روشی  که در بین بعضی از روشن فکران جامعه مطرح می شود که تا سخنی از دین می خواهد آغاز بشود، اولین سوال شان این است که این حرف کجای قرآن آمده؟ خب اگر واقعاً مستعین واقعی هستند، بفرمایند که این دو رکعت نماز صبح شان در کجای قرآن آمده است؟ که باید صبح دو رکعت خواند؟ همین.

هیچ چیز دیگری را نمی خواهد اثبات کنند. در هر جای قرآن که این دو رکعت نماز صبح آمده، مسائل اعتقادی، اخلاقی، احکامی ، تاریخی و وجدانیات، این ها هم در همان جای قرآن آمده. پس قرآن مجموعه ای است که نیاز به مفسّر دارد. مجموعه است از کلمات الهی که نیاز به مبین دارد و قرآن بدون مبین نمی تواند وظیفه هدایتی خودش را به انجام برساند.

اشاره ی به خطابه غدیر :

در خطابه زیبای غدیر پیامبر خاتم حضرت محمد صلی اللّه علیه و آله و سلم به این حقیقت به زیبایی و خیلی کوتاه اشاره فرموده اند: “مَعاشِرَالنّاسِ، تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ وَ افْهَمُوا آیاتِهِ ” ای مردم در قرآن تدبر کنید، آیات و نشانه های الهی در قرآن را دریافت کنید،

“وَانْظُرُوا إِلی مُحْکَماتِهِ” در محکمات بیشتر دقت کنید، “وَلاتَتَّبِعوا مُتَشابِهَهُ” از متشابهات قران تبعیت نکنید که خودتان را به زحمت بیندازید، ” فَوَالله لَنْ یُبَیِّنَ لَکُمْ زواجِرَهُ وَلَنْ یُوضِحَ لَکُمْ تَفْسیرَهُ إِلاَّ الَّذی أَنَا آخِذٌ بِیَدِهِ وَمُصْعِدُهُ إِلی وَشائلٌ بِعَضُدِهِ (وَ رافِعُهُ بِیَدَی) وَ مُعْلِمُکُمْ” به خدا سوگند، حقایق این قرآن را، بواطن و تفسیر و تأویل حقیقی این قرآن را، احدی برای شما نخواهد گفت، جز این شخصیتی که من دست و بازوی او را گرفته ام و بلند کرده ام و دارم به شما اعلام می کنم، که چی؟

” أَنَّ مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِی مَوْلاهُ، وَ هُوَ عَلِی بْنُ أَبی طالِبٍ أَخی وَ وَصِیّی،” من اعلام می کنم هر کس من ولی او هستم، سرپرست او هستم، این علی سرپرست و ولی اوست، و او علی ابن ابی طالب است، باز تأکید بر این که نگویند ما نفهمیدیم کدام علی را می گویند، دو بار نام حضرت این جا تکرار می شود، “فَهذا عَلِی مَوْلاهُ، وَ هُوَ عَلِی بْنُ أَبی طالِبٍ” کدام علی ابن ابی طالب؟

همان که برادر من است، وصی من است، “وَ مُوالاتُهُ مِنَ الله عَزَّوَجَلَّ أَنْزَلَها عَلَی”. موالات او، قبول سرپرستی او، از ناحیه خدای متعال بر من نازل شده، یعنی این هم به انتخاب شخص من نیست، به انتخاب الهی است که این انتخاب صورت گرفته.

بعد می فرمایند: ” مَعاشِرَالنّاسِ، إِنَّ عَلِیّاً وَالطَّیِّبینَ مِنْ وُلْدی (مِنْ صُلْبِهِ) هُمُ الثِّقْلُ الْأَصْغَرُ، وَالْقُرْآنُ الثِّقْلُ الْأَکْبَرُ،” مردم بدانید علی، و فرزندان او، امامانِ از صلب او، این ها ثَقَل اصغر هستند و قرآن ثَقَل اکبر، و هر یک از این دو از هم دیگر خبر می دهند به شما،  “فَکُلُّ  واحِدٍ مِنْهُما مُنْبِئٌ عَنْ صاحِبِهِ وَ مُوافِقٌ لَهُ، لَنْ یَفْتَرِقا حَتّی یَرِدا عَلَی الْحَوْضَ” این دو از هم جدا نمی شوند تا وقتی که در کنار حوض کوثر بر من وارد بشوند.

حدیث ثقلین :

این همان حقیقتی است که، در حدیث شریف ثقلین،که از احادیث معتبر تمام فرق اسلامی است، مکرر آمده است، “إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثِّقْلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی، لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ، ما إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا ” تا زمانی که به این دو تمسک داشته باشید، به این دو یادگار ارزشمند پیامبر، شما گمراه نخواهید شد.

امیدواریم خدای متعال به حق این ماه رمضان، و به حق این ساعات پایانی ماه که بهترین زمان استجابت دعاست، ما را از  متمسکین به این دو یادگار ارجمند پیامبر خاتم قرار بدهد و توفیق خدمتگزاری به قرآن و اهل بیت، به همه ما کرامت فرماید.

و السلام علیکم و رحمه الله برکاته

1. [1] سوره بقره/ آیه 185
2. [2]سوره عنکبوت/ آیه 49
3. [3] سوره الانبیاء، 7 -سوره النحل،43