خطبه شعبانیه 16 – تذکر دهنده ماه رمضان

خطبه شعبانیه 16 – تذکر دهنده ماه رمضان

فرازی از خطبه شعبانیه 16 که برای روز شانزدهم رمضان انتخاب شده با این عبارات آغاز می شود: “أیُّهَا النّاسُ، إنَّ أنفُسَکُم مَرهونَهٌ بِأَعمالِکُم، فَفُکّوها بِاستِغفارِکُم،” ای مردم شما در گرو اعمال خودتان هستید.

فایل صوتی شرح خطبه شعبانیه 16 

فرازی از خطبه شعبانیه 16 که برای روز شانزدهم رمضان انتخاب شده با این عبارات آغاز می شود: “أیُّهَا النّاسُ، إنَّ أنفُسَکُم مَرهونَهٌ بِأَعمالِکُم، فَفُکّوها بِاستِغفارِکُم،” ای مردم شما در گرو اعمال خودتان هستید. یعنی گناهانی که انجام داده اید شما را در گرو نگه داشته است، گروگان هستید، خودتان را آزاد کنید در این ماه با استفغفار به درگاه خدا.

” وظُهورَکُم ثَقیلَهٌ مِن أوزارِکُم فَخَفِّفوا عَنها بِطولِ سُجودِکُم ” پشت های شما سنگین شده از بار فروان گناهانتان، با سجده های طولانی این بار را از دوش خودتان خالی کنید. “وَاعلَموا أنَّ اللّه َ ـ تَعالى ذِکرُهُ ـ أقسَمَ بِعِزَّتِهِ ألاّ یُعَذِّبَ المُصَلّینَ وَالسّاجِدینَ ” بدانید که خدای متعال به عزت خویش قسم خورده است که نمازگزاران و سجده کنندگان را عذاب نکند.

” ولا یُرَوِّعَهُم بِالنّارِ یَومَ یَقومُ النّاسُ لِرَبِّ العالَمینَ” و این که در هنگام برپایی همه مردم در نزد پروردگار جهانیان، آن ها را حتی از آتش نترساند. در این فرازی که قرائت شد نکات متعددی هست.

اولین بحث این است: که ما باورمان بشود که گناه خطرناک است. باورمان بشود که مخالفت با مولا و رب العالمین عواقب سوئی دارد. بحث دوم این است: که باورمان بشود که بار گناه مان خیلی سنگین است. ما چون حافظه دقیقی نداریم وقتی سخن از گناه می شود حداکثر تا گناهانی که یک هفته و یک ماه پیش انجام داده ایم به ذهن مان خطور می کند.

اما اگر بنشینیم و کلاه خودمان را قاضی کنیم، از روزی که بنده به سن بلوغ رسیدم تا الان چند سال گذشته؟ این را ضرب کنم در 365 روز سال، بعد فرض کنیم هر روز ده تا گناه داشته باشیم، خیلی هم کم فروشی نکنیم  به ملائکه الله، روزی ده تا گناه، یعنی ضرب در عدد ده، یا مثل شما بزرگوارانی که توفیقات تان خوب است روزی یک دونه گناه، ضرب در یک می کنیم، ده برابرش هم نکنیم، عدد ارقام نجومی بسیار بسیار سنگینی می شود و یک گناه اگر بخشیده نشود کافی است برای اینکه انسان را بیچاره کند.

پیامبر مهربانی ها، رحمته للعالمین می فرمایند: در این ماه با استغفارتان، خودتان را از این گناهان نجات دهید و بار سنگینی که بر دوش تان گذاشته و شما را خم کرده با سجده های طولانی سبک کنید. تشبیه،تشبیه بسیار زیبایی است. باربری که بارش خیلی خیلی سنگین است و پشتش خمیده، شاید دیگر نتواند سر بلند کند و بار را به زمین بگذارد. باید سر را خم کند تا از روی سرش بار عبور کند و به زمین برسد. یعنی وقتی بار سنگین می شود دیگر توان کمر راست کردن برای کارگر نمی ماند.

می فرمایند آنقدر شما بار پشت تان سنگین است، با سجده و با خم کردن سر در پیشگاه خدا، این  بار را سبک کنید یعنی به بهانه سجده های طولانی از خدا طلب رحمت و مغفرت و بخشایش داشته باشید، که خب این در واقع یک اعلان خطر است.

از آنجا که در تربیت همیشه کشش و رانش با هم کار می کنند به تعبیر دیگری یأس و امید با هم کار می کنند، خوف و رجاء هماهنگ با هم باید حرکت کنند تا انسان را بسازنند. پیامبر به دنبال این اخطار یک بشارت  می دهند. پس اول دوتا اخطار هست.

اخطار اول: اینکه شما در گرو گناهانتان هستید، اخطار دوم: پشت شما خمیده است از شدت گناهان. حالا بشارتی که داده می شود: “وَاعلَموا أنَّ اللّه َ ـ تَعالى ذِکرُهُ ـ أقسَمَ بِعِزَّتِهِ ألاّ یُعَذِّبَ المُصَلّینَ وَالسّاجِدینَ ” می فرمایند که: بدانید که خدای متعال به عزت خودش قسم خورده است که نمازگزاران و سجده کنندگان را در آتش نسوزاند.

این دو گروه مورد لطف خدایند، کسانی که نماز می خوانند، کسانی که سر بر سجده می گذارند و به پیشگاه خدا اظهار خشوع و فروتنی و خاکساری می کنند، این ها را خداوند متعال وعده داده که در جهنم نسوزاند. این یک بشارت، اما بشارت دوم که شاید اهمیتش کمتر از اولی نباشد، این است که خدای متعال نه تنها نسوزاند، حتی آن ها را از شعله های جهنم، از راه دور هم نترساند. ” ولا یُرَوِّعَهُم بِالنّارِ یَومَ یَقومُ النّاسُ لِرَبِّ العالَمینَ”

یعنی حتی جهنم را به آن ها نشان هم ندهند. چون نشان دادن جهنم برای مخاطب، دیدن صحنه های جهنم خودش تحملش خیلی سنگین است. بعضی ها گاهی در حال احتضار یا درحالت رویا یک چیزهایی از عذاب های دوران برزخ را دیده اند، واقعاً از شدت ترس و وحشت تمام بدنشان خیس عرق بوده، تمام بدن می لرزیده، با دیدن یک صحنه های کوچکی از آنچه در برزخ هست. یا آنچه در جهنم واقعی می شود.

لذا پیامبر خدا می فرمایند: خدای متعال قسم خورده است که حتی این ها را از آتش نترساند. یعنی حتی جهنم را هم نشان شان ندهند،که این ها بخواهند به وحشت بیافتند. البته چون پیامبر بزرگوارمان فرموده اند : “ولَو أنَّ رَجُلاً أحَبَّ حَجَراً لَحَشَرَهُ اللهُ مَعَهُ”[1]

کسی که سنگی را دوست  بدارد، قیامت با همان سنگ محشور می شود، یعنی حشر و نشر ما با کسانی است که آن ها مورد محبت و دوستی ما هستند، لذا یکی از بهترین راه ها برای نجات از عذاب جهنم، همان راهی است که خدا و پیامبر و اهل بیت جلوی پای ما گذاشته اند، و آن راه محبت خاندان مطهر پیامبر صلوات اللّه علیهم اجمعین است که اگر به این ریسمان چنگ بزنیم به هر حال امید نجات چندین برابر افزون خواهد شد.

و جز آن راهی برای نجات نیست. سَفِینَهُ نَجَاه این بزرگواران هستند، باب الله این بزرگواران هستند، سبیل الله این عزیزان هستند و اگر کسی بخواهد راه به جایی ببرد و اهل نجات باشد در فردای قیامت، بایستی دست به دامان ایشان باشد.

خب طبیعتاً این محبت زمانی کارساز می شود، زمانی اثرش بیشتر و بیشتر خواهد شد، که خدای متعال توفیق خدمت گزاری به صاحت قدوسی معصومین علیهم السلام  را به ما کرامت بفرماید. امیدواریم که ان شاالله همه ما در مسیر خدمت گزاری، در مسیر رضایت اهل بیت و به ویژه حضرت بقیه الله ارواحنا فداه  قراربگیریم و به لطفی که خودشان دارند دست ما را از دامان پر از مهر و محبت شان کوتاه نفرمایند.

[1]  مشکاه الأنوار : 84 و ص 123 ، الأمالی للصدوق : 278 /308