ماه رمضان

ماه رمضان ۱۴۰۳: تاریخ شروع، تقویم و همه چیز درباره این ماه مبارک

ماه رمضان یکی از پرفضیلت‌ترین ماه‌ها در میان مسلمانان بوده که به ماه میهمانی خدا نیز معروف است. این ماه نهمین ماه قمری بوده و قرآن نیز در این ماه نازل گشته؛ از این رو ارج و مقام بالایی دارد. ماه رمضان فرصتی است برای بیشتر به یاد خدا بودن، شکرگزاری نعمت‌ها، طهارت جسم و جان، خویشتن داری در برابر هوس‌های نفسانی و اجتناب از خوردن و آشامیدن. در ادامه در مورد اینکه ماه رمضان چه ماهی است و تاریخ دقیق آن و اعمال این ماه بیشتر صحبت می‌کنیم.

تاریخ دقیق ماه رمضان ۱۴۰۳

شروع ماه رمضان امسال چه تاریخی است؟ باید بگوییم که ماه رمضان 1403 با آخرین ماه تقویم شمسی یعنی اسفندماه مصادف شده و چند روزی از ماه رمضان نیز به سال ۱۴۰۴ منتقل می‌شود.

شروع و پایان ماه رمضان ۱۴۰۳ 

اگر سوال شما هم این است که آغاز و پایان ماه رمضان چه روزی است؟ جدول زیر می‌تواند به شماکمک کند.

نوع تقویم	تاریخ شروع ماه رمضان سال ۱۴۴۶	تاریخ پایان ماه رمضان ۱۴۴۶
تقویم شمسی	یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳	یکشنبه ۱۰ فروردین ۱۴۰۴
تقویم میلادی	۲ مارس ۲۰۲۵	۳۰ مارس ۲۰۲۵

ماه رمضان ۱۴۴۶، بیست و نه روزه بوده و عید فطر آن دوشنبه ۱۱ فروردین ۱۴۰۴، مصادف با ۳۱ مارس سال ۲۰۲۵ است.

مناسبت‌های مهم رمضان ۱۴۰۳ 

در جدول زیر تقویم رمضان به همراه مناسبت‌های مهمی که در این ماه مبارک وجود دارد، آورده شده است:

مناسبت‌های رمضان	تاریخ قمری	تاریخ شمسی
وفات حضرت خدیجه سلام الله علیها	۱۰ رمضان ۱۴۴۶	سه‌شنبه ۲۱ اسفند ۱۴۰۳
ولادت امام حسن مجتبی علیه السلام	۱۵ رمضان ۱۴۴۶	یکشنبه ۲۶ اسفند ۱۴۰۳
اولین شب قدر	۱۸ رمضان ۱۴۴۶	چهارشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۳
ضربت خوردن امام علی علیه السلام	۱۹ رمضان ۱۴۴۶	پنجشنبه ۳۰ اسفند ۱۴۰۳
دومین شب قدر	۲۰ رمضان ۱۴۴۶	جمعه ۱ فروردین ۱۴۰۴
شهادت امام علی علیه السلام	۲۱ رمضان ۱۴۴۶	شنبه ۲ فروردین ۱۴۰۴
سومین شب قدر	۲۲ رمضان ۱۴۴۶	یکشنبه ۳ فروردین ۱۴۰۴

اعمال ماه رمضان

رمضان ماه میهمانی خداست و درهای لطف و بخشش خداوند در این ماه گشوده می‌شود و بندگان می‌توانند با روزه‌داری و اعمال نیک مورد کَرَم خداوند قرار گیرند.

روزه‌داری 

حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم در باره رمضان می‌فرمایند: “هر کس این ماه را از سر اخلاص و ایمان به خداوند روزه بگیرد، تمام گناهان گذشته‌اش مورد بخشش قرار می‌گیرد.”

روزه از نظر اسلام یعنی نخوردن و نیاشامیدن از اذان صبح تا اذان مغرب و دوری کردن از اعمالی که روزه را باطل می‌کند. روزه یک آداب مذهبی بوده که در این ماه مبارک بر افرادی که به بلوغ و سن مکلف شدن رسیده‌اند، واجب است.

روزه می‌تواند از بعد معنوی، تقوا، مبارزه با نفس، دور شدن از گناهان و آلودگی‌ها و تحمل در برابر سختی‌ها و گرسنگی‌ها را در انسان تقویت کند. همچنین از نظر اخروی نیز انسان را به یاد قیامت می‌اندازد و از نظر بعد اجتماعی نیز نقش موثری در برقراری عدالت و تقسیم ثروت بین فقرا دارد. علاوه بر این روزه می‌تواند با استراحت دادن به دستگاه گوارش، نقش موثری در سلامتی و مبارزه با انواع بیماری‌ها و حذف چربی‌های بدن ایفا کند. حضرت محمد صلی الله و آله و سلم در این باره می‌فرمایند: “معده، خانه تمام دردهای جسمانی و امساک (منظور روزه) بالاترین دارو است.”

استغفار 

ماه رمضان فرصتی برای تزکیه نفس، پاک شدن از گناهان و ایمان داشتن به لطف و بخشش خداوند است. از این رو با قرائت دعاها، نمازهای واجب و مستحب، روزه گرفتن، صدقه دادن و خواندن صلوات روزانه ماه مبارک رمضان می‌توانید از این ایام برای نزدیکی بیشتر با خدا و زدودن زنگار گناه از قلب بهره بگیرید.

تلاوت قرآن

از امام جعفر صادق علیه السلام نقل شده است که برای هر چیزی بهاری وجود دارد و بهار قرآن نیز ماه رمضان است. از تفسیر این سخن استنباط می‌شود که قرائت یک آیه در این ماه مصادف با قرائت کل قرآن در سایر ماه‌های سال است. به طور معمول مسلمانان تلاش می‌کنند تا در این ماه تمام قرآن را ختم کنند. بنابراین همواره در محافل قرآنی در ماه رمضان یک جزء از قرآن قرائت می‌شود و در پایان ماه کل قرآن نیز ختم می‌گردد.

نماز شب و سایر نمازهای مستحبی رمضان

پیامبر اکرم صلی الله و آله و سلم همواره مردم را به قرائت نماز شب در رمضان تشویق می‌کردند. از امام صادق علیه السلام نقل شده است که هزار رکعت نماز برای ماه رمضان وجود دارد. از جمله نمازهای مستحبی این ماه مبارک عبارت است از:

1. دو رکعت نماز در شب اول ماه رمضان
2. دو رکعت نماز مخصوص اول هر ماه قمری از جمله اولین روز ماه رمضان
3. نماز شب‌های قدر رمضان
4. دو رکعت نماز برای هر شب
5. نمازهای مخصوص هر روز رمضان
6. به جا آوردن هزار رکعت نماز در رمضان

دعاهای ویژه

از جمله مجرب‌ترین دعاهای ماه رمضان می‌توان به دعای یا علی و یا عظیم، دعای افتتاح، دعای مجیر، دعای ابوحمزه ثمالی، دعای ادریس و دعای سحر اشاره کرد. هم چنین قرآن به سر گرفتن و لعن و نفرین قاتل حضرت علی علیه السلام و قرائت دعای جوشن کبیر از اعمال مستحبی اما پرفضیلت شب‌های قدر است.

غسل کردن

می‌توانید از تاریخ رمضان امسال که در این مقاله ارائه شده است استفاده کنید و شب‌های قدر را با غسل احیا کنید. غسل کردن در روزهای فرد ماه رمضان به خصوص شب‌های ۱۷، ۱۹، ۲۱، ۲۳، ۲۵، ۲۷ و ۲۹ ثواب بسیاری دارد. در کتاب العروة الوثقی آمده است که افضل این است که غسل ماه رمضان در ابتدای شب و هنگام غروب آفتاب انجام گیرد.

دعاهای وقت افطار

در هنگام افطار خوب است بگویید “اللهم لک صمت و علی رزقک افطرت و علیک توکلت” یعنی “خدایا برای تو روزه گرفتم و با روزی تو افطار می‌کنم و بر تو توکل دارم.”

از دیگر اعمال مستحبی ماه رمضان خواندن “سوره قدر” در هنگام افطار، صدقه دادن و خواندن نماز  مغرب و عشاء پیش از افطار کردن است. 

در اولین لقمه افطار کردن گفتن عبارت “بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرّحَیمِ یا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ اِغْفِرْ لى” مستحب است و این دعا می‌تواند به روزه‌دار کمک کند تا خدا گناهانش را ببخشد و از آتش جهنم در امان بماند.

دعاهای وقت سحر

در روایات آمده است که همواره برای روزه‌داری، خوردن سحری را ترک نکنید؛ حتی شده از خواب برخیزید و با یک خرما و لیوان آب سحری کنید. چون ملائکه و فرشتگان از آسمان بر افرادی که در سحرگاه ماه رمضان به دعا و استغفار و نیایش می‌پردازند، صلوات می‌فرستند. خواندن سوره انا انزلناه در سحرگاه ثواب بسیاری برای قرائت کننده دارد؛ به گونه‌ای که اگر این دعا را در سحرهای ماه رمضان بخوانید ثواب فردی که به درگاه خداوند جهاد نموده و در خون خود غلتیده است نصیبتان می‌شود. همچنین دعای ابوحمزه ثمالی، نماز نافله و استغفار در سحرهای ماه رمضان مجرب است.

پایان رمضان و عید فطر

بعد از یک ماه روزه‌داری پایان ماه مبارک رمضان یعنی اول شوال مصادف با عید فطر است. زکات فطریه که از واجبات بوده، به منظور شکرگزاری از نعمت‌های خداوند و ایجاد عدالت در جامعه و فقر زدایی اجرا می‌شود.‌ روز عید فطر علاوه بر زکات فطریه، خواندن نماز عید فطر، عیدی دادن، آراسته و پاک بودن، پذیرایی و دورهمی و جشن نیز در اغلب کشورهای اسلامی انجام می‌شود.

پاسخ به سوالات متداول درباره ماه رمضان

در این بخش به چند سوال متداول درباره ماه رمضان پاسخ داده‌ایم:

1. ماه رمضان چیست؟
   ماه رمضان نهمین ماه قمری بوده که خداوند در آن، روزه‌داری را واجب کرده است.
2. آیا با وجود بیماری می‌توان در ماه مبارک رمضان روزه گرفت؟
   شرایط روزه گرفتن در ماه رمضان بسته به نوع بیماری متفاوت است. این مسئله با ارزیابی خود فرد از توان و قوتش برای روزه گرفتن و نظر پزشک تعیین می‌شود.
3. شب‌های قدر رمضان امسال، مصادف با چه تاریخی در تقویم شمسی است؟
   شب‌های قدر رمضان امسال به ترتیب مصادف با ۲۹ اسفند ۱۴۰۳، ۱ و ۳ فروردین ۱۴۰۴ است.
4. آیا اگر در شروع ماه رمضان نیت ۳۰ روزه برای روزه داشته باشم، کافیست؟ 
   برای روزه داری در ماه مبارک رمضان ابتدا بهتر است یک نیت ۳۰ روزه برای کل ماه رمضان داشته باشید و سپس هر روز نیز به نیت همان روز، روزه بگیرید. برای اطلاعات بیشتر از دفتر مرجع تقلید خود باید پرس‌وجو نمایید.
5. آیا اعمال ماه مبارک رمضان مثل دعا، قرائت قرآن و استغفار جزء واجبات این ماه است؟
   خیر، تنها روزه گرفتن واجب است اما با توجه به اینکه قرائت قرآن و دعا کردن در این ماه ثواب بسیاری دارد، بهتر است در این ماه مبارک زمان بیشتری برای به یاد خدا بودن و اعمال مستحبی اختصاص دهید.