اعمال شب قدر
اعمال شب قدر جزء اعمالی است که در هر سه شب قدر به صورت مشترک انجام می‌گیرد. این اعمال موجب تقرب و نزدیکی به خدای متعال می‌شود و روح و قلب آدمی را نورانی و آماده ورود فضائل و معنویات می‌کنند. از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نقل شده است که از خداوند به دور باشد که کسی به شب قدر برسد و زنده باشد، اما آمرزیده نشود، یعنی شب‌های قدر به قدری باعظمت و عظیم الشان هستند که نمی‌توان از برکت و خیر بسیار زیادی که دارند دور ماند. در حقیقت در این شب‌های عزیز دو نوع اعمال وجود دارد. اعمالی که مختص هر شب است ( یعنی شب 19 و 21 و 23) و اعمالی که به صورت مشترک استفاده می‌شوند. برای کسب آگاهی بیشتر در رابطه با اعمال این شب پرفضیلت توصیه می‌کنیم ادامه مطلب را با خدمتگزاران همراه باشید.
اعمال مشترک شب‌های قدر
شب‌های قدر از پربرکت‌ترین و پرفضیلت‌ترین شب‌های ماه مبارک رمضان هستند که از اعمال متعددی تشکیل شده‌اند. از امام محمدباقر در رابطه با اعمال شب‌های قدر ماه رمضان روایت شده که نقل کرده‌اند: ماه مبارک به شما روی آورده و در این ماه شبی وجود دارد که برتر از سایر ماه‌های دیگر است. هر کس بخواهد از فیض و برکت این شب عزیز محروم شود، از تمام خیرات بی‌نصیب خواهد شد. بزرگی این شب بر کسی پوشیده نیست، لذا هر فردی بر خود واجب می‌داند که در حد توانش اعمال مربوط به این شب بالاخص، ذکر شب قدر، دعاهای شب قدر و احکام شب قدر را فراگیرد تا بتواند بیشترین بهره‌مندی را از این شب عزیز داشته باشد. در اینجا به اعمال مشترک شب‌های قدر می‌پردازیم:
1. غسل نمودن
از علامه مجلسی روایت شده که در این شب لازم است غسل کنید و پاک و مطهر شوید تا در پیشگاه خدوند متعال به خوبی حاضر شوید. شما می‌توانید درباره غسل شب قدر در بلاگ خدمتگزاران بیشتر مطالعه نمایید.
2. خواندن دو رکعت نماز
برای خواندن دو رکعت نماز لازم است بعد از اینکه حمد را خواندید، 7 مرتبه توحید بخوانید و سپس 70 مرتبه استغفار بگویید (( استغفرالله ربی و اتوب الیه)).
3. باز نمودن قرآن کریم و قرار دادن آن مقابل صورت خود و خواندن دعای زیر:
- اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ
خدایا از تو خواهم به حق کتاب فرستاده شده‌ات
- وَ ما فیهِ وَ فیهِ اسْمُکَ الاْکْبَرُ وَاَسْماَّؤُکَ الْحُسْنی
و آنچه در آن است که در آن است نام بزرگت و نام‌های نیکویت
- وَ ما یُخافُ وَ یُرْجی اَنْ تَجْعَلَنی مِنْ عُتَقاَّئِکَ مِنَ النّارِ
و آنچه بدان‌ها ترس و امید شود که قرارم دهی از زمره آزاد شدگانت از دوزخ
در ادامه هر آنچه حاجت دنیوی و اخروی دارید را در دل خود بخوانید و از خدای عزیز طلب کسب معرفت و حاجات خود را کنید.
4. قرآن به سر گرفتن و ذکر مناجات‌هایی با اسماء الهی
- اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ
خدایا به حق این قرآن
- وَ بِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ
و بحق آنکس که او را بدان فرستادی
- وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ
و بحق هر مؤمنی که در این قرآن مدحش کرده‌ای
- وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ
و بحقی که تو بر ایشان داری زیرا کسی نیست که حق تو را بهتر از خودت بشناسد
در ادامه لازم است اذکار شب قدر را از صمیم قلب تلاوت نمایید:
پس 10 مرتبه بگوید؛ «بِکَ یا اَللّهُ» بحق خودت ای خدا
و 10 مرتبه «بِمُحَمَّدٍ» بحق محمدصلی الله علیه و آله
و10مرتبه «بِعَلی» بحق علی علیه السلام
و 10مرتبه «بِفاطِمَةَ» بحق فاطمه سلام الله علیها
و 10مرتبه «بِالْحَسَنِ» بحق حسن علیه السلام
و 10 مرتبه «بِالْحُسَیْنِ» بحق حسین علیه السلام
و 10 مرتبه «بِعَلِیّ بْنِ الْحُسَیْنِ» بحق علی بن الحسین علیه السلام
و 10 مرتبه «بُمَحَمَّدِ بْنِ عَلِی» بحق محمد بن علی علیه السلام
و 10 مرتبه «بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ» بحق جعفر بن محمد علیه السلام
و 10 مرتبه «بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ» بحق موسی بن جعفرعلیه السلام
و 10 مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُوسی» بحق علی بن موسی علیه السلام
و 10 مرتبه «بِمُحَمَّدِبْنِ عَلِی» بحق محمد بن علی علیه السلام
و 10 مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ» بحق علی بن محمدعلیه السلام
و 10 مرتبه «بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِی» بحق حسن بن علی علیه السلام
و 10 مرتبه «بِالْحُجَّةِ» به حق حضرت حجت علیه السلام
پس از اینکه دعای شب قدر رمضان را خواندید، از خداوند مهربان حاجات خود را طلب کنید.
5. تلاوت نمودن زیارت امام حسین علیه السلام
روایت شده هنگامی که شب قدر فرا می‌رسد، از آسمان هفتم صدای به گوش می‌رسد که می‌گوید حق تعالی آمرزیده هر که را که به زیارت قبر امام حسین علیه السلام آمده است.
6. احیا و شب زنده داری
در این شب‌های عزیز مهم‌ترین کار احیا و شب زنده داری است. این احیا درک شما را از این شب‌های عزیز بالا میبرد و به نوعی موجب آمرزش گناهان شما می‌شود.
7. خواندن 100 رکعت نماز که فوق العاده مجرب است و فضیلت بالایی دارد.
بهتر است در هر رکعت بعد از حمد 10 مرتبه سوره توحید را بخوانید.
8. قرائت نمودن دعای زیر
- اَللّهُمَّ اِنّی اَمْسَیْتُ لَکَ عَبْداً داخِراً لا اَمْلِکُ لِنَفْسی نَفْعاً وَلا ضَرّاً
خدایا من شام کردم در حالی که بنده خواری هستم که مالک سود و زیانی برای خویشتن نیستم
- وَلا اَصْرِفُ عَنْها سُوَّءاً اَشْهَدُ بِذلِکَ عَلی نَفْسی
و نتوانم از خویشتن پیش آمد ناگواری را بازگردانم و این مطلبی است که من آن را بر خویش گواهی دهم
- وَاَعْتَرِفُ لَکَ بِضَعْفِ قُوَّتی وَقِلَّةِ حیلَتی فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ
و به ناتوانی خود و بیچارگیم در برابرت اعتراف دارم، پس درود فرست بر محمد و آل محمد
- وَاَنْجِزْ لی ما وَعَدْتَنی وَ جَمیعَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فی هذِهِ اللَّیْلَةِ
و وفا کن برایم بدانچه بر من و همه مؤمنین و مؤمنات وعده فرمودی از آمرزش در این شب
- وَاَتْمِمْ عَلَیَّ ما اتَیْتَنی فَاِنّی عَبْدُکَ الْمِسْکینُ الْمُسْتَکینُ الضَّعیفُ الْفَقیرُ الْمَهینُ
و تمام کن بر من آنچه را به من دادی زیرا که من بنده بینوای مستمند ناتوان تهیدست خوار توام
- اَللّهُمَّ لا تَجْعَلْنی ناسِیاً لِذِکْرِکَ فیما اَوْلَیْتَنی
خدایا قرار مده مرا فراموشکار از یاد خویش در آنچه به من انعام فرمودی
- وَلا غافِلاً لاِحْسانِکَ فیما اَعْطَیْتَنی وَلا ایِساً مِنْ اِجابَتِکَ وَاِنْ اَبْطَاَتْ عَنّی
و نه غافل از احسانت در آنچه به من عطا کردی و قرارم مده ناامید از اجابت خویش و اگرچه دیرزمانی طول کشد
- فی سَرّاَّءَ اَوْ ضَرّاَّءَ اَوْ شِدَّةٍ اَوْ رَخاَّءٍ اَوْ عافِیَةٍ اَوْ بَلاَّءٍ اَوْ بُؤْسٍ اَوْ نَعْماَّءَ
چه در خوشی و چه در سختی در دشواری یا در آسایش در تندرستی یا گرفتاری در تنگدستی یا در نعمت
- اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعاَّءِ
براستی تو شنوای دعایی
مناجات شب قدر
شب قدر شب رحمت و آمرزش گناهان مختلف است در این شب عزیز هر آنچه گناهان بزرگ یا کوچک داشته باشید، مورد لطف و رحمت الهی قرار می‌گیرد و آمرزیده می‌شود. از حضرت رسول (ص) نیز درباره مراسم شب‌های قدر و شب زنده داری شب قدر نقل است که فرمودند: کسی که شب قدر را شب زنده‌داری کند، تا شب قدر آینده، عذاب دوزخ از او دور گردد. خواندن دعای جوشن کبیر از جمله مناجاتی است که می‌توانید در این شب‌های عزیز تلاوت کنید و از برکت فراوانی که دارد بهره‌مند شوید.
- سُبْحانَکَ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنا مِنَ النّارِ یا رَبِّ (همچنین می‌توان گفت)
سُبْحانَکَ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَ خَلِّصْنا مِنَ النّارِ یا رَبِّ یا ذَاالْجَلالِ وَالاْکْرامِ یا اءرْحَمَ الرّاحِمینَ.
منزهی تو ای که نیست معبودی جز تو، فریاد فریاد بِرَهان ما را از آتش ای پروردگار .
اعمال مختص هر شب
شب‌های 19 و 21 و 23 قدر در ماه مبارک رمضان جزء پرفضیلت‌ترین شب‌هایی هستند که توصیه شده تا می‌توانید دعا کنید و از خدای متعال بابت تمام اعمال خود طلب آمرزش نمایید. در حقیقت هر شب در کنار اعمال مشترکی که دارد، دارای اعمالی مخصوص به خود هر شب است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
شب نوزدهم ماه مبارک رمضان
- خواندن 100 مرتبه «اَسْتَغْفِرُاللّهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ»
- خواندن 100 مرتبه «اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ»
- خواندن دعای زیر:
یا ذَاالَّذی کانَ قَبْلَ کُلِّشَیْءٍ ثُمَّ خَلَقَ کُلَّشَیْءٍ
ثُمَّ یَبْقی وَیَفْنی کُلُّشَیْءٍ یا ذَا الَّذی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیءٌ
وَیا ذَاالَّذی لَیْسَ فِی السَّماواتِ الْعُلی وَلا فِی الاْرَضینَ السُفْلی
وَلا فَوقَهُنَّ وَلا تَحْتَهُنَّ وَلا بَیْنَهُنَّ اِلهٌ یُعْبَدُ غَیْرُهُ
لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً لا یَقْوی عَلی اِحْصاَّئِهِ اِلاّ اَنْتَ
فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمِّدٍ صَلوةً لا یَقْوی عَلی اِحْصاَّئِها اِلاّ اَنْتَ
برای اطلاعات بیشتر، مقاله اعمال شب نوزدهم ماه رمضان را مطالعه نمایید.
شب بیست و یکم ماه رمضان
فضیلت این شب از شب نوزدهم بالاتر و ارحج‌تر است. خواندن دعای زیر از مصباح المتهجد و کافی.
یا مُولِجَ اللَّیْلِ فِی النَّهارِ وَ مُولِجَ النَّهارِ فِی اللَّیْلِ وَ مُخْرِجَ الْحَیِّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ مُخْرِجَ الْمَیِّتِ مِنْ الْحَیِّ
یا رازِقَ مَنْ یَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ یا اَللّهُ یا رَحْمنُ یا اَللّهُ یا رَحیمُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ
لَکَ الاْسْماءُ الْحُسْنی وَالاْمْثالُ الْعُلْیا وَالْکِبْرِیاءُ وَالا لآءُ اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ
وَ اَنْ تَجْعَلَ اسْمی فی هذِهِ اللَّیْلَةِ فِی السُّعَداءِ وَ رُوحی مَعَ الشُّهَداءِ وَ اِحْسانی فی عِلِّیّینَ وَاِساَّئَتی مَغْفُورَةً
وَاَنْ تَهَبَ لی یَقینَاً تُباشِرُ بِهِ قَلْبی وَ اِیماناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنّی وَ تُرْضِیَنی بِما قَسَمْتَ لی
وَ آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَفِی الاْخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النّارِ الْحَریقِ وَ ارْزُقْنی فیها ذِکْرَکَ
وَ شُکْرَکَ وَالرَّغْبَةَ اِلَیْکَ وَالاِْنابَةَ وَ التَّوْفیقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ الِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمُ
- ذکر معروف شب قدر: فرستادن صلوات بسیار
پیشنهاد مطالعه: اعمال شب 21 ماه رمضان
شب بیست و سوم ماه رمضان
- خواندن سوره عنکبوت و روم
- خواندن سوره دخان
- خواندن هزار مرتبه سوره قدر
بیشتر بخوانید: اعمال شب بیست و سوم ماه رمضان
سوالات متداول درباره اعمال شب قدر
1-مهم‌ترین ذکر معروف شب قدر چیست؟
فرستادن صلوات و خواندن دعای فرج برای سلامتی امام زمان
2-مهم‌ترین دعاهایی که در شب بیست و یکم قدر خوانده می‌شود چیست؟
- خواندن سوره عنکبوت و روم
- خواندن سوره دخان
- خواندن هزار مرتبه سوره قدر
3- چرا گفته شده شب قدر بسیار پرفضیلت است؟
به دلیل اینکه در این شب عزیز قرآن نازل شده و جزء شب‌های سرشار از رحمت و غفران الهی است.
