معنای غیبت امام زمان علیه السلام – جشن میز نیمه شعبان

معنای غیبت امام زمان علیه السلام (ویژگی های غیبت امام عصر علیه السلام در قالب پرسش و پاسخ)

در مقاله معنای غیبت امام زمان علیه السلام ابتدا سوالات داده می شود و می خواهم هر کس برای خودش جواب بده مثل تست های خود شناسی و بعد پاسخ های درست بررسی می شود.

دوست خوبم! به سوأل­ های چهار جوابی زیر پاسخ دهید. توجه داشته باشید که ممکن است در برخی از سؤالات بیش از یک گزینه صحیح باشد.

1.می­دانیم امام زمان ما علیه السلام در غیبت به سر می­برند. مفهوم غیبت ایشان چیست؟

ایشان مانند حضرت عیسی علیه السلام در آسمان­ها هستند و زمان ظهور به زمین بر می­گردند.
ایشان در همین دنیا هستند، در بین ما زندگی می­کنند؛ اما مانند فرشتگان دیده نمی­شوند.
ایشان در همین دنیا هستند، در بین ما زندگی می ­کنند، ما ایشان را می­بینیم و نمی­شناسیم؛ مانند برادران حضرت یوسف علیه السلام که ایشان را می­ دیدند ولی نمی­ شناختند.
یعنی تا زمان ظهور نمی­ توانیم از هدایت ایشان  استفاده کنیم.

2.حکمت غیبت امام عصر علیه السلام چیست؟

حفظ جان ایشان
عدم تبعیت از حکومت­ها (چون ایشان نباید تابعیت هیچ حکومت ظالمی را داشته باشند.)
امتحان انسان­ها
حکمت اصلی را خدا می­داند.

3.غیبت، ویژه­ ی امام دوازدهم ما شیعیان است یا در امامان و انبیای گذشته هم سابقه داشته است؟

تنها امام زمان علیه السلام دارای غیبت هستند.
برخی از ائمه علیهم السلام غیبت­هایی مشابه امام عصر علیه السلام داشته­اند.
فقط غیبت حضرت موسی علیه السلام مشابه غیبت امام زمان علیه السلام بوده است.
برخی از پیامبران مانند حضرت خضر، حضرت موسی و حضرت یوسف علیهم السلام غیبت­هایی مشابه امام عصر علیه السلام داشته­ اند.

4.آیا در دوران غیبت کبری دیدار امام زمان علیه السلام ممکن است؟

خیر؛ این امر در زمان غیبت کبری امکان ندارد.
بله؛ ولی فقط انسان­های برگزیده، در هر زمان که بخواهند می­توانند با امام زمان علیه السلام دیدار کنند.
بله؛ امام زمان علیه السلام با هرکس بخواهند در دوران غیبت ملاقات می­کنند.
خیر؛ امام زمان علیه السلام تنها با نواب خاص خود در دوران غیبت کبری ملاقات می­کنند.

آیا می­توان با امام زمان علیه السلام در زمان غیبت ارتباط برقرار کرد؟

خیر؛ تنها در زمان ظهور ایشان این امر میسر می­ شود.
بله؛ ولی تنها تعداد کمی از افراد پرهیزکار می­ توانند با ایشان ارتباط برقرار کنند.
بله؛ همه انسان­ها (چه خوب و چه بد) در هر مکانی که باشند، می ­توانند با ایشان ارتباط برقرار کنند.
بله؛ با چهل شب جمعه رفتن به مکان­ های خاص می­ توان با ایشان ارتباط برقرار کرد.

6.در دوران غیبت، چگونه از برکات وجود امام علیه السلام بهره مند می­شویم؟

چون امام علیه السلام غائب هستند، امکان استفاده و بهره­مندی از ایشان وجود ندارد و اگر آن حضرت ظاهر بودند همه­ ی ما به راحتی از ایشان استفاده می­ کردیم.
فقط انسان­های پرهیزکار در دوران غیبت از وجود امام علیه السلام بهره­مند می­ شوند.
فیض و بهره­مندی از امام زمان علیه السلام ارتباطی به ظهور و غیبت امام ندارد و همه­ خلایق از آن بهره مند می شوند.
بهره­مندی ما از امام غائب در تمام امور، همانند بهره­مندی ما از امام ظاهر است.

آیا امام زمان علیه السلام از حال ما با خبر هستند؟ آیا توانایی کمک کردن به ما را دارند؟

در مواردی که ما با ایشان صحبت می ­کنیم، در جریان قرار گرفته و به ما کمک می­ کنند.
در موارد معدودی ایشان از حال ما با خبر می­ شوند و ما را کمک می­ کنند.
امام عصر علیه السلام در زمان غیبت از حال ما با خبر هستند؛ ولی نمی­ توانندبه ما کمک کنند؛ چون آشکارنیستند.
ایشان به تمام جزئیات زندگیِ ما، حتی افکار درون ذهن و روحیات ما به اذن خدا آگاه هستند و می­توانند در همه­ی زمینه­ ها به ما کمک کنند.

وظیفه ما در قبال امام زمان علیه السلام در دوران غیبت چیست؟

مرتب با ایشان ارتباط قلبی برقرار کنیم و در تمام احوال از ایشان کمک بخواهیم.
برای ظهور ایشان دعا کنیم.
برای سلامتی ایشان صدقه بدهیم.
همه­ ی موارد فوق

پاسخنامه :

ردیف a b c d
1 *
2 * * * *
3 * *
4 *
5 *
6 *
7 *
8 *

سیر سؤالات: مفهوم غیبت / علت غیبت / غیبت حجت خدا امر جدیدی نیست / دیدار با امام زمان علیه السلام در دوران غیبت /  ارتباط با امام زمان علیه السلام در دوران غیبت / بهره­وری از امام در دوران غیبت /  ارتباط با امام زمان علیه السلام با مردم در دوران غیبت / وظایف زمان غیبت

پاسخ سؤالات جشن میز معنای غیبت امام زمان علیه السلام

بهتر است اول به معنای لغوی غیبت بپردازیم. در زبان فارسی غیبت در برابر حضور است، بنابراین در زبان فارسی غیبتِ فرد، به معنی نبودن اوست؛ ولی غیبت در زبان عربی بر خلاف زبان فارسی در برابر ظهور است نه حضور، یعنی در زبان عرب هنگامی که می­ گوییم غایب است، منظور آن است که ظهور ندارد و وجودش ناشناس است.

در روایات غیبت حضرت مهدی علیه السلام به غیبت حضرت یوسف علیه السلام نسبت به برادرانش تشبه شده است غیبت حضرت یوسف علیه السلام چگونه بود؟ فکر می­ کنم همه­ ی ما سریال «یوسف پیامبر علیه السلام» را دیده باشیم، بنابراین بهتر می ­توانیم این مسأله را درک کنیم. بیاییم با هم مروری بکنیم.

برادران حضرت یوسف علیه السلام، یوسف را بردند و در چاه انداختند؛ و همان­طور که می­دانیم سرانجام، حضرت یوسف علیه السلام به مصر رفتند. پدرشان یعقوب علیه السلام می­دانست که او زنده است، اما جای او را نمی­ دانست.

اما نکته ­ی مهمتر این است که همان­طور که یادتان هست، برادران حضرت یوسف علیه السلام پیش برادرشان آمدند و حتی با او صحبت کردند، نشست و برخواست کردند؛ و این در حالی است که آنان حضرت یوسف علیه السلام را نمی ­شناختند  ولی حضرت یوسف علیه السلام تک ­تک آن­ها را می­ شناخت. در روایت در مورد چگونگی غیبت حضرت مهدی علیه السلام و شباهت آن به غیبت حضرت یوسف علیه السلام این­ چنین آمده است: «یَرَونَهُ وَ لا یَعرِفونَهُ»[1]

یعنی همان­طور که حضرت یوسف علیه السلام در میان برادرانشان بودند، ولی برادرانشان ایشان را نمی­شناختند، حضرت مهدی علیه السلام هم در بین مردم هستند و مردم ایشان را می­بینند؛ ولی نمی­شناسند.خود ما از صبح تا شب آدم­های زیادی را میبینیم، آیا همه را می­شناسیم؟ اصلاً یادمان هست  همین امروز چه کسانی را در خیابان و جاهای دیگر دیدیم؟

بنابراین غیبت امام زمان علیه السلام به این معنی نیست که ایشان مانند فرشته­ ها دیده نمی­ شوند یا مانند حضرت عیسی علیه السلام درآسمان هستند. ایشان در چاه جمکران هم نیستند!

ایشان روی همین زمین، بین ما زندگی می­ کنند، راه می­ روند، غذا می­خورند و استراحت می­ کنند؛ و حتی ممکن است مثل تمام آدم ها سرماخوردگی هم پیدا کنند و بیمار شوند. برخی از مردم هم ممکن است بارها حضرت را ببینند ولی نشناسند، لذا هنگام ظهور، خیلی از مردم خواهند گفت که ما قبلاً او را دیده ­ایم. ما نمی­دانیم حضرت در دوران غیبت، کجا و با چه کیفتی زندگی می ­کنند. حال آیا این بی­ خبری ما دلیل بر نبودن اوست؟

بیاییم با هم زمانی که حضرت یعقوب علیه السلام در کنعان هستند و هنوز به مصر نرفتند به خدمت ایشان برویم و چند سوأل بکنیم.

  • از ایشان می­ پرسیم: جنای یعقوب! این آقازاده­ ی شما یوسف، زنده است یا نه؟ چه می­گوید؟
  • می­گوید: بله
  • می­گوییم: الان کجاست؟
  • می­گوید: نمی­دانم.
  • می­گوییم: چه می­کند؟ چه می­خورد؟
  • می­فرماید: نمی­دانم.

واقعاً هم حضرت یعقوب علیه السلام با آن که پیغمبر بودند، نمی­دانستند و واقعاً اطلاع نداشتند که یوسف علیه السلام کجاست؟ زیرا خداود این علم را به ایشان نداده بود. غیبت یعنی همین «بی ­آدرسی».

اگر به سراغ برادران حضرت یوسف علیه السلام هم برویم و این سوالات را از آن­ها هم بکنیم می­ گویند نمی­دانند و این در حالی است که او را می­بینند، مهر و محبت و لطف و عنایات حضرت یوسف علیه السلام شامل حالشان می­ شود و در مملکتی زندگی می ­کنند که تدابیر به موقع و علم الاهی حضرت یوسف علیه السلام آن را نجات داده و به خاطر وجود حضرت یوسف علیه السلام است که روزی می­ خورند.

از سوی دیگر می­ توان گفت که این بی ­آدرسی یک بی ­آدرسی مطلق نیست، بلکه یک آدرس ­هایی هم وجود دارد. مثلاً به ما گفته­ شده است. که ایشان هر سال در مراسم حج شرکت می ­کند و در زمان حج به عنوان «امیرالحجاجِ» مسلمین حضور دارند. هر سال در منی و عرفات هستند و … .

همان­طور که می­دانیم خدا بشر را با اختیار آفریده است؛ و بنا بر این است که در این جهان انسان در کردار خود مختار باشد تا خدا به واسطه­ ی اختیارِ او در اعمالی که انجام می­ دهد، به او ثواب دهد یا او را عقاب کند؛ و نیز می ­دانیم خداوند برای هدایت مردم برگزیدگانی را فرستاد تا به مردم راه درست را نشان دهند.

حال ببینیم، بشر با اختیار خود و بدون توجه به عقل و وجدانش، با این حجج الاهی چه کرد؟ در طول تاریخ، بشر برگزیدگان الاهی را آزار داد و بسیاری از آنان را به نحوی از بین برد.

حضرت یونس علیه السلام  را چنان تکذیب کردند که از شهر و دیارش رانده شد؛ حضرت زکریا علیه السلام را به دو نیم کردند، حضرت یحیی علیه السلام  را سر بریدند و حضرت محمد صلی الله علیه و آله را بیش از همه ­ی پیامبرانِ پیشین آزار دادند؛ به ­طوری­که خود ایشان  فرموده ­اند: «هیچ پیامبری به اندازه ­ی من سختی نکشید.»[2]

جانشینان ایشان را یکی پس از دیگری کشتند و زندگی را آن­قدر بر آن­ها تنگ و تنگ­تر کردند که یا در زندان بودند، یا در خانه­هایشان محاصره شده بودند؛ به حدی که امام حسن عسکری علیه السلام -که لقبشان نشان­ دهنده این زندگیِ سخت است- مجبور به مخفی کردن فرزندشان شدند. چرا که اگر دشمنان از تولد امام زمان  علیه السلام باخبر می­شدند، بی­ شک ایشان را به قتل می­رساندند.

بنابراین گزینه ­ی a یعنی «غیبت برای حفظ جان امام» درست است. اما این فقط یکی از حکمت­های غیبت است.

در مورد گزینه­ ی b یعنی «غیبت به منظور عدم تبعیت از حکومت­ ها(چون ایشان نباید تابعیت هیچ حکومتی را داشته باشند.)»، فقط به ذکر یک روایت بسنده می­ کنیم. شیخ صدوق در کتاب «کمال الدین» به نقل از امام حسن مجتبی علیه السلام این گونه نقل می­ کند: «هنگامی که قائم ما قیام کند بیعت احدی بر گردن او نیست و به این دلیل است که ولادتش پنهان است و شخص او غایبمی شود »[3] بنابراین گزینه ­ی دو هم به یکی از حکمت­ های غیبت اشاره می­کند.

اما گزینه ­ی سوم برمی­گردد به همان اختیاری که خدا به انسان داده و به وسیله­ ی آن انسان­ ها را ثواب و عقاب می­ کند. خدا می گوید ای بندگان من که اختیار به شما عطا کردم و راه راست را به وسیله­ ی فرستادگانم به شما نشان دادم، با این  اختیار چه کردید؛ چه می­کنید؛ و چه خواهید کرد؟ با این راه مستقیم و چراغ فروزان آن چه می­کنید؟

بنابراین تا این­جا به چند حکمت غیبت اشاره کردیم؛ اما در آخر حدیث دیگری را برایتان می­خوانم. امام جعفر صادق علیه السلام می فرمایند: « این امر (غیبت)، امری از امر خدا و سرّی از سرّ خدا و غیبی از غیب خداست و  زمانی که می‏دانیم خداوند بزرگ مرتبه حکیم است، تصدیق می‏کنیم که همه کارهای او حکیمانه است؛ گرچه علت‏آن ‏کارها بر ماروشن‏ نباشد.»[4]

( از دیگر حکمت های غیبت  عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ إِنَّ لِلْقَائِمِ مِنَّا غَیْبَهً یَطُولُ أَمَدُهَا فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ لِمَ ذَلِکَ قَالَ‏ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَبَى إِلَّا أَنْ تَجْرِیَ فِیهِ سُنَنُ الْأَنْبِیَاءِ علیهم السلام فِی غَیْبَاتِهِمْ وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لَهُ یَا سَدِیرُ مِنِ اسْتِیفَاءِ مَدَدِ غَیْبَاتِهِمْ قَالَ اللَّهُتَعَالَى لَتَرْکَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ أَیْ سَنَنَ مَنْ کَانَ قَبْلَکُم‏ )

شما چه فکر می­کنید. غیبت فقط برای مردم عصر ما است یا خیر؟ اگر ما تاریخ را ورقی بزنیم، غیبت را برای برخی از پیامبران هم می­بینیم؛ مثل حضرت موسی علیه السلام، حضرت خضر علیه السلام و حضرت یوسف علیه السلام که قبلاً در مورد آن صحبت شد. پس غیبت امام زمان علیه السلام، امر نو و عجیبی نیست.

اما نکته ­ای که هست این است که این پیامبران در بره ه­ای از زمان، از تمام مردم غیبت داشتند؛ ولی آیا در زمانی که حضور آشکار هم داشتند، باز همه­ ی مردم در مکان ­های مختلف می ­توانستند آن­ها را ببینند؟ تا حالا اسم «اویس قرنی» را شنیده­ اید؟ او در عربستان زندگی می ­کرد؛ همان کشوری که پیامبر صلی الله علیه و آله هم در آن­جا بود؛ نه در کشوری دیگر. یک­جا، اما در دو شهر جدا.

اویس خیلی دوست داشت پیامبر صلی الله علیه و آله را ببیند، اما به علت مشکلات خودش و نیز مسائل مربوط به سختی راه (از قبیل نبود وسیله­ ی مناسب، جاده­ی مناسب، خطر راهزن­ها و . . . )نمی­توانست به دیدار ایشان برود. بالاخره، همه چیز را آماده کرد تا به شهر پیامبر صلی الله علیه و آله برود و ایشان را ببیند؛ اما باید زود بر می­ گشت؛ چون اویس مادر پیری داشت که باید از او مواظبت می ­کرد.

از قضا اویس زمانی به شهر پیامبر صلی الله علیه و آله رسید که ایشان از شهر خارج شده بودند. اویس مدتی صبر کرد، اما چون باید پیش مادرش بر ­می ­گشت؛ در حالی که پیامبر صلی الله علیه و آله را ندیده بود، با غم و غصه، شهر را ترک کرد. وقتی پیامبر صلی الله علیه و آله به شهرشان برگشتند، فرمودند: «نسیم بهشت از جانب یمن و قَرَن می‌وزد. چه بسیار مشتاقم به دیدارت ای اویس قرنی»[5] ایشان بوی بهشت را در مسیر اویس و از شهر اویس احساس می­ کردند. پس اویس قرنی هیچ­گاه پیامبر صلی الله علیه و آله  را ندید؛ اما بهشتی زندگی کرد.

این داستان را تعریف کردم که بگویم بسیاری از آدم­ها در زمان تمامی ائمه علیهم السلام از حضرت علی علیه السلام تا به آخر زندگی می ­کردند که مثل اویس به دلایل بسیاری نتوانستند امام زمان خود را ببینند؛ اما بهشتی زندگی کردند.

در واقع می ­توان گفت، تعداد بسیار اندکی از مردمِ زمانِ هر کدام از امامان، موفق به دیدار امام خود شدند؛ و می­ توان گفت که امام از دید آن مردم غائب محسوب می ­شد. پس غیبت و غائب بودن می­تواند یک امر نسبی باشد. حتی بسیاری از مردمی که در شهر هر کدام از ائمه زندگی می­کردند، آن­ها را نمی ­شناختند.

بیایید با هم به زمان خلافت امیرالمؤمنین علی علیه السلام برویم.  علی علیه السلام که بود؟ یار جدا نشدنی پیامبر صلی الله علیه و آله، جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله، همسر دُردانه ­ی پیامبر صلی الله علیه و آله، پسر عمّ پیامبر صلی الله علیه و آله.

علی علیه السلام فاتح خیبر است و اکنون او حاکم کوفه است. می­بینیم ایشان شب­ ها به خانه­ ی ایتام می­روند و برایشان غذا می برند؛ با ­آن­ها هم­کلام می­ شود و سنگ صبور دل­هایشان می ­شوند؛ به آن­ها کمک می­ کنند و تنور خانه­ شان را روشن می ­کند. اما بسیاری از آن­ها نمی­ دانند ایشان چه کسی هستند.

علی علیه السلام را می­بینند، از نعمت وجودش بهره می ­برند (چه از نظر مادی و چه از نظر معنوی ایشان آرام ­بخش زندگی آنان شده ­اند). اما او را نمی­شناسند تا زمانی که، شمشیر ابن ملجم فرقش را به دو نیم می­ کند؛ و در آن وقت است که متوجه می­ شوند که آن پدر مهربان، همان حضرت علی علیه السلام بوده است.

پس می ­شود امام را دید، از وجودش بهره برد، اما او را نشناخت مثل یتیمان کوفه و می ­شود مثل اویس  امام را ندید، اما از پرتو نور و گرمای خورشید وجودش استفاده کرد و مثل اویس بهشتی زندگی کرد. بنابراین کدام گزینه را علامت بزنیم؟ همه این­ها را گفتم تا بدانیم غیبت امام زمان علیه السلام امری جدید و بی­ سابقه یا تنها مخصوص ما، انسان­ های این دوران نیست.

خوب بیاییم گزینه ­های این سوأل را تک­تک بررسی کنیم. گزینه­ ی a : «خیر؛ این امر در زمان غیبت کبری امکان ندارد.» یعنی در زمان غیبت صغری امکان داشت. چه کسانی در غیبت صغری امام زمان علیه السلام را می­دیدند؟  «نوّاب اربعه» یعنی چهار نائب که یکی پس از دیگری توسط خود امام زمان علیه السلام برگزیده می­شدند و با ایشان ارتباط داشتند.

اولین آن­ها «عثمان بن سعید» بود که بعد از فوتش طبق وصیت و سفارش حضرت به او، پسرش «محمد بن عثمان» را به عنوان دومین نائب خاص معرفی کرد. نائب سوم، یکی از هم­وطنان ایرانی ما، از خاندان بزرگ نوبخت به نام «حسین بن روح نوبختی» بود که به مدت بیست سال نائب حضرت بود؛ و چهارمین نائب «علی بن محمد سمری» از اهالی سامرا بود که در سال 329  با مرگ او، دوران غیبت صغری به پایان رسید.

بنابراین در زمان غیبت صغری، افراد مشخصی به انتخاب خود امام زمان علیه السلام وجود داشتند که می­توانستند با ایشان ارتباط برقرار ­کنند و ایشان را ببینند.

و اما گزینه­ ی b : «بله، ولی فقط انسان­های برگزیده، در هر زمان که بخواهند می ­توانند با امام زمان علیه السلام دیدار کنند.» لازم است بدانیم که شش روز قبل از مرگ علی بن محمد سمری (نائب آخر) نامه­ای از امام زمان علیه السلام به دست وی رسید که حضرت در آن مطالب بسیار مهمی را متذکر شده بودند:

«ای علی بن محمد سمری! خداوند اجر برادرانت را در مصیبت تو زیاد کند. تو تا شش روز دیگر خواهی مرد؛ بنابراین، به کسی وصیت نکن که جانشین تو بشود؛ که باب نیابت مسدود شد؛ و غیبت کبری آغاز گردید و ظهوری مگر به اذن خدا نخواهد بود. این ظهور بعد از آن است که زمین را ظلم و جور فرا گرفته و دل­ها سخت شده باشد.

آگاه باش! به زودی افرادی از شیعیان من خواهند آمد که ادعای مشاهده خواهند کرد. هرکس چنین ادعایی کند، کذاب و افترا زن است؛ و حول و قوه­ای مگر به وسیله خدا نیست.[6]»

همان­طور که دیدیم این نامه، هم از طول غیبت کبری خبر می­دهد، هم از مسدود شدن باب نیابت خاصه؛ و هم از این­که اگر کسی ادعای مشاهده­ ی امام را بکند، دروغگو است. اما ببینیم منظور از مشاهده چیست؟ منظور از مشاهده این است که کسی ادعا کند هر وقت خودش می­خواهد (خود فرد) می تواند حضرت را ببیند. [7]یعنی من ادعا کنم الان می­ توانم برم فلان جا و حضرت را ببینم و هر وقت بخواهم دیدار صورت می­گیرد. این دروغ است.

گزینه ­ی c : «بله، امام زمان علیه السلام با هر کس بخواهند در دوران غیبت ملاقات می­ کنند.» خوب شما چه فکر می­ کنید؟ آیا درست است؟ بله؛ حضرت در طول غیبت کبری با اراده خود با هر کسی که بخواهند ملاقات می­ کنند. ما نمونه­ های زیادی از تشرفات افراد مختلف به خدمت امام زمان علیه السلام در دوران غیبت کبری داریم. مثلا: (داستان یک تشرف به دلخواه بیان شود.)

اما گزینه­ ی d : «خیر؛ امام زمان علیه السلام تنها با نواب خاص خود در دوران غیبت کبری ملاقات می ­کنند.» خوب این گزینه چگونه است؟ درست است یا غلط؟ (نظرخواهی شود و دلایل بیان شود.)

درست است. همان­طور که قبلاً گفتیم، طبق گفته ­ی خود حضرت در نامه ­­ی آخرشان به نائب آخر، باب نیابت خاصه بسته شده و در غیبت کبری هیچ نائب خاصی وجود ندارد؛ و چنانچه کسی این ادعا را داشته باشد، دروغگو است.

من این سوأل را دوباره از شما می ­پرسم. بدون توجه به گزینه ­ها جواب بدهید. آیا می­ توان با امام زمان علیه السلام در زمان غبیت کبری ارتباط برقرار کرد؟ (منتظر جواب شوید.)

اصلاً ارتباط یعنی چه؟ چگونه می­توان ارتباط برقرار کرد؟ (منتظر جواب شوید.)

ارتباط یعنی یک کنش و واکنش. به کنش متقابل بین دو طرف ارتباط می­گویند.[8] مثلاً وقتی من بخواهم با شما ارتباط برقرار کنم. برای شروع چه کار می­کنم؟ (منتظر جواب شوید.)

درست است. سلام می­ کنم؛ و ارتباط ما زمانی برقرار می­ شود که شما جواب من را بدهید. بعد این ارتباط را ادامه می­ دهیم. برای همدیگر اهمیت پیدا می­ کنیم، در مشکلات غم­خوار هم می­ شویم؛ اگر شما دارای قدرت زیادی باشید، می­ توانید مشکلات من را هم حل کنید؛ و من حتی اگر نتوانم برای شما کاری انجام دهم، حداقل به خاطر ارتباطمان و محبتی که بین ما ایجاد شده، برای حل مشکلتان دعا می­کنم.

حالا ببینیم ارتباط برقرار کردن با این انسان استثنائی -یعنی امام زمان علیه السلام – چگونه است؟ می ­دانید چرا می­ گویم استثنائی؟ چون او در حال حاضر برترین انسانی است که زنده است و روی کره­ ی زمین زندگی می­ کند؛ او واسطه­ ی خیر و لطف خدا است.

در واقع مجرای رسیدن فیض به ما است. او با محبت­ترینِ آدم­هاست و قدرت و نفوذِ فوق­ العاده­ای پیش خدا دارد. در واقع عقل حکم می ­کند، با چنین آدم با نفوذ و مهربانی ارتباط برقرار کنیم.

نکته­ ی دیگری که در مورد این آدم باید در نظر بگیریم این است که او را نمی­ توانیم ببینیم، البته بهتر بگویم، می­بینیم، اما نمی شناسیم، در حالی که او ما را میبینید، و کاملاً بر اوضاع و احوال ما آگاه است. حالا ارتباط برقرار کردن با این انسان استثنائی و مهم چگونه امکان پذیر است؟ آیا من باید ریاضت بکشم؟ یا چهل شب جمعه دعا بخونم؟ یا به جمکران بروم؟ … یا به 14 نفر SMS  بفرستم؟!!! واقعاً چگونه باید ارتباط برقرار کنم؟ (منتظر جواب شوید.)

حالا من به شما می ­گویم که ارتباط با این آدم استثنائی، از همه هم استثنائی تر است! چون ارتباط ­برقرار­ کردن با او از همه راحتتر است. تو می ­توانی با او ارتباط برقرار کنی،  فقط با تکان دادن لب­هایت همین الان هم می ­شود شروع کرد. یک سلام به او بکن. «سلام بر شما ای امام زمان!» و بدان هیچ کس هم به خوبی او نمی­ داند جواب سلام واجب است پس حتماً جوابت را می­ دهد.

خوب! ارتباط شروع شد. حالا با او حرف بزن؛ درد و دل کن؛ کمک بخواه و بدان وجود او سرشار از محبت است. امام رضا علیه السلام می­فرمایند: «امام رفیق انس گیرنده؛ و پدر دلسوز؛ و برادر دوقلو و مادر دلسوز نسبت به فرزند کوچک است.»[9]

توجه کنید! ائمه علیهم السلام غلو نمی­ کنند. حرف­های آن­ها واقعیتِ محض است. پس وقتی امام رضا علیه السلام می­فرمایند که امام مهربان­تر از مادر، به فرزند شیرخوار است، توجه کنید به ارتباط مادر با فرزدش. چه فرقی است در زمان شیرخوارگی با بقیه سال­ها؟ (کمی تفاوت­ها را بررسی کنید.)

پس ما داریم با چنین آدم مهربانی حرف می­ زنیم. حتماً حرف ما را گوش می ­کند. نمی­ گوید تو گناه­کاری،  برو.

تو نگو ما را بدان شهر بار نیست *** با کریمان کارها دشوار نیست

بنابراین تمام انسان­ها (چه خوب و چه بد) در هر مکانی که باشند، می­ توانند با امام زمان علیه السلام ارتباط برقرار کنند. همان­طور که همه ­ی آدم­ها، چه خوب و چه بد، از هر قشری، در زمان سایر ائمه علیهم السلام، با آن­ها ارتباط برقرار می­ کردند. چرا که امام خورشیدی است که نورش همه ­جا را فرا می­ گیرد. نور محبت امام به همه جا می ­رسد، مثل نور خورشید که تنها به سبزه ­زار نمی­ تابد؛ بلکه به گل­زار، لجن ­زار و . . . هم می ­تابد.

یادتون هست غیبت را چه معنا کردیم؟(منتظر جواب­ شوید.)

درست است. غیبت امام زمان علیه السلام یعنی «بی­ آدرسی»؛ یعنی ایشان هستند، ولی ما نمی­ دانیم کجا هستند. در روایات بهره­مندی از امام غائب را به چه تشبه کردند؟ (منتظر جواب­ شوید.)

درست است؛ به «خورشید پشت ابر[10]». اول بیایید بررسی کنیم که خورشید چه فوائدی دارد؟ (منتظر جواب­ شوید.)

گرم کردن زمین، انرژی دادن به زمین، روشن کردن سیارات منظومه­ ی شمسی، ایجاد حیات در زمین. علاوه بر این­ها جاذبه ­ی خورشید باعث می­ شود همه­ ی سیارات منظومه­ ی شمسی در مدار خود، حول محور خورشید باقی بمانند.

حالا تصور کنید ابرها آمدند و جلوی خورشید را گرفتند. آیا فوائد خورشید از بین رفت؟ نورش از بین رفت؟ گرمایش از بین رفت؟ خیر! اگر از بین رفته بود. همه­ جا سرد و تاریک می­ شد؛ و از همه مهم­تر، به دلیل از بین رفتن جاذبه. تمام منظومه ­ی شمسی متلاشی می ­شد.

حالا بهتر می­فهمیم، منظور از این­که در روایات داریم: «اگر زمین از حجت خدا خالی بماند اهل خود را می بلعد.»[11] چیست ؟ یعنی همه ­چیز بدون وجود ایشان متلاشی و نابود می­شود؛ که او مرکز پرگار هستی است و همه چیز به حول محور وجودش می ­چرخد. همان­طور که خورشید به منظومه­ ی شمسی حیات می­ بخشد، امام به خورشید و تمام هستی حیات می­بخشد.

قبل از این­که به پاسخ این سؤال بپردازیم من اول یک سوأل دیگر می­کنم. لطفاً به من جواب دهید. آیا خدایی که از تمامی احوال ما با خبر است (حتی افکار ما) و قدرت کامل برای کمک کردن به ما را دارد، می­تواند این قدرت و آگاهی را به اراده و خواست خودش به یکی از بندگانش بدهد؟ (منتظر جواب­ شوید.)

درست است؛ می­تواند. خدا به اذن و اراده خود این آگاهی و قدرت را به تمام ائمه علیهم السلام داده و آن­ها را واسطه­ ی بین خود و بندگانش قرارداده و همه­ ی امور بندگان را به به ایشان واگذار کرده است. همان­طور که خدا سرپرستی کودک را به والدین او داده، سرپرستی تمام هستی را نیز به امام واگذار کرده است.

امام رضا (علیه السلام) می­فرمایند:«خداوند کریم­تر از آن است که احوالی از بندگان خود را از امام زمان (علیه السلام) پنهان کند.[12]» لذا خداوند علم و قدرت لازم را نیز به این واسطه­ های الاهی ارزانی داشته است. خدا به واسطه­ ی امام به تمام هستی جان داده است؛ مثل این­که خداوند به واسطه­ ی خورشید به زمین حیات می­ دهد.

در نمونه­ های تاریخی بسیاری، می­توانیم متوجه این آگاهی و قدرت بشویم. از جمله روایتی از امیرالمؤمنین علیه السلام بدین مضمون که می­فرمایند:«هر مؤمنی که بیمار می ­شود، ما با بیماریش رنجور می­ گردیم و با غم او غمگین می ­شویم؛ و دعایی نمی ­کند، مگر آن­که برایش آمین می ­گوییم و هنگامی که ساکت می­ شود برایش دعا می ­کنیم؛ و هیچ مؤمنی چه در شرق و چه در غرب زمین از نگاه ما غائب نیست[13].»

تا اینجا از امام گفتیم، از لطف امام، از مهربانی­اش، از علم­اش، و از همه مهم­تر از توجه و عنایاتش نسبت به ما. اما از خودمان نگفتیم. نگفتیم که حالا ما باید در برابر این همه لطف و مهربانی چه کنیم؟حالا که می­گوییم اما زمان علیه السلام هستند و در بین ما زندگی می ­کند؛ ما را می­بیند و از احوال ما با خبر هستند؛ پس هر روز که چشم­هایمان را باز می­ کنیم، به ایشان سلام دهیم، خیلی ساده :

«سلام بر شما ای امام زمان! ای پدر مهربان! من روزم را با یاد شما آغاز می­کنم.» و مطمئن باشیم  هیچکس به خوبی او نمی­ داند که جواب سلام واجب است. پس حتماً جواب ما  را می­ دهد و ارتباط بر قرار می­ شود.

گفتیم آدم­ها وقتی با هم ارتباط برقرار می­ کنند؛ کم­کم برای هم مهم می­ شوند؛ البته ما همیشه مورد توجه حضرت هستیم، اما حالا باید خودمان به ایشان توجه کنیم.به ایشان بگوییم حالا که من قدرت و توان ندارم که مشکلات شما را -که بزرگترین آن غیبت است- رفع کنم، حداقل می­توانم برای حل آن دعا کنم. برای ظهورتان و همین­طور برای سلامتیتان دعا کنم؛ صدقه بدهم. چرا که گفتیم ایشان بین ما  زندگی می­کنند و ممکن است طبق روال طبیعت مریض بشوند. همان­طور که سایر ائمه­ علیهم السلام نیز بیمار می­ شدند.

مثلاً در جنگ خیبر، وقتی پیامبر صلی الله علیه و آله سراغ امیرالمؤمنین علیه السلام را می ­گیرند، مردم می­گویند که ایشان چشم­هایشان درد می­ کند و نتوانسته اند حاضر شوند. بنابراین امام زمان علیه السلام هم ممکن است از نظر جسمانی ناراحتی پیدا کنند. پس برای سلامتی­ ایشان صدقه بدهیم. حالا که او بزرگ­ترین قدرت زمین است؛ قدرتی که مستقیم به قدرت الاهی متصل است، برای رفع مشکلات و ناراحتی­ هایم به سراغ او می­روم، با او حرف می­زنم، درد و دل می­ کنم. خیلی راحت، چرا که او پدر مهربان من است. اصلاً می­توانم این طوری شروع کنم:

«پدر مهربانم سلام!» و بعد هر چه درد و دل دارم برایش بگویم و از او بخواهم کمکم کند. همه ­ی این­ها را که گفتیم بهانه ­ای بود برای برقراری ارتباط با او که ریسمان محکم الهی است.

دیگر این­که ما می ­توانیم هر کار خوب و مستحبی که انجام  به نیابت از او باشد. مثل نماز و روزه ­ی مستحب، عیادت مریض، دیدار با فامیل و…اگر شما همسایه ­ای داشته باشید و یک روز بیاید و به شما بگوید همش در فکر شماست. صبح که بلند می شود یاد شماست، می­ خواهد نماز بخواند به یاد شماست، می­ خواهد بخوابد به یاد شماست، خلاصه در همه حال به یاد شماست، چه احساسی نسبت به او پیدا می­ کنید؟پس بیاییم ما هم با یاد امام زمان علیه السلام خودمان را بیشتر و بیشتر در دل او جا کنیم، که با این کار زیباترین زندگی را در دنیا و آخرت خواهیم داشت.

التماس دعا

دسترسی سریع و آسان به راهکار و محتوا برای مناسبت‌های نیمه شعبان، غدیر، محرم و فاطمیه
برای مطالعه و مشاهده مطالب خدمتگزاران میتوانید به فهرست مطالب در زیر مراجعه نمایید.

فهرست مطالب محرم فهرست مطالب فاطمیه فهرست مطالب نیمه‌شعبان فهرست مطالب غدیر کتابخانه خدمتگزاران
انواع کتیبه غدیر
انواع استیکر پشت شیشه خودرو
اسپند دودکن
انواع جادستمال کاغذی
انواع مگنت یخچالی مذهبی
انواع استکان مذهبی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا