ختم خطبه فدک بخش اول (همراه با شرح خطابه فدک)
طرح ختم خطبه فدک بخش اول – به همراه شرح فرازهایی از این بخش
در ختم خطبه فدک بخش اول به این قسمت اشاره دارد از عبد الله بن حسن به اسناد مذکور در متن نقل است که: وقتى ابوبکر و عمر براى منع حضرت زهرا علیها السّلام از فدک، همدست شدند، حضرت زهرا سلام الله علیها به مسجد تشریف بردند و خطبه ای ایراد نمودند. برای مطالعه متن کامل به فایل های زیر مراجعه نمایید.
فایل تصویری خطبه فدک بخش اول
فایل صوتی خطبه فدک بخش اول
فایل صوتی ترجمه خطبه فدک بخش اول
برای دانلود قرائت خطبه فدک بخش اول نسخه مربعی ویژه پست اینستاگرام کلیک نمایید.
متن ختم خطبه فدک بخش اول
رَوَى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ آبَائِهِ علیهم السلام أَنَّهُ لَمَّا أَجْمَعَ أَبُو بَکْرٍ وَ عُمَرُ
از عبد الله بن حسن به اسناد مذکور در متن نقل است که: وقتى ابوبکر و عمر
عَلَى مَنْع فَاطِمَهَ سلام الله علیها فَدَکَ وَ بَلَغَهَا ذَلِکَ لَاثَتْ خِمَارَهَا عَلَى رَأْسِهَا وَ
براى منع حضرت زهرا علیها السّلام از فدک، همدست شدند و از آن با خبر شد، مقنعه بر سر کشیده
اشْتَمَلَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ أَقْبَلَتْ فِی لُمَّهٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا تَطَأُ ذُیُولَهَا مَا تَخْرِمُ
و پارچه اى بر سر انداخته و با چند تن از اطرافیان و زنان قوم خود به سوى مجلس ابوبکر حرکت فرمود،
مِشْیَتُهَا مِشْیَهَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله حَتَّى دَخَلَتْ عَلَى أَبِی بَکْرٍ وَ هُوَ
در حالی که دامن لباس هایش به زمین می خورد همچون رسول خدا صلّى الله علیه و آله راه مى رفت، چون وارد مسجد شد ابوبکر در
فِی حَشَدٍ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ وَ غَیْرِهِمْ فَنِیطَتْ دُونَهَا مُلَاءَهٌ فَجَلَسَتْ
میان عده ای از مهاجران و انصار نشسته بود. پس پرده اى زدند، و آن حضرت در پشت آن پرده جلوس فرمود
ثُمَّ أَنَّتْ أَنَّهً أَجْهَشَ الْقَوْمُ لَهَا بِالْبُکَاءِ فَارْتَجَّ الْمَجْلِسُ ثُمَّ أَمْهَلَتْ هُنَیْئَهً حَتَّى
سپس آن حضرت آه دردناکى از دل سوزان خود کشید و همه مجلس به گریه، ناله، جوش و خروش افتاده و یکپارچه اندوه و عزا شد،
إِذَا سَکَنَ نَشِیجُ الْقَوْمِ وَ هَدَأَتْ فَوْرَتُهُمْ افْتَتَحَتِ الْکَلَامَ بِحَمْدِ اللَّهِ وَ الثَّنَاءِ عَلَیْهِ وَ
سپس آن حضرت اندکى صبر نمود تا مردمان آرام گرفته از خروش افتادند. آنگاه سخن خویش را با حمد و ستایش خداوند
الصَّلَاهِ عَلَى رَسُولِهِ فَعَادَ الْقَوْمُ فِی بُکَائِهِمْ فَلَمَّا أَمْسَکُوا عَادَتْ فِی کَلَامِهَا
و درود بر پیامبر صلی الله علیه و آله آغاز فرمود. مردمان دوباره به گریه افتادند. همین که از گریه باز ایستادند، براى بار دوم آغاز سخن کرده
فَقَالَتْ سلام الله علیها : الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا أَنْعَمَ وَ لَهُ الشُّکْرُ عَلَى مَا أَلْهَمَ
و این گونه فرمود: خداوند جهان راسپاس و ستایش مى کنم و در برابر آنچه آموخته شکر می گویم.
وَ الثَّنَاءُ بِمَا قَدَّمَ مِنْ عُمُومِ نِعَمٍ ابْتَدَأَهَا وَ سُبُوغِ آلَاءٍ أَسْدَاهَا وَ تَمَامِ مِنَنٍ أَوْلَاهَا جَمَّ
ثناء مخصوص اوست برای آنچه پیشاپیش به بندگان بخشیده و بدون درخواست عطا نموده
عَنِ الْإِحْصَاءِ عَدَدُهَا وَ نَأَى عَنِ الْجَزَاءِ أَمَدُهَا وَ تَفَاوَتَ عَنِ الْإِدْرَاکِ أَبَدُهَا وَ نَدَبَهُمْ لِاسْتِزَادَتِهَا
و بخشش های فراوانی را ارزانی داشته است نعمت های پروردگار از شماره و اندازه و احاطه افکار ما خارج است،
بِالشُّکْرِ لِاتِّصَالِهَا وَ اسْتَحْمَدَ إِلَى الْخَلَائِقِ بِإِجْزَالِهَا وَ ثَنَّى بِالنَّدْبِ إِلَى أَمْثَالِهَا
و سپاسگزارى و تشکّر بر نعمت او موجب دوام و مزید آن قرار داده شده و تداوم و تواتر احسان او سبب حمد و ستایش او خواهد بود.
وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ کَلِمَهٌ جَعَلَ الْإِخْلَاصَ تَأْوِیلَهَا
و شهادت مى دهم معبودى جز الله نیست و او یکتا و بى شریک است، و البتّه تأویل این کلمه (شهادت به وحدانیّت) به حقیقت اخلاص مى باشد.
وَ ضَمَّنَ الْقُلُوبَ مَوْصُولَهَا وَ أَنَارَ فِی التَّفَکُّرِ مَعْقُولَهَا الْمُمْتَنِعُ مِنَ الْأَبْصَارِ رُؤْیَتُهُ وَ
خداوند دل ها را به یگانه پرستی پیوند داده است. خداوند فکر انسان را برای درک یکتایی اش روشن نموده است و خصوصیّات و تحقیق مقام توحید به نور تفکّر و ایمان ظاهر خواهد شد، چشم ها از مشاهده او ناتوان اند؛
مِنَ الْأَلْسُنِ صِفَتُهُ وَ مِنَ الْأَوْهَامِ کَیْفِیَّتُهُ ابْتَدَعَ الْأَشْیَاءَ لَا مِنْ شَیْءٍ کَانَ قَبْلَهَا وَ أَنْشَأَهَا بِلَا احْتِذَاءِ
و زبان ها از بیان و تقریر اوصافش بازمانده اندوهم و خیال از درک چگونگی اش عاجز اند. همه موجودات را بى هیچ سابقه و مادّه به مرحله ظهور و هستى آورد،
أَمْثِلَهٍ امْتَثَلَهَا کَوَّنَهَا بِقُدْرَتِهِ وَ ذَرَأَهَا بِمَشِیَّتِهِ مِنْ غَیْرِ حَاجَهٍ مِنْهُ إِلَى تَکْوِینِهَا
او آن ها را بدون اینکه از الگو و نمونه ای پیروی کند، آفرید و با مشیّت و توانائى کامل خود و او هرگز به افرینش آنان محتاج نبود و شکل دادن انها،
وَ لَا فَائِدَهٍ لَهُ فِی تَصْوِیرِهَا إِلَّا تَثْبِیتاً لِحِکْمَتِهِ وَ تَنْبِیهاً عَلَى طَاعَتِهِ
هیچ سودی برایش نداشت. خدا با افرینش خود تنها می خواست حکمتش را ثابت کند و به مخلوقاتش فهماند که باید از او اطاعت کنند
وَ إِظْهَاراً لِقُدْرَتِهِ تَعَبُّداً لِبَرِیَّتِهِ وَ إِعْزَازاً لِدَعْوَتِهِ ثُمَّ جَعَلَ الثَّوَابَ عَلَى طَاعَتِهِ وَ
او تنها می خواست قدرتش را اشکار نماید، بندگانش را به پرستش خود وا دارد و با عزت و اقتدار، آفریدگانش را به بندگی خود دعوت کند.
وَضَعَ الْعِقَابَ عَلَى مَعْصِیَتِهِ ذِیَادَهً لِعِبَادِهِ مِنْ نَقِمَتِه وَ حِیَاشَهً لَهُمْ إِلَى جَنَّتِه
سپس او برای اطاعتش پاداش ثواب قرار داد و برای نافرمانی اش کیفر و عذاب مشخص کرد تا بندگانش را از عذاب خود دور کند و به بهشت خود تشویق نماید.
وَ أَشْهَدُ أَنَّ أَبِی مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اخْتَارَهُ وَ انْتَجَبَه قَبْلَ أَنْ أَرْسَلَهُ وَ سَمَّاهُ قَبْلَ أَنِ اجْتَبَاهُ
و شهادت مى دهم که پدرم محمّد صلی الله علیه و آله بنده و فرستاده خداوند بود، که او را پیش از بعثت، به مقام رسالت و نبوّت؛
وَاصْطَفَاهُ قَبْلَ أَنِ ابْتَعَثَهُ إِذِ الْخَلَائِقُ بِالْغَیْبِ مَکْنُونَهٌ وَ بِسَتْرِ الْأَهَاوِیلِ مَصُونَهٌ وَ بِنِهَایَهِ الْعَدَمِ
در عالم غیب او را برگزیده است، زیرا مراتب و مقامات اشخاص از روز ازل و از همان عالم غیب معلوم و معیّن گردیده است. و خداوند متعال به عواقب امور و جریان
مَقْرُونَهٌ عَلَماً مِنَ اللَّهِ تَعَالَى بِمَئایلِ الْأُمُورِ وَ إِحَاطَهً بِحَوَادِثِ الدُّهُورِ وَ مَعْرِفَهً
کارها آگاه است، و او به صلاح و فساد و حوادث و پیش آمده اى روزگار محیط و عالم است. خداوند فرستاده و رسول خود را مبعوث فرمود
بِمَوَاقِعِ الْأُمُورِ ابْتَعَثَهُ اللَّهُ تَعَالَی إِتْمَاماً لِأَمْرِهِ وَ عَزِیمَهً عَلَى إِمْضَاءِ حُکْمِهِ وَ إِنْفَاذاً
تا اوامر و احکام و فرامین او در میان بشر روشن شده، و تقدیراتش را به اجرا در آورد. مردم را می دید که چگونه فرقه فرقه شده اند؛ هر کدامشان دینی
لِمَقَادِیرِ حَتمِه فَرَأَى الْأُمَمَ فِرَقاً فِی أَدْیَانِهَا عُکَّفاً عَلَى نِیرَانِهَا عَابِدَهً لِأَوْثَانِهَا مُنْکِرَهً
برای خود برگزیده اند و به آتشی که به دست خود بر افروخته اند، رو کرده اند. بت ها را می پرستند و با اینکه خدا را می شناسند، انکارش می کنند.
لِلَّهِ مَعَ عِرْفَانِهَا فَأَنَارَ اللَّهُ بِأَبِی مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله ظُلَمَهَا
پس خداوند به نور محمّد صلی الله علیه و آله بساط ظلمت را برچید،
وَ کَشَفَ عَنِ الْقُلُوبِ بُهَمَهَا وَ جَلَى عَنِ الْأَبْصَارِ غُمَمَهَا
و دلها را از تیرگى کفر و نادانی رهانید، و ابرهاى تیره و تار را از مقابل دیدگان به یک سو فکند و دیدگانشان را روشنی بخشید.
وَ قَامَ فِی النَّاسِ بِالْهِدَایَهِ فَأَنْقَذَهُمْ مِنَ الْغَوَایَهِ وَ بَصَّرَهُمْ مِنَ الْعَمَایَهِ وَ هَدَاهُمْ إِلَى
او (پیامبر خدا) براى هدایت مردم به پاى خاست و آنها را از گمراهى و ناراستى رهایى بخشید و به دل های تاریکشان، بصیرت و بینایی بخشید.
الدِّینِ الْقَوِیمِ وَ دَعَاهُمْ إِلَى الطَّرِیقِ الْمُسْتَقِیمِ ثُمَّ قَبَضَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ قَبْضَ رَأْفَهٍ وَ اخْتِیَارٍ
آنان را به آیین پا بر جاى اسلام رهنمون و به راه راست دعوت نمود. سپس خداوند از روى اختیار و مهربانى،
وَ رَغْبَهٍ وَ إِیْثَارٍ فَمُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله مِنْ تَعَبِ هَذِهِ الدَّارِ فِی رَاحَهٍ
و میل و ایثار، جوار رحمت خود را به او ارزانى داشت، و او را از رنج این جهان دل آسوده و راحت نمود
قَدْ حُفَّ بِالْمَلَائِکَهِ الْأَبْرَارِ وَ رِضْوَانِ الرَّبِّ الْغَفَّارِ وَ مُجَاوَرَهِ الْمَلِکِ الْجَبَّارِ
و فرشتگانى مقرّب بر او گماشت. چتر دولتش را در همسایگى خود افراشت و طومار مغفرت و رضوان را به نام او نگاشت، درود خداوند بر پدرم
صَلَّى اللَّهُ عَلَى أَبِی نَبِیِّهِ وَ أَمِینِهِ وَ خِیَرَتهِ مِنَ الْخَلْقِ وَ صَفِیِّهِ
که پیامبر اوست و امین وحی خدا و منتخب از خلق و برگزیده.
وَ السَّلَامُ عَلَیْهِ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.
درود و سلام و رحمت و برکات الهی بر او باد
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 1]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 1]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و أبیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما أحاط به علمک
با عرض سلام و احترام خدمت مخاطبین محترم
سرزمین فدک صد و چهل کیلومتری شهر مدینه واقع شده است و مساحت آن پنجاه کیلومتر در پنجاه کیلومتر می باشد. حتی امروزه هم دشمنان اهل بیت علیهم السلام نام سرزمین را به الحائط یعنی دیوار، تغییر داده اند.
وقتی غاصبین حق خلافت در زمان حضرت زهرا سلام الله علیها کارگزاران بی بی دو عالم را از این سرزمین بیرون کردند، حضرت زهرا سلام الله علیها چادر بر سر کردند و دورتا دور حضرت را زنان و فامیل خود بی بی دو عالم گرفتند و حضرت وارد بر مسجد شدند. پرده ای زدند که مردان در یک طرف و زنان در سمت دیگری قرار گرفتند. آهی کشیدند که از آن آه تمام مردم گریه کردند. حمد و ثناء الهی گفتند.
که مردم باز هم اشک ریختند و گریه کردند. شروع کردند به این خطبه را خواندند الحمدلله علی ما أنعم… . در این جلسه به سه بحث و سه کلمه اشاره می کنیم که فرق بین حمد و شکر و ثناء که حضرت زهرا سلام الله علیها می فرمایند، در چیست. چقدر دقیق فرمودند الحمدلله علی ما أنعم، حمد در مورد تمام نعمتهایی که خداوند تبارک و تعالی را به انسان می دهد.
به انسان و به تمام انسان ها و موجودات می دهد. یعنی حمد در برابر تمام نعمت ها است. چه نعمت به من داده شود، چه داده نشود. بعنوان مثال می گوییم فهم و هوش من بسیار پایین است. درست؟
به اینکه فهم و هوش دیگر افراد بالاست، کاری نداریم. به تمام نعمت هایی که خداوند برای همه افراد آورده است، خدا را حمد می کنم. شکر به چه معناست؟ یعنی ستایش خداوند تبارک و تعالی و حمد از کارهایی است که با اختیار انسان انجام می شود. حمد در برابر سرزنش است. چرا کسی را سرزنش می کنند؟ چون با اختیار کار قبیحی را انجام می دهد.
چرا حمد می کند؟ چون با اختیار کار خوبی را انجام می دهد. لذا خداوند کسی که با اختیار کار حسنه ای را انجام می دهد، ثواب می دهد پس حمد دربرابر تمام نعمت هاست اما شکر نعمتی است که به من رسیده. برای مثال هوش، فهم، چشم، سلامتی، امنیت و تمام این نعمت هایی که به ما رسیده است را شکر می کنیم یعنی سپاسگزاری می کنیم.
لذا اگر شخصی بمن عنایت کرد، مرحمت کرد، چیزی را به من داد، از او تشکر می کنم که به آن شکر می گویند. ثنا چیست؟ ثنا، مدحی است که تکرار دارد. یعنی انسان باید دائما از خداوند تشکر کند. چرا؟ چون خداوند دائما به او مرحمت می کند، عنایت می کند و این شامل هر مدحی می شود؛ چه اختیاری انجام شود و چه غیر اختیاری. چه جمادات باشد، چه انسان، ازاین بابت تفاوتی ندارد. اینکه گفتیم غیراختیاری، یعنی مثلا شخصی زیبارو یا بلند قد است.
این موارد با اختیار او نبوده است بلکه خداوند تبارک و تعالی او رو بدین گونه آفریده است. پس نسبت به این موارد حمد می کنم. بنابراین ثنا از همه دائره وسیع تری دارد (شی اختیاری و غیر اختیاری، جمادات و غیر جمادات)، سپس حمد و پس از آن شکر است.
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 2]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 2]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و أبیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما أحاط به علمک
باعرض سلام و احترام خدمت بینندگان و شنوندگان محترم
یکی از مباحث و موضوعات مهمی که مورد غفلت واقع شده است، بحث توحید و شناخت پروردگار است که در خطبه اول از امیرالمومنین علیه السلام در نهج البلاغه حضرت می فرمایند: اول الدینِ معرفتُه اول دین و ابتدای دین شناخت پروردگار است و این شناخت واقعی و حقیقی و درست، باز از کلام اهل بیت علیهم السلام به دست ما می رسد که بِنا عُرِفَ الله بِنا عُبِدَالله.
در حدیث دیگری فرمودند: أوَّلُ معرفهِ الله تَوحیدُه اولین معرفت خدا این است که او را یگانه بدانیم و توحید پروردگار و اینکه او را بشناسیم، صفات پروردگار رو بشناسیم، این یکی از وظایف تمام مسلمین و تمام محبین اهل بیت علیهم السلام است که باید به دنبال آن بروند و خداشناسی را به صورت دقیق یاد بگیرند.
بی بی دو عالم حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها در ابتدای خطبه فدکیه به صورت دقیق به بحث توحید می پردازند: الحمدلله علی ما أنعَم و لهُ الشُّکرُ عَلی ما ألهَم. در جلسات قبل گفتیم که فرق بین حمد و شکر و ثنا چیست. در این جلسه به بحث حمد می رسیم که الحمدلله…
در اینجا چرا نفرمودند الله الحمد؟ بلکه فرمود الحمدلله. در سوره مبارکه حمد اینچنین داریم: الحمدلله رب العالمین یا نگفت که ألشکُرُ لَه بلکه که فرمود لَهُ الشُّکر علی ما ألهم یا از ثنا که عطف بر شکر می شود، در این جا نفرمود که الثَّناءُ لَه بلکه اینجا عرض می شود و لَهُ الثناء ثنا برای خداوند است.
یکی از مباحث مهم این است که از این عبارات حصر فهمیده شود. حصر قطعا و یقیناً و غیر از این نیست که حمد فقط برای پروردگار است. اگر می گفت که الله الحمد ما در اینجا مشخص می شد که علاوه بر اینکه حمد برای خداوند تبارک و تعالی است، برای غیراو هم ثابت می شود.
وقتی که فرمود الحمدلله، یعنی اینکه حمد فقط برای ذات پروردگار است که در اینجا در علم معانی بیان هم مشخص است که تقدیم مسند بر مسند علیه این مورد را متوجه می شویم.
چرا حمد فقط برای خداوند است و برای شخص دیگری نیست؟ چون که منشاء و مبداء تمام کمالات از پروردگار است. در آیه ای این چنین داریم: «أعوذ بالله من الشیطان الرجیم. و ما بِکُم مِن نعمَهٍ فَمِن الله» هر نعمتی که به شما می رسد، از پروردگار است. پس مدح آن هم باید برای پروردگار باشد. لذا فرمود الحمدلله. حمد فقط برای خداوند تبارک و تعالی است.
مطلب بعدی علاوه بر اینکه این محبوبیت را دارد، حامد هم هست. علاوه بر اینکه باید مورد حمد واقع شود، او کسی است که حمد واقعی را برای خودش انجام می دهد، خود پروردگار است. چرا چون کُنهِ معرفت به هر نعمتی را هر کسی نمی تواند متوجه شود.
نعمتی که خداوند به من عنایت کرده، مرحمت فرموده، فقط خودش می تواند به کُنهِ معرفتش برسد و ما اگرچه شکر می کنیم که حمد می کنیم اما حمد واقعی نیست. یعنی این که معرفت به کُنهِ این نعمت را متوجه نمی شویم. پس فقط حمد می کنیم.
لذا آن کسی که حمد واقعی انجام می دهد، خود خداوند است. پس هم حامد است و هم محمود. لا اُقصی ثناء علیک کما أثنَیتَ علی نفسِک، آنطور که خودت ثنا انجام می دهی، هیچ کسی نمی تواند انجام بدهد.
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 3]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 3]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها و خطبه های دیگر از اهل بیت علیهم السلام، سخنان رسول الله صلی الله علیه و آله، آیات الهی، عملکرد تمام این ها در معرفت ما و شناخت ما نسبت به خداوند و نسبت به وجود اهل بیت علیهم السلام و همچنین در اعمال ما تاثیرگذار است.
همچنین شرح خطبه ای که گفته می شود؛ از بانویی است که خداوند تبارک و تعالی به غضب او عضبناک می شود و به رضایت او راضی است. لذا دقت در این خطبه انسان را بسیار به کمال نزدیک می کند. «الحمدلله علی ما انعم»، حمد می کنم بر آن چیزی که خداوند به من نعمت داده است. چه آن نعمت به ما رسیده باشد و چه نرسیده باشد.
توضیحات این موارد را گفتیم. واقعاً بنشینیم و فکر کنیم. بهترین و بیشترین و بالاترین نعمتی که خداوند تبارک و تعالی به انسان می دهد، چه چیزی هست؟
مرحوم فرات کوفی در تفسیرشان در صفحه ۶۰۶ این حدیث را می آورد. ذیل این آیه: «ثم لتسئلن یومئذ عن النعیم» که در آن روز یعنی قیامت، یقیناً و به طور قطع، همه انسان ها و مردم را از نعیم سؤال و بازخواست می کنند.
حضرت فرمودند: مراد از این نعیم، «ولایتنا»، ولایت ماست. «والله یا اباالحفص» (آن شخص راوی) به خدا قسم آن چیزی که سؤال می کنند و آن نعمتی که به شما داده اند و سؤال می کنند، ولایت ماست. لذا بالاترین و مهمترین نعمت، ولایت اهل بیت علیهم السلام و محبت آن ها می باشد.
اگر کسی این نعمت بزرگ را نداشته باشد و اهمیت ندهد، چقدر نعمت ها را از دست داده است. بلکه بزرگترین نعمت را از دست داده است.
قسمتی دیگری از خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها که در ادامه می آید: «وله الشکر علی ما الهم». در این جا بی بی دو عالم می خواهند فضیلتی را از خودشان نشان بدهند که من چه کسی هستم و چه فضیلت و چه مقامی دارم. در این جا گفتیم که شکر، آن نعمتی است که به انسان رسیده است. بی بی دو عالم می فرمایند این شکر، شکر بر آن چیزی است که بر من الهام شده است.
الهام نوعی از وحی است اما پایین تر. فرق آن با وحی در این است که در وحی، ملک دیده می شود اما در الهام دیده نمی شود. گاهی اوقات الهام، نوعی است. همه عموم مردم را می گوید. مثلا کار خوب و کار بد. کسی دست یک شخصی را بگیرد و به او کمک کند، همه می گویند این کار خوب است. این نیاز نیست که شخصی به انسان چیزی یاد بدهد. همه متوجه این عمل می شوند.
یا در مورد بدی، بعضی از بدی ها را همه مردم متوجه می شوند. این را می گویند: الهام نوعی و عمومی.
اما الهام خاص، در مورد اولیاء پروردگار می باشد که فقط برای اولیائش دارد. این جا بی بی دو عالم می فرماید که «وله الشکر علی ما الهم» شکر برای آن نعمتی که به من عنایت کردی و آن الهام است. لذا در روایات ما اشاره شده به مصحف فاطمه زهرا سلام الله علیها، که آنچه جبرئیل می آورد و به بی بی دو عالم می فرمود و می نوشت و نامیده شده است: «مصحف فاطمه سلام الله علیها»
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 4]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 4]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
با عرض سلام و احترام خدمت بینندگان و شنوندگان محترم
در ادامه خطبه شریف فدکیه، بی بی دو عالم بعد از حمد و ثناء الهی می فرمایند: «الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا أَنْعَمَ وَ لَهُ الشُّکْرُ عَلَى مَا أَلْهَمَ»
تفاوت های بین شکر و حمد و ثنا را گفتیم و مباحثی در مورد الهام و حمد بیان شد. امروز می خواهیم در مورد شکر و مراتب شکر بگوییم که مراتب شکر بر سه قسم است.
قسم اول زبانی است که انسان به گوید: «شکراًلله، حمداًلله» لذا فرموده اند بعد از نماز به سجده روید و صد مرتبه این ذکر را بگوئید و اگر نتوانستید، سه مرتبه حداقل این ذکر شریف را بگویید: «شکراًلله، شکراًلله، شکراًلله»
گفتیم شکر، آن نعمتی است که به من رسیده است. حمد بالاتری از این بود و اعم از این بود. اما شکر آن نعمتی است که به من رسیده است. می خواهم این نعمت را شکرگزاری کنم، یکی از آنها زبانی است. دومین مرتبه شکر، نگه داشتن این نعمت است که انسان نعمتی را که خدا به او عطا کرده، بتواند نگه دارد و از بین نبرد.
مانند کسی که به شخصی هدیه ای می دهد، ببیند که اهمیتی به این هدیه نمی دهد یا این هدیه را از بین برده و در نگه داری آن کوشا نبوده است. دفعه بعدی این کار را انجام نمی دهد.
در آیات الهی هم داریم که می فرماید: «اعوذبالله من الشیطان الرجیم. لئن شکرتم لازیدنکم» اگر شکر کنید، ما برای شما نعمت را زیاد می کنیم. «ولئن کفرتم ان عذابی لشدید» و اگر کفران کنید، عذاب ما شدید است. یعنی چه؟ یعنی گاهی اوقات عذاب و نقمت، گاهی اوقات زوال آن است و آن نعمت را از انسان می گیرد.
گاهی اوقات این چنین نیست. نعمت را دارد ولی نمی تواند از آن استفاده کند. مانند کسی که در یک سفره رنگین نشسته است اما بخاطر زخم معده یا مریضی دیگر نمی تواند استفاده کند. این هم به یک شکل است. پس انسان در مقابل شکر، نباید کفران نعمت کند. در حالی که اگر انسان کفران نعمت هم کرد، چیزی از خدا کم نمی شود.
به این آیه دقت کنید: «من شکر فانما یشکر لنفسه.» کسی که شکرگزار باشد، منفعت شکر او، به خودش بر می گردد. «و من کفر فان ربی غنی کریم» و اگر کسی کفران کند، خداوند تبارک و تعالی بی نیاز است. یعنی نیازی به تو ندارد. این برای من است که به نفع من باشد.
و سومین مرتبه شکر این است که: اگر در نعمتی که خداوند به انسان عنایت کرده، تکلیفی در آن نهفته شده، به خوبی آن را انجام دهد. چه در واجبات، چه مستحبات.
مثلاً خداوند ثروتی به شخصی عنایت کرده، بتواند آن را در راه خدا هم انفاق کند. صدقه بدهد، دست مؤمنی را بگیرد. دست فقیری را بگیرد و بلند کند. لذا این نعمت هم یکی از آن نعمت هایی است که خداوند تبارک و تعالی به انسان مرحمت کرده است.
پس تا به این جا، معلوم شد که مراتب شکر سه گونه است و هر سه را از ما خواسته اند که به نحو احسن، انجام دهیم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاه
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 5]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 5]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
با عرض سلام و احترام خدمت بینندگان و شنوندگان محترم
در ادامه صفات توحیدی در خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها ،می رسیم به این قسمت: الثَّنَاءُ بِمَا قَدَّمَ مِنْ عُمُومِ نِعَمٍ ابْتَدَأَهَا
گفتیم در ثنا دو ویژگی نهفته شده است:
- تکرار است، یعنی انسان باید شکرگزار و ثناگوی پروردگار باشد.چرا؟ چون خداوند در عینی که دائماً دارد عنایت می کند و نعمت می دهد به انسانها، همین که انسان حیات دارد و نفس می کشد، خودش نعمت است.
- ثنا شامل نعمتهای اختیاری انسان می شود، مانند سخاوت. یا نعمتهای غیر اختیاری مثل زیبایی شخصی، اینکه شخصی قد بلند است. اینها به دست انسان نیست. غیر اختیاری است و در حیطه اختیارات او نیست. شامل موجودات می شود، چه دارای حیات باشند، چه دارای جمادات. مثلاً شخصی بیرون شهر می رود و رود زیبایی را می بیند.آبی جاری است. می گوید مدحت لولو علی صفاء جریان آب و این رودخانه چه زیباست. این موارد جمادات است و در حیطه انسان نیست. اما نمی گوییم حمدت این رودخانه را حمد می کنیم، می گوییم مدحت یعنی آن را مدح کردم. این مدح شامل ثنا می شود. پس این دو ویژگی در ثنا نهفته است.
بعد می فرمایند: بِمَا قَدَّمَ در عرب چنین رسم است که وقتی می خواهیم چیزی را در اختیار کسی قرار دهیم، عرب می گوید: قدّمهٌ له یعنی به او عنایت کردم، به او دادم، در اختیارش قرار دادم. حالا خداوند چه در اختیار ما قرار داده است؟ مِنْ عُمُومِ نِعَمٍ ابْتَدَأَهَا. مِنْ عُمُومِ یعنی نعمتهایی که به ما عطا شده است، این نعمتها ابتدائیست نه استحقاقی،
اینجا دو نوع نعمت داریم: یک نعمت قابل استحقاق است. یعنی انسان استحقاق پیدا می کند. لذا نعمت را به او می دهیم، مثال آن مانند اینکه شخصی که در منزل من زحمت می کشد و کاری انجام می دهد، در مقابل کار او اجرتی به او می دهیم.
این می شود نعمت که لازمه دوم استحقاق است، یعنی آن شخص کاری انجام داده، لذا اجرتش را به او می دهیم اما گاهی اوقات نعمت ابتدایی است. یعنی استحقاقش را ندارد و بدون اینکه استحقاق داشته باشد، به او مرحمت می کند. مانند پدر و مادر، برای فرزندشان چقدر زحمت می کشند؟ چقدر پدر از خودش مایه می گذارد، مادر مایه می گذارد که فرزند را بزرگ کند.
در حالی که آیا این فرزند نعمتی به پدر مادر داده است؟ نه هیچ نعمتی نداده است بلکه این پدر و مادر هستند که بدون استحقاق فرزندشان به او نعمت می دهند. خداوند تبارک و تعالی در این قسمت از خطبه بی بی دو عالم می فرمایند: او نعمتها را بدون اینکه ما مستحق آن باشیم، به ما عنایت کرده است.
مانند اکسیژن، هوا، آب، خاک بدون اینکه ما مستحق آن باشیم. قبل از اینکه ما خلق شویم، این نعمتهای لازم را برای ما به وجود آورده است. در دعاها هم داریم «یا مبتدئاً بالنعم قبل استحقاقها» ای کسی که نعمت به ما دادی، قبل از اینکه مستحق آن نعمت باشیم.
در دعای صحیفه سجادیه، در دعای 37 … اللَّهُمَّ إِنَّ أَحَداً لَا یبْلُغُ مِنْ شُکْرِکَ غَایهً إِلَّا حَصَلَ عَلَیهِ مِنْ إِحْسَانِکَ و لَا یبْلُغُ مَبْلَغاً مِنْ طَاعَتِکَ وَ إِنِ اجْتَهَدَ.
اینکه هیچکس به طاعت تو نخواهد رسید؛ اگر چه تلاش کند، اجتهاد کند، مگر اینکه إِلَّا کَانَ مُقَصِّراً دُونَ استحقاقک خودش را مقصر بداند. خودش را مسحق او نداند، مگر اینکه تو از فضلت به او عنایت کنی.
پس اینجا نتیجه می گیریم خداوندی که اینقدر عنایت کرده، اگر من نمازی می خوانم، صدقه ای می دهم، از جانب اوست. پس لازم است که بیشتر شکرگزار پروردگار باشیم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاه
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 6]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 6]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
با عرض سلام و احترام خدمت بینندگان و شنوندگان محترم.
ادامه بحث توحیدی: در خطبه شریفه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها به این نکته اشاره فرمودند که: وَ الثَّنَاءُ بِمَا قَدَّمَ مِنْ عُمُومِ نِعَمٍ ابْتَدَأَهَا. خداوند تبارک و تعالی قبل از این که انسان ها استحقاق نعمتی را داشته باشند، به آن ها بدون استحقاق نعمت عنایت و عطا فرموده است و در مقابل این همه نعمتی که خداوند تبارک و تعالی به انسان مرحمت نموده، فرموده از من اطاعت کنید و از شیطان پیروی نکنید. لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیطَانِ
خداوند تبارک و تعالی در برابر این همه نعمت، حیات و نَفس و نَفَس و قدرت و قوتی که عنایت کرده، فرموده که نماز بخوانید. روزه بگیرید، جهاد انجام دهید، تازه این ها همه به نفع شماست و موجب فزونی نعمت من می گردد. اگر من نماز می خوانم، توفیقی از سمت اوست، اگر من ثروتی دارم و در راه خدا انفاق می کنم، باز توفیق آن از سمت پروردگار است. رزق و روزی زیادی به من عنایت کرده که توانسته ام انفاق کنم.
لذا این جا باید دقت داشته باشیم حضرت زهرا سلام الله علیها می فرمایند: انسان ها نعمت هایی دارند که مستحق آن نبودند. بدون استحقاق خداوند تبارک و تعالی به آن ها عنایت کرده است.
خب در برابر این همه ثواب اگر انسان ناشکری کرد، آیا مذمت نمی شود؟ در این مورد سه آیه را تذکر می دهم که اگر انسان تقوا و ایمان داشته باشد، برکات را از آسمان و زمین به انسان می رساند.
سوره اعراف آیه 96: اعوذ باالله من الشیطان الرجیم وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ. و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتى از آسمان و زمین برایشان مى‌گشودیم، ولى تکذیب کردند. پس به [کیفر] دستاوردشان [گریبان] آنان را گرفتیم.
و از سمت دیگر اگر می بینید تغییری در بین مردم ایجاد می شود، عذاب می آید. این امر به اعمال خود انسان ها بر می گردد. إِنَّ اللَّهَ لا یغَیرُ ما بِقَومٍ حَتّى یغَیروا ما بِأَنفُسِهِم وَإِذا أَرادَ اللَّهُ بِقَومٍ سوءًا فَلا مَرَدَّ لَهُ وَما لَهُم مِن دونِهِ مِن والٍ
در حقیقت، خدا حال قومى را تغییر نمى‌دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند. و چون خدا براى قومى آسیبى بخواهد، هیچ برگشتى براى آن نیست، و غیر از او حمایتگرى براى آنان نخواهد بود.
نتیجه بحث
بی بی دو عالم می فرمایند: وَ الثَّناءُ بِما قَدَّمَ. قبل از این که انسان مستحق نعمتی باشد، خداوند تبارک و تعالی به او نعمت مرحمت و عنایت کرده است. پس در برابر این نعمت باید شکرگزار پروردگار باشیم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاه
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 7]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 7]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
ادامه بحث توحیدی
آن چه گذشت: حضرت زهرا سلام الله علیها می فرمایند که قبل از این که انسان استحقاق نعمتی را داشته باشد، خداوند به او نعمت عنایت فرموده است. و گفتیم این نعمت ها، گاهی اوقات به خاطر عملکرد اقوام و قوم ها تغییر پیدا می کند و گاهی اوقات هم خداوند تبارک و تعالی به انسان ها مهلت و نعمت فراوان می دهد و آن ها کفران نعمت می کنند «لِیزْدَادُوا إِثْمًا» تا این که گناهان آن ها بیشتر شود.
به این آیه دقت فرمایید:
وَلَا یحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِینٌ 178 آل عمران
و البته نباید کسانى که کافر شده اند تصور کنند این که به ایشان مهلت مى دهیم، براى آنان نیکوست. ما فقط به ایشان مهلت مى دهیم تا بر گناه [خود] بیفزایند، و [آنگاه] عذابى خفت آور خواهند داشت.
لذا خداوند در عذاب کردن اشخاص عجله ای ندارد.
صدیقه طاهره سلام الله علیها در ادامه می فرماید:
وَ سُبُوغِ آلَاءٍ أَسْدَاهَا وَ تَمَامِ مِنَنٍ أَوْلَاهَا
سُبُوغِ به معنای کمال و کامل شدن است. آلَاءٍ یعنی نعمت ها. و به خاطر احسانهای بی شمار و گسترده معنوی و مادی که آنها را به ما اعطاء کرده است. آلاء به معنای نعمت، مانند این آیه: فَبِأَی آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ یا فَاذْکُرُوا آلاءَ اللَّهِ نعمت های الهی را به یاد داشته باشید.
أَسْدَاهَا یعنی عنایت فرمود. لذا در این جا هر چیزی که برای انسان نیاز است را خداوند تبارک و تعالی برای او آماده می کند. مانند سوره نباء را اگر دقت داشته باشید، می رسیم به این قسمت ها:
أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهاداً
زمین را برای شما آماده کرد و جای آرامش قرار داد.
وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا
میخ ها ی زمین را کوه ها، قرار داد و الا شما از بین می رفتید.
وَخَلَقْنَاکُمْ أَزْوَاجًا
و شما را زوج و جفت آفرید تا این که به سکونت و آرامش برسید.
وَجَعَلْنَا نَوْمَکُمْ سُبَاتًا
و خوابتان را مایه استراحت و آرامش [و تمدّد اعصاب] قرار دادیم
تا انتهای سوره و در این قسمت هم می توانیم به توحید مفضل از امام صادق علیه السلام مراجعه کنیم که چقدر خداوند نعمت داده است.
آلَاءٍ یعنی متصل، یعنی تمام نعمت ها برای انسان متصل است و به یک شکل نیست که فقط یک نعمت باشد. نعمت های مختلفی به انسان عنایت کرد تا انسان ها از یاد او غافل نشوند.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاه
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 8]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 8]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صلِّ علی فاطمهَ و أبیها و بعلِعا وَ بنیها و سِرِّ المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
با عرض سلام و احترام خدمت بینندگان و شنودگان محترم، در این خطبه فصاحت و بلاغت از کلام حضرت زهرا سلام الله علیها جاریست. در ابتدای خطبه شان به اینجا می رسیم که فرمودند: «والثَّناءُ بِما قَدَّمَت مِن عُمومٍ نِعَمٍ إبتَدَاها وَسُبُوغ آلاءٍ أسْداها وَ تَمَامِ مِنَنٍ أولاهَا» در این جا از نعمت های عمومی شروع می‌کنند و به نعمتهای سنگین ختم می کنند.
به یک معنا از نعمتهای ضعیف شروع می شود و به نعمت های قوی ختم می شود. این فصاحت این کلام را می‌رساند. ما سه نوع نعمت داریم: یک نعمت عمومی است که شامل تمام مردم می‌شود. مانند: نعمت هوا، نعمت آب، نعمت آفتاب، رزق و روزی؛ هم برای مؤمنین، هم برای کفار، هم برای یهود و هم برای مسیح است. تمام مردم شامل این می شوند.
لذا بی بی دو عالم اینچنین آوردند: والثَّناءُ بِما قَدَّمَت مِن عُمومٍ نِعَمٍ إبتَدَاها یکسری نعمت ها، نعمت های خصوصی است که اینها شامل اکثر مردم می شود. مانند بینایی، مانند هوش و فهم و عقل. اینها نعمت های خصوصی هست. خیلی از افراد شامل این قسمت می شوند اما عده‌ای هم شامل اینها نمی‌شوند. آنان اقل هستند. انسانهای کمی هستند که اینچنین هستند ولی بیشتر مردم را شامل می شود …
لذا فرمود: سُبُوغ آلاءٍ أسْداها یعنی چیزهایی که مردم نیاز دارند، کامل کرد. نعمت هایی که نیاز دارند را کامل نموده؛ یکی از نعمت ها، نعمت های أَخَذ هستند. این نعمت های أَخَذ چون با ارزش هستند، چون گران قیمت و با ارزش هستند، به افراد خاص جامعه خداوند عنایت می‌کند. لذا با کلمه مِنَنٍ می آید وَ تَمَامِ مِنَنٍ أولاهَا، مانند این آیه واون.
نعمت های أَخَذ چیست؟ نبود ولایت و قبول نبوت رسول الله]، قبول خداوند تبارک و تعالی با آن چیزی که فرمودند که این نعمت شامل همه نمی‌شود. نگاه کنید چقدر در دنیا مسلمین داریم در بین این همه، میلیاردها چه اندازه مذهب و دین شیعه را پذیرفتند؟ این ها می شوند أَخَذ.
لذا این منتی است که بر سر ما گذاشته خداوند تبارک و تعالی که قبول نعمت ولایت اهل بیت علیهم السلام را داشته باشیم. سوره آل عمران آیه شصت و چهارم: أَعوذُ بِالله مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم، لَقَد مَنَّ الله عَلَی المُومِنین ما منت، با مِنَنَ اومده … خدا منت گذاشته بر مؤمنین إذ بَعَثَ فیهِم رسولاً مِن إنفُسِهِم اینکه پیغمبر و رسولی از خودشان برای آنها آورده است. ادامه آیه را می توانید خود بررسی نمایید.
در صحیفه سجادیه، دعای دوم امام سجاد علیه السلام می فرماید: الحمدلله الذی مَنَّ عَلَینا بِمحمَّدٍ نبیه صلی الله علیه و آله دونَ الاُمَمِ الماضیه شکر خدایی را که منت گذاشت بر ما، اینکه پیغمبری بر ما عنایت کرده که به امت های قبلی عنایت نکرده است. نعمت بزرگی هست که امت های قبلی ندارند اما ما دارای این نعمت هستیم.
پس بی بی دو عالم سه نوع نعمت را با سه جمله از فصاحت شان بیان می‌کنند که آخرین آن نعمت هایی أخَذی است که شامل هر انسانی نمی شود. پس چون این نعمت را داریم، باید قدردان این نعمت ولایت و محبت اهل بیت و خاصه رسول الله صلی الله علیه و آله باشیم.
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 9]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 9]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
در ادامه بحث توحید در خطبه فدکیه به این قسمت رسیدیم که فرمودند:
وَ تَمَامِ مِنَنٍ أَوْلَاهَا
گفتیم که خداوند تبارک و تعالی نعمت با ارزش و گران بها را با کلمه مِنَنٍ می آورد که یکی از آیاتش را جلسه قبل عرضه داشتیم که خداوند منت می گذارد بر مؤمنینی که پیغمبری از خودشان آورده است.
محبت حضرت زهرا سلام الله علیها هم گنجی پر بها است که به هر کسی داده نمی شود. فلذا باید بدانیم که چقدر خداوند به ما منت گذاشته است که محبت بی بی را در دل ما نهادینه کرده است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
«یا سَلْمَانُ مَنْ أَحَبَّ فَاطِمَهَ ابْنَتِی فَهُوَ فِی الْجَنَّهِ مَعِی وَ مَنْ أَبْغَضَهَا فَهُوَ فِی النَّارِ. یا سَلْمَانُ حُبُ فَاطِمَهَ ینْفَعُ فِی مِائَهٍ مِنَ الْمَوَاطِنِ أَیسَرُهَا الْمَوْتُ وَ الْقَبْرُ وَ الْمِیزَانُ وَ الْمَحْشَرُ وَ الصِّرَاطُ وَ الْعَرْضُ وَ الْحِسَابُ [المحاسبه] فَمَنْ رَضِیتِ ابْنَتِی عَنْهُ رَضِیتُ عَنْهُ وَ مَنْ رَضِیتُ عَنْهُ رَضِی اللَّهُ عَنْهُ وَ مَنْ غَضِبَتْ عَلَیهِ فَاطِمَهُ غَضِبْتُ عَلَیهِ وَ مَنْ غَضِبْتُ عَلَیهِ غَضِبَ اللَّهُ عَلَیهِ. یا سَلْمَانُ وَیلٌ لِمَنْ یظْلِمُهَا وَ یظْلِمُ بَعْلَهَا [أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ] عَلِیاً وَ وَیلٌ لِمَنْ یظْلِمُ شِیعَتَهَا وَ ذُرِّیتَهَا.» بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۲۷، ص۱۱۶. منابع اهل تسنن: مقتل الحسین، خوارزمی، ج۱، ص۱۰۱ ؛ فرائد السمطین، جوینی، ج۲، ص۶۸ ؛ ینابیع الموده، قندوزی، ج۲، ص۳۳۲.
هرکس که فاطمه سلام الله علیها ، دخترم را دوست داشته باشد، در بهشت همراه من است و کسی هم که بغض او را داشته باشد، در آتش است.
محبت حضرت زهرا سلام الله علیها در صد جا انسان را یاری می رساند و به نفع انسان است و آسان ترین آنها، آن زمانی است که روح انسان از بدنش جدا می شود و آن لحظه ای که انسان را در قبر می گذارند و آن هنگامی که می خواهد از صراط مستقیم رد شود و در میزان، در محشر که همه از هم فرار می کنند، آن کسی که نجات بخش است، محبت حضرت زهرا سلام الله علیها می باشد.
پس کسى که دخترم فاطمه سلام الله علیها از او خشنود باشد، من از او خشنودم و کسى که من از او خشنودم، خدا از او خشنود است و کسى که دخترم فاطمه سلام الله علیها بر او خشمناک باشد، من بر او خشمناکم و کسى که من بر او خشمناک باشم، خدا بر او خشمناک است.
اى سلمان! واى بر کسى که به دخترم فاطمه سلام الله علیها ستم کند و وای به حال کسی که به شوهرش علی علیه السلام ظلم نماید، و واى بر کسى که به فرزندان و شیعیان او ستم کند.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاه
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 10]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 10]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و سر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
رسیدیم به این قسمت از مباحث توحیدی خطبه شریف فدکیه که حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند:
وَ تَمَامِ مِنَنٍ أَوْلَاهَا
گفتیم که خداوند نعمت های زیادی به انسان ها داده است. گاهی اوقات نعمت عمومی است که به همه انسان ها داده است. گاهی اوقات خصوصی است و گاهی اوقات اخص است و نعمت های با ارزش و گران بها را خداوند تبارک و تعالی با مِنَنٍ می آورد و بی بی دو عالم نیز با مِنَنٍ آورده اند.
یکی از نعمت های بزرگی که خداوند به ما عنایت کرده است و به هر کسی نمی دهد، قبول اسلام و پذیرش وجود نازنین رسول الله صلی الله علیه و آله به عنوان نبی و امام است.
به این حدیث توجه بفرمایید!
عن علّی بن أبی طالب علیه السلام قال :قال رسول اللّه : ما خَلَقَ اللّه أفْضَلَ مِنِّی ؛ وَ لا أَکرَمَ عَلَیهِ مِنّی. قالَ علی فَقُلْتُ ؛ یا رَسُولَ اللّه؛ فَأنْتَ أفْضَلُ اَمْ جَبرَئیلُ ؟ فَقَالَ: یا عَلِی إنَ اللّه تَبَارَک وَتَعالی فَضَّلَ اَنبیائَهُ المُرسَلینَ عَلَی مَلائِکتِهِ الْمُقَرِبِینَ وَفَضَّلَنی عَلی جَمِیعِ النّبِیینَ وَالْمُرْسَلِینَ وَالفَضْلُ بَعْدِی لَک یا عَلِی و لِلأَئمَّهِ مِنْ بَعدِک؛ وَ إِنَّ الْمَلائِکهَ لَخُدّامُنا وَخُدّامَ مُحبینا. یا عَلی، الَّذِینَ یحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَن حَولَهُ یسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمِ وَیسْتَغْفِروُنَ لِلّذینَ آمَنُوا بِوِلایتِنَا یا عَلِی، لَوُلا نَحْنُ ما خَلَقَ اللّه آدَمَ علیه السلام وَ لا حَوّاءِ وَ لا الجَنَّهُ وَ لا النّار؛
وَ لا السَّمَاءَ وَ لا الأرضَ فَکیفَ لا نَکونُ أفْضَلَ مِنَ الْمَلائِکهِ وَ قَد سَبَقْنَاهُمْ إلی مَعرِفَهِ رَبَّنَا وَتَسْبیحِهِ وَتَهْلیلِهِ وَتَقْدیسِهِ لاِءنَّ أَوّلَ مَا خَلَقَ اللّه عَزَّوَجَلَّ أرْواحُنا ؛ فَأَنْطَقَهَا بِتَوحیدِهِ وَ تَمْجیدِهِ ثُمَّ خَلَقَ الْملائِکهَ. فَلَمَّا شاهَدوا أَرواحَنا نُورا واحِدا، استَعظَمَت أَمْرَنَا فَسَبَّحنا، لِتَعلَمَ الْمَلائِکهُ أنّا خَلقٌ مَخْلُوقُونَ، وَأنَّهُ مُنَزَّه عن صِفاتِنَا؛ فَسَبَّحَتِ الْملائِکهُ بِتَسْبیحِنا وَنَزَّهَتْهُ عَن صفاتنا…
عیون اخبار الرضا؛ ج 1، ص 204، «باب السادس والعشرون»، ح 22
در حدیثی از علی بن موسی الرضا علیه السلام چنین آمده که امیرالمؤمنین علیه السلام به رسول الله صلی الله علیه و آله می فرمایند: آیا شما افضلیت دارید یا جبرئیل؟
نه این که امیرالمؤمنین علیه السلام ندانند، بلکه علم اول و آخر در اختیار آن ها است اما این را می فرمایند که ما درک کنیم زیر پرچم کدام پیغمبر صلی الله علیه و آله و کدام علی بن ابیطالب علیه السلام هستیم و قدر بدانیم.
پس رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: خداوند انبیا را بر تمام ملائک مقرب برتری داد است و من را بر تمام انبیاء برتری و فضیلت داده است. پس من از تمام ملائک بالاترم و فرمودند: وَ اَلْفَضْلُ بَعْدِی لَکَ یا عَلِی … افضل بعد از من تو هستی یا علی … لِلأَئمَّهِ مِنْ بَعدِک …
بعد فرمودند:…. یا علی لَوْ لاَ نَحْنُ مَا خَلَقَ آدَمَ وَ لاَ حَوَّاءَ وَ لاَ اَلْجَنَّهَ وَ لاَ اَلنَّارَ… اگر ما نبودیم، حضرت آدم علیه السلام و حوا و جنت و جهنم و سما و ارض و هیچ کدام از این ها را خدا خلق نمی کرد. همه و همه به طفیل ما اهل بیت خلق شدند… فَکَیفَ لاَ نَکُونُ أَفْضَلَ مِنَ اَلْمَلاَئِکَهِ… پس چگونه از ملائکه بالاتر نباشیم؟!
ما هستیم که یاد دادیم تسبیح و تحلیل را به ملائکه. فَسَبَّحْنَا لِتَعْلَمَ اَلْمَلاَئِکَهُ… ما تعلیم دادیم به ملائکه که چگونه تسبیح گویند. فَسَبَّحَتِ اَلْمَلاَئِکَهُ بِتَسْبِیحِنَا… به تسبیح ما بود که ملائکه تسبیح و تحلیل گفتند…
و در حدیث دیگری داریم که حتی حضرت موسی علیه السلام آرزو می کند که ای کاش که من از امت پیغمبر صلی الله علیه و آله قرار می گرفتم. چرا که امت رسول الله صلی الله علیه و آله از تمام امت های باقی انبیاء افضل هستند.
این هم در کتاب تفسیر منصوب به امام حسن عسکری علیه السلام در صفحه 31 نقل شده. پس این تَمامِ مِنَنٍ اَوْلاها فقط یکی از آن نعمت ها این است که مسلمان هستیم و شیعه امیرالمؤمنین علی علیه السلام.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاه
divider style=”dotted” top=”40″ bottom=”40″]
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 11]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 11]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَهَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُکَ
درادامه بحث توحیدی خطبه فدکیه به این جملات زیبا می رسیم که فرمودند: جَمَّ عَنِ الْإِحْصَاءِ عَدَدُهَا
جم یعنی فراوانی و زیادی، اگر کسی بخواهد نعمت های پروردگار را بشمارد، نخواهد توانست.
در سوره نحل، آیه 18 چنین می خوانیم:
اعوذ باالله من الشیطان الرجیم وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَهَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا. سوره نحل، آیه 18
اگر کسی بخواهد بشمارد و به عدد بیاورد نعمتهای پروردگار را و در اختیار قرار بدهد و تصرف کند و تصور کند نعمتهای پروردگار را، نخواهد توانست!
مانند محبت مادر به فرزند، هر چقدر آدم برای مادر زحمت بکشد، نمی تواند حتی یک مورد از محبت های او را نمی تواند جبران کند. شخصی خدمت رسول الله صلی الله علیه و آله آمد و عرضه داشت حق پدر چیست؟ حضرت فرمودند: تا عمر داری، خدمتگزار او باش. اما حق مادر؟ حضرت فرمود: هیهات… هیهات! به دور است که کسی بتواند حق مادر را ادا کند.
بعد فرمودند: اگر به اندازه ریگ های بیابان و قطرات باران که نازل شده است، به او محبت کنید، نخواهید توانست حتی به اندازه یک روز که در رحم او بودید، حق او را جبران کنید. لذا وقتی انسان نگاه می کند و می بیند که مادر چقدر برای فرزندش زحمت می کشد و لازم است در برابر زحمت هایی که مادر برای فرزندش می کشد، خاضعانه و خاشعانه خدمتگزار او باشد.
به طریق اولی برای هر کدام از نعمت های الهی این چنین موشکافی کنیم، ببینیم برای یک چشم دیدن، برای گوش، برای تنفس کردن و حالت گوارش انسان و … هرکدام را به تنهایی چطور باید شاکر باشیم؟! اگر چشم من به مشکلی بر بخورد، چقدر باید هزینه کنم که به حالت اولیه برگردد. حتی اگر شخصی به هر دلیلی مریض شده است، باز هم باید خدا را شاکر باشد که بیشتر از آن بیمار نیست.
در روایتی داریم که حضرت فرمودند: در کارهای دنیایی به پایین دستتان نگاه کنید، اما در کارهای معنوی به بالا دستتان نگاه کنید.
… قُلْتُ یا رَسُولَ اَللَّهِ زِدْنِی قَالَ اُنْظُرْ إِلَى مَنْ هُوَ تَحْتَکَ وَ لاَ تَنْظُرْ إِلَى مَنْ هُوَ فَوْقَکَ فَإِنَّهُ أَجْدَرُ أَنْ لاَ تَزْدَرِی نِعْمَهَ اَللَّهِ …
بگیم فلانی چقدر عبادت می کند، من باید مثل او بشوم و نسبت به مسائل دنیایی به پایین دستم نگاه بکنم و مریض هم که هستم، باز بگویم خدا را شکر که خدا نعمتهای دیگر را از من نگرفته است. در این جا حدیثی داریم که حضرت فرمودند که مردم به سه گونه خداوند را عبادت می کنند:
وَ قَالَ علیه السلام إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللَّهَ رَغْبَهً فَتِلْک عِبَادَهُ التُّجَّارِ وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللَّهَ رَهْبَهً فَتِلْک عِبَادَهُ الْعَبِیدِ وَ إِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللَّهَ شُکراً فَتِلْک عِبَادَهُ الْأَحْرَار نهج البلاغه، ص510، حکمت 237
عده ای از مردم، ترس از جهنم و عده ای طمع بهشت را دارند و عده ای به خاطر محبت پروردگار خدا را عبادت می کنند.
نتیجه: اگر انسان ها بخواهند تمام نعمتهای الهی را بشمارند و تصرف کنند، نخواهد توانست. پس باید به هر یک از نعمت های الهی خداوند شاکر باشد و خاضعانه و خاشعانه در برابر پروردگار، عبد باشد و بندگی او کند!
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته
فایل تصویری و صوتی شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 12]
متن شرح خطبه فدک [بخش اول – شماره 12]
بسم الله الرحمن الرحیم
اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَهَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُکَ
در ادامه بحث توحیدی از خطبه شریف فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند: وَ نَأی عَنِ الْجَزاءِ اَمَدُها
کیفیت نعمتهای الهی به گونه ای است که قابل مقایسه با لطفی که انسان به شخصی انجام می دهد، نیست. اگر به شخصی لطفی می کنید، هدیه ای به او می دهید، هدیه ای به شما می دهد، در مقابل آن در روز خاصی، هدیه ای بالاتر از آن هدیه به شما می دهد.
حال خداوند تبارک و تعالی میلیاردها نعمت در اختیار من قرار داده است. من چگونه جبران این نعمت ها را بکنم؟! از کجا بیاورم که بتوانم این نعمتها را ادا کنم؟ چون هر نعمتی از جانب پروردگار است.
در سوره نحل آیه 53 می فرمایند:
اعوذ باالله من الشیطان الرجیم وَ ما بِکُمْ مِنْ نِعْمَهٍ فَمِنَ اللَّهِ ثُمَّ إِذا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فَإِلَیهِ تَجْئَرُونَ. سوره نحل آیه 53
هر نعمتی که به شما می رسد، همه از جانب پروردگار است. حال با این همه نعمتی که عنایت کرده، فرموده که مرا عبادت کنید «لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ» از نیرنگ شیطان تبعیت نکنید، نفس را زیر پایتان له کنید. نگویید که این پولی که به دستم رسیده، زحمت های خودم هست. آن هم هست اما بدانید! لا حول ولا قوه الا بالله بِحَولِ اللَّه وَ قُوَّتِهِ اَقُومُ وَ اَقْعُد.
هر عملی که انجام می دهید، از جانب پروردگار است. به قدرت و نیرویی که او داده است، توانستید این کار را انجام دهید. از این مبلغی که خدا به تو رسانده، این ثروتی که خدا در اختیار تو قرارداده است، اولا بدان که مال خودت نیست، مال پروردگار است وَ لِلَّهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ و ثانیا فرموده دست چند نفر را هم بگیر! چرا انسان این کار را انجام ندهد؟! چگونه انسان می تواند جبران این نعمت ها را بکند، در حالی که همه چیز از جانب پروردگار است.
چه بسا کسانی که نعمت ها را کفران کردند و خداوند آن ها را از یک روز که رییس یک قوم و رییس یک مملکت بوده، به یک روز انداخت که پشت میله های زندان بودند. چه بسا انسان هایی که ناشکری کردند و در عرض چند ساعت میلیاردها پول داشتند و یکباره ورشکسته شدند. پس این را بدان هر آنچه داریم، از جانب پروردگار است. او را شکرگزار باشیم و به نفس خودمان هم اطمینان نداشته باشیم.
در تفسیر قمی، جلد دوم، صفحه 75 ام سلمه نقل می کند: دیدم که رسول الله صلی الله علیه و آله در دل شب بلند شدند و اشک می ریزند و دستانشان را به سوی پروردگار بلند کردند و این چنین می گوید:
اللّهُمَّ لا تَکلنی إلی نَفسی طَرفَهَ عَینٍ أبَداً. تفسیر قمی، جلد 2، ص 75
پروردگارا مرا لحظه ای و کمتر از لحظه ای به حال خودم وا مگذار و بدانم که مالک اصلی من تو هستی!
لذا در این جا حضرت زهرا سلام الله علیها می فرمایند: وَ نَأی عَنِ الْجَزاءِ اَمَدُها چگونه می توان لطف و عنایت تو را جبران کنم، از این نعمت هایی که به من داده ای.
السلام علیکم و رحمه الله و برکاته
برای مطالعه و مشاهده مطالب خدمتگزاران میتوانید به فهرست مطالب در زیر مراجعه نمایید.
فهرست مطالب محرم فهرست مطالب فاطمیه فهرست مطالب نیمه‌شعبان فهرست مطالب غدیر کتابخانه خدمتگزاران
