مباهله چیست ؟ – سخنرانی مباهله

مباهله چیست ؟ (در اصطلاح درخواست عذاب است برای طرف دروغگو)

مباهله چیست ؟ مباهله یک واقعه ای ست که در آن حق و حقیقت آشکار می شود و مخالفان آن که مسیحیان نجران بودند با دیدن عظمت پیامبر و خاندانش صلوات الله علیهم اجمعین تسلیم شده و به خداپرستی و دین مبین اسلام روی آوردند.

مباهله چیست ؟ – ماجرای مباهله پیامبر صلی الله علیه و آله با مسیحیان نجران

در لغت به معنی دعا و درخواست ارسال چیزی که در اصطلاح درخواست عذاب است برای طرف دروغگو. «نجران»، با هفتاد دهکده تابع خود، در نقطه مرزی حجاز و یمن قرار دارد.

پیامبر اسلام در سال دهم هجرت نامه‌ای به اسقف نجران نوشت و طی آن مسیحیان نجران را به دین اسلام دعوت کرد. نمایندگان پیامبر اسلام، عتبه بن غزوان و عبدالله بن ابی‌ امیه و الهدیر بن عبدالله و صهیب بن سنان، نامه را به اسقف مسیحیان نجران رساندند.

فرازی از نامه آن حضرت: به نام خدای ابراهیم، اسحاق و یعقوب، از محمد پیامبر خدا به اسقف نجران: خدای ابراهیم و اسحاق و یعقوب را حمد و ستایش می کنم، و شما را از پرستش « بندگان»، به پرستش « خدا» دعوت می نمایم.

شما را دعوت می‌کنم که از ولایت بندگان خدا خارج شوید و در ولایت خداوند وارد گردید، اگر دعوت مرا نپذیرفتید باید به حکومت اسلامی جزیه بپردازید و در غیر این صورت به شما اعلام خطر می شود.

هیئت مسیحیان نجران متشکل از ۴۰ یا ۶۰ یا ۷۰ نفر به مدینه رفتند که بزرگان این هیئت را چنین نام برده‌اند: ابوحارثه بن علقمه که اسقف اعظم اهالی نجران بود و عاقب که اسم او عبدالمسیح بود و سید که اسم او ایهم بود. به مذاکره با پیامبر پرداختند.

بخشی از مذاکره آنان چنین است:

پیامبر (صلی الله علیه و آله)، من شما را به آئین توحید، پرستش خدای یگانه و تسلیم در برابر اوامر او دعوت می‌کنم. سپس آیاتی چند از قرآن برای آنان تلاوت نمود.

نمایندگان نجران: اگر منظور از اسلام، ایمان به خدای یگانه جهان است، ما قبلاً به او ایمان آورده و به احکام وی عمل می‌نمائیم.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: اسلام علائمی دارد و برخی از اعمال شما، حاکی است که به اسلام واقعی نگرویده اید. چگونه می‌گوئید که خدای یگانه را پرستش می کنید، حال آنکه شما صلیب را می پرستید، از خوردن گوشت خوک پرهیز نمی‌کنید و برای خدا فرزند قائلید؟

نمایندگان نجران: ما او را (مسیح) خدا می دانیم زیرا او مردگان را زنده کرد بیماران را شفا بخشید، و از گِل پرنده ای ساخت و آن را به پرواز درآورد، و تمام این اعمال حاکی است که او خدا است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: نه ! او بنده خدا و مخلوق او است، که خدا او را در رحم مریم قرار داد و این قدرت و توانایی را خدا به او داده است.

یکی از نمایندگان نجران: آری او فرزند خدا است زیرا مادر او مریم، بدون اینکه با کسی ازدواج کند، او را به دنیا آورده است، پس پدر او خدای جهان می باشد.

در این هنگام، فرشته وحی نازل گردید و به پیامبر گفت که به آنان بگوید: «وضع حضرت عیسی از این نظر مانند حضرت آدم است که او را با قدرت بی پایان خود، بدون اینکه دارای پدر و مادری باشد از خاک آفرید. » ( آل عمران /59)

نمایندگان نجران: گفت و گوهای شما ما را قانع نمی کند. راه این است که در وقت معینی با یکدیگر مباهله نمائیم، و بر دروغگو نفرین بفرستیم، و از خدا بخواهیم دروغگو را هلاک و نابود کند.

در این هنگام، حضرت جبرائیل نازل گردید، آیه مباهله را آورد تا پیامبر با کسانی که با او مجادله می کنند و حق را نمی پذیرند به مباهله برخیزد:

فمن حاجک فیه من بعد ما جائک من العلم فقـُل تعالوا نَدعُ ابنائنا وَ ابنائکُم وَ نِسائنا و نِسائکُم وَ انفُسَنا وَ انفُسَـکُم ثُمَّ نبتـَهـِل فـَنَجعل لعنه الله علی الکاذبین. سوره آل عمران /61

به آنان (مسیحیان نجران) بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت می‌کنیم شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت می‌کنیم شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت می‌کنیم شما نیز از نفوس خود را؛ آنگاه مباهله می‌کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار می‌دهیم. ( آل عمران /61)

قرار شد فردای آن روز به مباهله بروند. پیامبر و نمایندگان نجران، توافق کردند که مراسم مباهله در نقطه‌ای خارج از شهر مدینه، در دامنه صحرا انجام بگیرد.

اسقف مسیحی به نمایندگان نجران گفته بود در مراسم مباهله نگاه کنید، اگر محمد با فرزندان و خانواده اش برای مباهله آمد، از مباهله با او بترسید و اگر با یارانش آمد با او مباهله کنید.

این مطلب که در روایات شیعه و سنی آمده متفق اند که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حضرت علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را با خود به میعادگاه برد از پنجاه و یک طریق از شیعه و سنی نقل گردیده است. او پیش از ورود به میدان «مباهله»، به همراهان خود گفت: من هر وقت که دعا کردم، شما دعای مرا با گفتن آمّین بدرقه کنید.

اسقف نجران گفت: من چهره هائی را می بینم که هر گاه دست به دعا بلند کنند و از درگاه الهی بخواهند که بزرگترین کوهها را از جای بکند، فوراً کنده می شود.

بنابراین، هرگز صحیح نیست ما با این افراد ِ با فضیلت، مباهله نمائیم؛ زیرا بعید نیست که همه ما نابود شویم، و ممکن است دامنه عذاب گسترش پیدا کند، همه مسیحیان جهان را بگیرد و در روی زمین حتی یک مسیحی باقی نماند.

هیئت نمایندگی حاضر شدند که هر سال مبلغی به عنوان «جزیه» (مالیات سالانه ) بپردازند. سپس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: عذاب، سایه شوم خود را بر سر نمایندگان مردم نجران گسترده بود و اگر از درِ ملاعنه و مباهله وارد می شدند، صورت انسانی خود را از دست داده، در آتشی که در بیابان برافروخته می شد، می سوختند و دامنه عذاب به سرزمین نجران نیز کشیده می شد.

مباهله و حقانیت اسلام

مرحوم علامه طباطبائی در مورد مباهله چنین می گوید: هر فرد با ایمان با تأسی به نخستین پیشوای اسلام می تواند در راه اثبات حقیقتی از حقائق اسلام با مخالف خود به مباهله بپردازد و از خداوند برای او درخواست عذاب کند.

و هر فردی از مسیحیان و کلیمیان که بخواهند این معجزه الهی را از نزدیک مشاهده کنند. می توانند با فردی از افراد با ایمان اسلام در مورد حقانیت اسلام به مباهله بر خیزند و نتیجه آن را با دیدگان خود مشاهده نمایند.

امام صادق (علیه السلام) به یاران خود همین دستور را می داد که مخالفان را به مباهله دعوت کنند یکی از یاران آن حضرت به نام ابو مسروق به حضرتش گفت: من با مخالفان با آیه «وَاُولِی الأمْرِ مِنْکُمْ» نساء/59.

بر فضیلت و پیشوائی شما استدلال می کنم آنان می گویند این آیه مربوط به فرماندهان سپاه است و وقتی با آیه «اِنَّما وَلِیُّکُم اللهُ وَرَسُولُهُ…» مائده/55.

بر امامت علی(علیه السلام) احتجاج می کنم می گویند: این آیه مربوط به افراد با ایمان است نه شخص خاصی و هر موقع با آیه «اِلّا المَوَدَّهَ فِی القُرْبی» شوری/23. استدلال می کنم، مخالفان می گویند: این آیه مربوط به تمام بستگان پیامبر است.

امام صادق (علیه السلام) در پاسخ سائل فرمود: در چنین صورت آنان را به مباهله دعوت کن آنگاه نحوه مباهله را بیان کرد و فرمود: چیزی نمی گذرد مگر اینکه آثار مباهله ( نزول عذاب) را مشاهده می کنی.

همچنین در این روز آیه تطهیر نازل شده است و بعلاوه در این چنین روزی است که حضرت امیر علیه السلام انگشتری مبارکشان را در حال رکوع به سائل دادند و آیه انما ولیکم الله در شان ایشان نازل گردید

یکی از مساجد کهن و تاریخی در مدینه منوره، که مورد توجه حجاج و زائران بوده و هست، مسجدی است به نام «مسجد الإجابه» که در سال های اخیر، در محاورات مردم به اشتباه و بدون توجه به پیشینه تاریخی اش، به عنوان «مسجد مباهله» معرفی گردیده و از این جهت که مراسم مباهله رسول خدا صلی الله علیه و آله با مسیحیان نجران، در این محل به وقوع پیوسته، مورد اهتمام خاص قرار دارد.

اعمال روز مباهله 

اول، غسل

دوم، روزه

سوم، دو رکعت نماز که در وقت و کیفیت و ثواب مثل نماز عید غدیر است و آیه الکرسی که در نماز مباهله است تا هم فیها خالدون است.

چهارم، خواندن دعای مباهله

پنجم، دعایی که بعد از دو رکعت نماز و 70مرتبه استغفار خوانده می شود و اولش الحمد لله رب العالمین است.

همچنین صدقه دادن به فقرا بعنوان پیروی از امیرالمومنین علیه السلام و زیارت ایشان و بهتر است در این روز زیارت جامعه خوانده شود.