خطبه شعبانیه 14 – تذکر دهنده ماه رمضان

خطبه شعبانیه 14 – تذکر دهنده ماه رمضان

خطبه شعبانیه 14 : در بحث آداب و کیفیت دعا حرف برای گفتن زیاد است اما فرصت کم، لذا به یک پرسش در مورد دعا که معمولاً خیلی زیاد به ذهن ها می زند و مطرح می شود و به خصوص در ذهن کسانی که اهل دعا هستند و علاقه مند به دعا هستند بیشتر این پرسش پیش می آید، می پردازیم و آن سوال این است: مطرح می کنند که خدا که وعده کرده است: دعا کنید من اجابت می کنم.

فایل صوتی شرح خطبه شعبانیه 14

سخن در موضوع دعا به درازا کشید و با توجه به فرصت بسیار محدودی که ما در این دقایقی از هر روز ماه رمضان درپیش داریم، امروز ان شاالله به حول و قوه الهی این بحث را جمع می کنیم.

در بحث آداب و کیفیت دعا حرف برای گفتن زیاد است اما فرصت کم، لذا به یک پرسش در مورد دعا که معمولاً خیلی زیاد به ذهن ها می زند و مطرح می شود و به خصوص در ذهن کسانی که اهل دعا هستند و علاقه مند به دعا هستند بیشتر این پرسش پیش می آید، می پردازیم و آن سوال این است:

مطرح می کنند که خدا که وعده کرده است: ” ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ “[1]    دعا کنید من اجابت می کنم. از طرفی هم فرموده: “إِنَّ اللَّهَ لَا یُخْلِفُ الْمِیعَادَ”[2]   خدای متعال هرگز خلف وعده نمی کند. چه می شود که ما این قدر دعا می کنیم و مستجاب نمی شود.

پس تکلیف دعاهای غیر مستجاب  چیست؟ در این باره چه باید کرد و چگونه باید نظر داد؟ این موضوع در لابه لای احادیث ما بررسی شده، یعنی این سوال را از ائمه اطهار پرسیده اند یا ابتداً خود آن بزرگواران توضیح داده اند. دو، سه عامل راکه عوامل خیلی اصلی هستند اشاره می کنم و فقط فهرست مطلب را.

اولین مطلب: بحث گناهان ما هست، بسیاری از گناهان هستند که نعمت ها را عوض می کند. در آغاز دعای شریف کمیل داریم : “اَللّهُمَّ اغْفِرْلىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَحْبِسُ الدُّعاَّء”[3] ما گناه می کنیم این گناه دعا را محبوس می کند به نتیجه  نمی رساند، گناه می کنیم و این گناه نعمت ها را از ما صلب می کند، توفیقات ما را کم می کند. خود گناه اساساً یکی از موانع اجابت دعا است.

 دومین مطلب: حق الناس است، یعنی حقوقی از مردم برگردن ما است و ما ادا نمی کنیم، بی توجهی به حق الناس داریم، این عدم توجه به حق الناس قطعاً در اجابت دعا اثر منفی می گذارد، که باز در این باب روایت متعدد داریم.

سومین مطلب: که شاید یکی از مهم ترین نکته ها باشد، بحث حکمت پروردگار متعال است که خدای  متعال آنچه که در حکمت او هست یعنی آنچه که صلاح بنده خودش می داند، آن را هیچ گاه ترک نمی کند. لذا در جاهایی هست که دعا و خواسته ما به نفع ما نیست و به زیان ماست. از امیر المؤمنان سلام اللّه علیه در غرر الحکم داریم، می فرمایند: “إنَّ کَرَمَ اللّه‏ِ سُبحانَهُ لا یَنقُضُ حِکمَتَهُ ” کرم و بزرگواری و عطای خدا حکمت خدا را نمی تواند نغظ کند،

فَلِذلِکَ لا یَقَعُ الإجابَهُ فی کُلِّ دَعوَهٍ.”[4]  به این خاطر است که اجابت دعا در مورد همه ی دعاها واقع نمیشود.

یعنی گاهی اوقات بنده چیزی را میخواد که صلاح او نیست و خودش نمی داند،حال ممکن است این صلاح نیست را پنج سال بعد در همین دنیا متوجه بشود که به صلاحش نوبده یا ممکن است این صلاح نیست را در عالم برزخ و قیامت به او حالی کنند و به این حقیقت زیبا حضرت بقیه الله ارواحنا فداه در ضمن دعای شریف افتتاح که در این شب های ماه رمضان استحباب دارد خواندنش اشاره فر موده اند که:

دعای افتتاح :

اللَّهُمَّ إِنَّ عَفْوَکَ عَنْ ذَنْبِی، وَ تَجَاوُزَکَ عَنْ خَطِیئَتِی، وَ صَفْحَکَ عَنْ ظُلْمِی، وَ سَتْرَکَ عَلَى عَنْ  قَبِیحِ عَمَلِی، وَ حِلْمَکَ عَنْ کَثِیرِ کَبِیرِجُرْمِی عِنْدَ مَا کَانَ مِنْ خَطَایَ خَطَئِی وَ عَمْدِی، أَطْمَعَنِی فِی أَنْ أَسْأَلَکَ مَا لا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْکَ الَّذِی رَزَقْتَنِی مِنْ رَحْمَتِکَ، وَ أَرَیْتَنِی مِنْ قُدْرَتِکَ، وَ عَرَّفْتَنِی مِنْ إِجَابَتِکَ ، فَصِرْتُ أَدْعُوکَ آمِنا، وَ أَسْأَلُکَ مُسْتَأْنِساً لا خَائِفاً وَ لا وَجِلاً، مُدِلَّاً عَلَیْکَ فِیمَا قَصَدْتُ فِیهِ بِهِ ] إِلَیْکَ، فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّی [عَلَی عَتَبْتُ بِجَهْلِی عَلَیْکَ، وَ لَعَلَّ الَّذِی أَبْطَأَ عَنِّی هُوَ خَیْرٌ لِی، لِعِلْمِکَ بِعَاقِبَهِ الْأُمُورِ.

خدایا عفو و بخشش تو در مقابل گناهان و خطایای من و ظلم من و پوشاندن و نادیده گرفتن و پرده کشی بر اعمال قبیح و زشت من، بردباری تو در برابر جرائم من، این الطاف فراوان تو سبب شده است که من پر رو بشوم،من پیش از حد از تو طلبکاری کنم و شروع کنم بدون هیچ گونه رعایتی،همه چیز از تو طلب کنم.

بعد از طلب کردن هم : فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّی عَتَبْتُ بِجَهْلِی  اگر یک مقدار هم درخواسته هایم تأخیری پیش بیاد، با تو سر دعوا دارم، با تو می خواهم منازعه کنم.ایراد از تو بگیرم،با تو درگیر بشوم که چرا به تأخیر افتاد. وَ لَعَلَّ الَّذِی أَبْطَأَ عَنِّی هُوَ خَیْرٌ لِی، لِعِلْمِکَ بِعَاقِبَهِ الْأُمُورِ در حای که چه بسا در آن کار باشد و من غافل از آن خیر باشم.

لذا خدایا غفلت از من است.امام زمان به درگاه خدا در این باب دارند درواقع از خدا عذرخواهی می کنند که ما چه چیزهایی را می خواهیم و تو اجابت نمی کنی در حالی که نه بر اساس نبود و عدم امکانات، بلکه بر اساس مصلحتی که تو میدانی، تو نمی خواهی این مصلحت را به هم بزنی، بعد عرضه می دارند که:

فَلَمْ أَرَ مَوْلًى کَرِیما أَصْبَرَ عَلَى عَبْدٍ لَئِیمٍ مِنْکَ عَلَیَّ یَا رَبِّ. ندیدم پروردگار مهربان و کریم و بزرگواری به مانند تو که در مقابل بنده پستی مثل من که این  قدر صبور و بردبار باشد،در عین حال من را تحمل می کنی خدایا، من را رد نمی کنی.

لذا این بابی است که نباید فراموش بشود، که خیلی از اوقات ما حکمت عدم اجابت را نمی دانیم، لذا نعوذبالله به خدا بدبین میشویم.در این جا به عنوان تکمیل بحث، که بحث را جمع کنیم و آخرین جلسه بحث دعا خواهد بود،یک بحث دیگر هم مطرح داشت و آن این که بر مبنای: أَنِّی لَا أُضِیعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنکُم [5] خدایا عمل هیچ عمل کننده ای را ضایع نمی کند.

براین مبنا هیچ دعایی هم بی اثر نیست،منتهی حالا این اثر فرموده اند که اگر دنیا صلاح است در دنیا عطا می کنند اگر برای خود این فرد صلاح نبود برای فرزندان و نسل و آیندگان او این دعا به اجابت می رسد و اگر برای آن ها هم صلاح نبود در قیامت به ازای دعاهای مستجاب نشده این عبد خدای متعال این قدر به او عطا می کند و می کند و بنده این گونه آرزو می کند، که ای کاش بقیه دعاهای من هم مستجاب نشده بود و ذخیره آخرت من میشد.این به هر حال نشانه این است که خدای متعال خلف وعده نکرده است.

اُدْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکمْ [6] .اثر خودش را دارد.لذا در دعا بایستی پافشاری داشت.در دعا بایستی استقامت داشت و ادامه داد،آن وقت در عین حال روحیه رضا و تسلیم هم در مقابل خدا داشته باشیم که آن چه خدا صلاح ما می داند خیر ماست، آنچه خدا حواله می کند لطف خداست، و خدا کار خلاف حکمت نمی کند.

خدا ان شاالله به همه ما در این ماه مبارک توفیق دعا به درگاه خودش و همچنین خواستن برترین دعاها که دعای بر فرج صاحب الزمان و توفیق خدمتگزاری به آن بزرگوار و اجداد طاهرینشان هست، کرامت بفرماید.

والسلام علیکم و رحمه الله برکاته

1. [1]سوره غافر آیه60
2. [2]سوره آل عمران آیه9
3. [3]دعا کمیل
4. [4]غررالحکم و دررالکلم،ص226
5. [5]سوره آل عمران آیه 195
6. [6]سوره غافر آیه 60