سخنرانی مباهله – جشن غدیر تا مباهله

جشن غدیر تا مباهله

بسم الله الرحمن الرحیم

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ

سلام و عرض ادب خدمت همگی حضار عزیز

به جشن غدیر تا مباهله خوش آمدین، ایام شادی اهل بیت علیهم السلام، ایام ولایت امیرالمومنین بخصوص امروز که عید بزرگ مباهله هست را خدمتتان تبریک عرض می کنم.

یکی از اعیاد مهم تاریخ اسلام عید بزرگ مباهله است که در این عید عظیم خداوند بزرگ ترین آیه ای را که در مورد فضیلت اهل بیت علیهم السلام است نازل کرد و آن، آیه ی مبارکه مباهله است. قبل از اینکه به آیه مباهله بپردازم، می خواهیم باهم ببینم اصلا ماجرای مباهله چه بود و چه شد که این آیه به عنوان «بزرگترین فضیلت قرآنی مولای ما امیرالمومنین علیه السلام» شناخته میشه.

جریان مباهله این گونه بود که در سال نهم هجری، پیامبر صلی الله علیه و آله به دستور خداوند، مردم نجران را به اسلام دعوت کردند و به آنها اختیار دادند که یا دعوتشان را بپذیرند و مسلمان بشوند یا اینکه جزیه یعنی مالیات بپردازند.

علمای نجران مشورت کردند و بیش از هفتاد نفر از بزرگان خود را برای تحقیق و مذاکره با پیامبر صلی الله علیه و آله  به مدینه فرستادند. خب در مذاکره یک سری نکات گفته شد مثلا پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند که من شما را به آئین توحید، پرستش خدای یگانه و تسلیم در برابر اوامر او دعوت می‌کنم و بعد از آن ایاتی از قرآن برای آنان تلاوت نمود.

نمایندگان نجران گفتند که اگر منظور از اسلام، ایمان به خدای یگانه جهان است، ما قبلاً به او ایمان آورده و به احکام وی عمل می‌نمائیم. حضرت رسول به آنها گفتند که اسلام علائمی دارد و برخی از اعمال شما، حاکی است که به اسلام واقعی نگرویده اید. چگونه می‌گوئید که خدای یگانه را پرستش می کنید، حال آنکه شما صلیب را می پرستید، از خوردن گوشت خوک پرهیز نمی‌کنید و برای خدا فرزند قائلید؟

آنها جواب دادن که ما او را (مسیح) خدا می دانیم زیرا او مردگان را زنده کرد بیماران را شفا بخشید، و از گِل پرنده ای ساخت و آن را به پرواز درآورد، و تمام این اعمال حاکی است که او خدا است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: نه ! او بنده خدا و مخلوق او است، که خدا او را در رحم مریم قرار داد و این قدرت و توانایی را خدا به او داده است.

یکی از نمایندگان نجران: آری او فرزند خدا است زیرا مادر او مریم، بدون اینکه با کسی ازدواج کند، او را به دنیا آورده است، پس پدر او خدای جهان می باشد.

اینجا بود که خداوند فرشته وحی را فرستاد تا به پیامبر بگه که به مسیحیان ایه 59 سوره آل عمران را جواب بدن و بگن: «وضع حضرت عیسی از این نظر مانند حضرت آدم است که او را با قدرت بی پایان خود، بدون اینکه دارای پدر و مادری باشد از خاک آفرید. » ( آل عمران /59)

اما مسیحیان نجران گفتن که ما قانع نمی شویم و راه اینه که با همدیگر مباهله کنیم. مباهله یعنی دعا و درخواست ارسال چیزی که  در اصطلاح درخواست عذاب است برای طرف دروغگو.

 وقتی نمایندگان نجران چنین پیشنهادی دادند خداوند آیه مباهله که آیه 60 سوره آل عمران باشد را نازل کرد:

فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ

به آنان (مسیحیان نجران) بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت می‌کنیم شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت می‌کنیم شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت می‌کنیم شما نیز از نفوس خود را؛ آنگاه مباهله می‌کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار می‌دهیم.

و در نهایت قرار شد فردای آن روز به مباهله بروند. پیامبر و نمایندگان نجران، توافق کردند که مراسم مباهله در نقطه‌ای خارج از شهر مدینه، در دامنه صحرا انجام بگیرد. اسقف مسیحی به نمایندگان نجران گفته بود در مراسم مباهله نگاه کنید، اگر محمد با فرزندان و خانواده اش برای مباهله آمد، از مباهله با او بترسید و اگر با یارانش آمد با او مباهله کنید.

این مطلب که در روایات شیعه و سنی آمده متفق اند که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حضرت علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را با خود به میعادگاه برد از پنجاه و یک طریق از شیعه و سنی نقل گردیده است. او پیش از ورود به میدان «مباهله»، به همراهان خود گفت: من هر وقت که دعا کردم، شما دعای مرا با گفتن آمّین بدرقه کنید.

اُسقف نجران گفت: من چهره هائی را می بینم که هر گاه دست به دعا بلند کنند و از درگاه الهی بخواهند که بزرگترین کوهها را از جای بکند، فوراً کنده می شود. بنابراین، هرگز صحیح نیست ما با این افراد ِ با فضیلت، مباهله نمائیم؛ زیرا بعید نیست که همه ما نابود شویم، و ممکن است دامنه عذاب گسترش پیدا کند، همه مسیحیان جهان را بگیرد و در روی زمین حتی یک مسیحی باقی نماند.

و در نهایت آنها  که هر سال مبلغی به عنوان «جزیه» (مالیات سالانه ) بپردازند. سپس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: عذاب، سایه شوم خود را بر سر نمایندگان مردم نجران گسترده بود و اگر از درِ ملاعنه و مباهله وارد می شدند، صورت انسانی خود را از دست داده، در آتشی که در بیابان برافروخته می شد، می سوختند و دامنه عذاب به سرزمین نجران نیز کشیده می شد.

حالا چرا این آیه را بزرگترین فضیلت قرآنی امیرالمومنین علیه السلام می دانیم؟ پاسخ را از حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام بشنویم: «روزى مأمون به امام رضا(علیه‌السلام) گفت: بزرگ‌ترین فضیلت امیرالمومنین(علیه‌السلام) در قرآن کدام است؟

امام رضا(علیه‌السلام) جواب داد: فضیلتى که آیه مباهله بر آن حکایت دارد. خداوند متعال مى‌فرماید: «فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَأَبْناءَکُمْ وَنِساءَنا وَنِساءَکُمْ وَأَنْفُسَنا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَى الْکاذِبین [آل‌عمران/61] به آن‌ها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما نفوس خود را دعوت کنیم، شما هم نفوس خود را؛ آن‌گاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغ‌گویان قرار دهیم».

در پى نزول این آیه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) امام حسن، امام حسین، فاطمه و امیرالمؤمنین(علیهم‌السلام) را فراخواند. آن‌ها به حکم خداوند متعال در جایگاه فرزندان، زنان و نفس ایشان قرار داشتند. مشخص است که هیچ یک از بندگان خداى سبحان برتر و شریف‌تر از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیست. از همین رو مى‌بایست از کسى که به حکم خداوند سبحان نفس رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است، احدى برتر نباشد»

خب منظور حضرت رضا علیه السلام چیست؟

مقصود حضرت رضا علیه السلام اینه که از افرادی که پیامبر صلی الله علیه و آله با خودشان برای دستور به امر خدا در آیه مباهله همراه کردند، حضرت زهرا علیه السلام مصداق واژه ی نسائنا یعنی زنان هستند، حضرت امام حسن و امام حسین علیهم السلام مصداق ابنائنا یعنی پسران پیامبر هستند و حضرت امیرالمومنین علیه السلام مصداق کلمه انفسنا یعنی جان پیامبر صلی الله علیه و آله هستند یعنی خداوند متعال در این آیه منزلت امیرالمومنین علیه السلام را دقیقا برابر خود پیامبر صلی الله علیه و آله قرار داده و معرفی کرده است.

از منظر علی بن موسی الرضا علیه السلام این آیه مباهله در بیان فضیلت امیرالمومنین(علیه‌السلام) حتی از مساله غدیر، و آیه‌ی ولایت نیز مهم‌تر او بزرگ‌تر است.

تمام کمالات و فضائل از روح و جان آدمی بر می‌خیزد، نه جسم او، مثلاً علم، شجاعت، تقوا و اساساً تمام فضائل و کمالات متعلق به روح است؛ لذا وقتی کسی جان کسی باشد، به این معناست که تمام خصوصیات و ویژگی‌های روحی او را داراست.

از این دو مقدمه‌ نتیجه می‌گیریم: تمام فضائل و کمالاتی که برای پیامبر(صلی‌ الله‌ علیه‌ و آله) ثابت بوده است، عین آن فضائل و کمالات برای امیرالمومنین(علیه‌السلام) هم ثابت است، زیرا خداوند از امیرالمومنین(علیه‌السلام) به جان پیامبر(صلی‌ الله‌ علیه‌ و آله) تعبیر می‌کند و لذا با همین کلمه «أَنْفُسَنَا» می‌توان ولایت آقا امیرالمومنین(علیه‌السلام) را ثابت کرد، چون جان پیامبر(صلی‌ الله‌ علیه‌ و آله) است، پس همان‌گونه که پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) ولایت دارد، پس امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) هم ولایت دارد.

و اما نکته مهم دیگه اینه که اگر آن روز امام حسن و امام حسین علیهماالسلام مصداق واژه ی ابنائنا بودند، امروز چه کسی مصداق این واژه است؟ (صبر کنید افراد پاسخ بدهند)

بله امروز و در این عصر غیبت، وجود مقدس امام زمان علیه السلام مصداق این واژه و فرزند حضرت رسول صلی الله علیه و آله هستند، امیدواریم که در این روزگار غربت امام عصر علیه السلام ما توفیق دفاع از ایشان، ولایتشان و دفاع از دین پیامبر صلی الله علیه و آله را داشته باشیم.

بحث خودم را با فرازی از دعای روز مباهله که جزء اعمال امروز هست به پایان می برم: (عربی و فارسی را بخوانید)

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْنِى عَلَى الْإِیمانِ بِکَ، وَالتَّصْدِیقِ برَسُولِکَ عَلَیهِ وَآلِهِ السَّلامُ، وَالْوِلایهِ لِعَلِی بْنِ أَبِی طالِبٍ، وَالْبَراءَهِ مِنْ عَدُوِّهِ، وَالْاِیتِمامِ بِالْأَئِمَّهِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیهِمُ السَّلامُ، فَإِنِّى قَدْ رَضیتُ بِذٰلِکَ یا رَبِّ .

خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا برانگیز بر ایمان به خودت و تصدیق به رسولت (درود خدا بر او و خاندانش باد) ولایت علی بن ابیطالب (علیه السلام) و بیزاری از دشمنش و اقتدا به امامان از خاندان محمّد (درود خدا بر آنان باد) که من به این واقعیت راضی شده‌ام ای پروردگار.